رووداو دیجیتاڵ
جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا هۆشداری دەداتە ڤلادمیر پووتینی هاوتا رووسییەکەی لەبارەی بەکارهێنانی چەکیی کیمیایی یانیش چەکیی ئەتۆمی لە ئۆکراینا.
لە کاتی هەڤپەیڤینێکی لەگەڵ میدیای وڵاتەکەی کە رۆژی شەممە 17-09-2022، بە کاتی هەولێر پەخشکرا، کاتێک پرسیاری لێکرا، لەبارەی ئەوەی چی بە پووتین دەڵێت، لە ئەگەری ئەوەی بیر لە بەکارهێنانی چەکیی کیمیایی یانیش ئەتۆمی بکاتەوە، جۆ بایدن بە هێمنی و لەسەرخۆیی، بە دەنگێکی نزم و هەڕەشەئامێزەوە سێ جار گوتی: "مەکە، مەکە، مەکە!"
بایدن رووی دەمی کردە پووتین و گوتی کە لە ئەگەری ئەوەی چەکیی کیمیایی بەکاربهێنێت، "رووی جەنگەکە دەگۆڕیت، جۆرێک دەبێت کە هەرگیز لە دوای جەنگی دووەمی جیهانییەوە رووینەداوە."
جۆ بایدن گوتیشی کە بەو کارەی، رووسیا "زیاتر دەبێتە وڵاتێکی بێزراو لە جیهاندا، زیاتر لە هەرکاتێکدا."
لە وەڵامی بایدنیشدا، کاتێک پرسیار لە دمیتری پێسکۆڤ، گوتەبێژی کرێملین کرا، پێسکۆڤ بە میدیای وڵاتەکەی گوت، "رێبازەکان بخوێننەوە، هەموو شتێک لەوێیە."
رێبازی چەکیی ئەتۆمیی رووسیا دەڵێت، بەکارهێنانی چەکیی ئەتۆم دەکرێت لەکاتێکدا ئەنجامبدرێت ئەگەر "بە چەکیی کۆمەڵکوژ هێرشبکرێتە سەر رووسیا یان یەکێک لە هاوپەیمانەکانی، یانیش ئەگەر مان و نەمانی وڵات لە ژێر هەڕەشەدا بێت."
گوتاکانی بایدنیش لەکاتێکدایە کە بە پاڵپشتیی چەکیی ئەمریکا و رۆژئاوا، ئۆکراینا چەند ناوچەیەکی لە رۆژهەڵات و باکووری خارکیڤ گرتووەتەوە و رووسیا بەرەو هەرێمی دۆنباس پاشەکشەی کردووە.
هەرچی پووتینە دەڵێت، جەنگەکە بەگوێرەی پلانەکانی بەڕێوەدەچن. رۆژی هەینی 16-09-2022، پووتین لە لووتکەی رێکخراوی هاریکاریی شەنگهای لە سەمەرقەند گوتی: "پلانەکە قابیلی گۆڕان نییە و ئۆپەراسیۆنەکەمان لە دۆنباس ناوەستێت، هەرچەندە بەشێوەیەکی خاو دەچنە پێشەوە، سوپای رووسیا بەردەوام ناوچەی نوێ کۆنتڕۆڵ دەکات."
بەگوێرەی فیدراسیۆنی زانا ئەمریکییەکان، رووسیا گەورەترین وڵاتانی خاوەن چەکیی ئەتۆمە، بەجۆرێک، 5 هەزار و 977 کڵاوەی ئەتۆمیی هەیە کە هەزار و 500 لەوانە کۆن بوون و شی دەکرێنەوە. ئەوانی دیکەش، لەسەر مووشەکی بالیستیی کیشوەربڕ، مووشەکی ژێردەریایی و بۆمبی بەستراو بە فڕۆکەی جەنگییەوە جێگیرکراون.
هەرچی وڵاتانی ناتۆ-ن کە پاڵپشتیی ئۆکراینا دەکەن لە جەنگی دژی رووسیا، 5 هەزار و 943 کڵاوەی ئەتۆمیان هەیە کە فەرەنسا، ئەمریکا و بەریتانیا دەگرێتەوە.
دوایین جار چەکیی ئەتۆم بەکارهاتبێت، لە مانگی تەممووزی 1945 بوو لە کاتی جەنگی دووەمی جیهانیدا. ئەوکات ئەمریکا شارەکانی هێرۆشیما و ناگازاکیی ژاپۆنی بە بۆمبی ئەتۆم بۆردوومان کرد.
لە ئەنجامدا، 74 هەزار کەس لە ناگازاکی و 140 هەزار کەسیش لە هێرۆشیما گیانیان لەدەستدا. ئەوەش جگە لە زیانە ژینگەیی و کاریگەرییە تەندروستییەکانی لەسەر جەستەی مرۆڤ.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ