Diyarbakır’da nesilden nesile yaş koza üretimi yapılıyor

Diyarbakır (Rûdaw) -  İpek böceği üretiminde köklü bir geçmişe sahip olan Diyarbakır’ın Kulp (Pasûr) ilçesinde yılda ortalama 60 ton yaş koza rekoltesi elde ediliyor. Bazı aileler nesilden nesile bu iş ile uğraşıyor.

Yüz yıllardır Diyarbakır’ın önemli ürünlerinden olan ipek, hala bölgede yüzlerce ailenin geçim kaynağı. Türkiye'de ipek kozasının yüzde 60'ı, ipek ihtiyacının ise yüzde 10’u Diyarbakır’ın Kulp ilçesinden karşılanıyor.

Bazı köylerde bu meslek nesilden nesile devam ediyor. Yaklaşık 40 yıldır bu işi yapan Medeni Kılıç da bunlardan biri.

Şu an 60 bin ipek böceği yetiştiren Kılıç, “Babamız ve dedelerimiz ipek böceği yetiştirerek geçimlerini sağladı. Biz de devam ediyoruz. İş yok, işçi yok, köylerde de yaşlılar kaldı. Onlar da dut ağaçlarına tırmanamıyor. Böcekler dut yaprağı ile besleniyor” dedi.

Kulp’a bağlı 32 köyde yüzlerce ailenin yetiştirdiği damızlık ipek böceğinden 40 gün içinde elde edilen yaş kozalar, üretim tesislerinde iplik haline getiriliyor. Bu yıl bir kilo ipek kozasının fiyatı 400 TL’yi (39 dolar) buluyor.

Eşi ile bu işi yapan Nafiye Kılıç da, “Kayınpederim, kaynanamla da bu işi yaptım. Kız iken babamla bu işte çalıştım. Geçimimizi bununla sağlıyoruz. Şu an yerimiz dar. Yerimiz geniş olsa 4, 5 hatta 7 paket yetiştirebilirdik” diye konuştu.

1990’lı yıllarda boşaltılan köylerden bazıları 2000 yılından sonra yeniden inşa edildi. Devlet destekli teşvik yardımları ile köylerde ipek böceği yetiştiricileri için karşılıksız imalathaneler yapılmış durumda.

Üreticilerden Metin Kılıç da, “Devlet bizim için burayı inşa etti. Burada bir aylık çalışma sayesinde iyi bir gelir elde edebiliyoruz, bu da köylerimiz için iyi bir şey” dedi.

Her yıl Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü ekipleri saha çalışması yaparak, belirledikleri damızlık ipek böceği yetiştiricilerine tohum dağıtıyor.

Kuye köyü muhtarı Müacet Korkmaz, “Çalışmanın 40 günlük bir ömrü var. bu 40 gün boyunca insanlarımız çok yoruluyor. Şimdi kozanın kilosunu 400 TL’ye alıyorlar. Doğrusu 800 TL olmalıydı. Devlet daha iyi imkanlar sunarsa bu iş daha verimli yapılabilir” diye belirtti.

Üreticiler, günde üç defa dut yaprağı tüketen ipek böceğine sürekli olarak dut yaprağı temin etmek zorunda. Bu zahmetli emeğin sonucunda da her bir paket kozadan bakım ve koşullara göre yaklaşık 30-40 kilogram arası yaş koza elde ediliyor.

Yılda ortalama 60 ton koza üreten Kulp ilçesi, Türkiye’deki 57 il ve 233 ilçede yapılan toplam üretimin yüzde 60’ını sağlıyor.