زەرەر لە نیوە بگەڕێتەوە، هەر قازانجە

 

دوای چەندین جار دواخستنی دانیشتنی دادگەی باڵای فیدراڵیی عێراق دەربارەی ئەو سکاڵایانەی دژ بە درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کرابوون، دواجار ئەمڕۆ دادگەی فیدراڵی ئەو پرسەی یەکلاکردەوە کە درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی بە نادەستووری لە قەڵەمدا.

 

هەرچەندە ئەوانەی سکاڵاکانیان تۆمارکردبوو، چاوەڕوانی لەوە زیاتر بوون و پێیان وابوو بڕیاری دادگە بەجۆرێک دەبێت کە شەرعییەتی دامەزراوە دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستان ناهێڵێت. هەندێک لە نوخبەی سیاسی نێوخۆی و عێراقی لەوە زیاتر ئومێدیان لەسەر هەڵچنی بوو کە شەرعییەتی قەوارەی هەرێمی کوردستانیش دەکەوێتە بەردەم مەترسییەوە.

 

لە بەرامبەردا دادگەی باڵای فیدراڵی، کورد گوتەنی کارێکی کرد نە شیش بسووتێت و نە کەباب. نە سکاڵاکانی رەتکردەوە و نە بڕیارێکی تووندی دەرکرد کە لە زیانی پرۆسەی سیاسیی هەرێمی کوردستان بێت. 

 

نەک لە دادگەیەکی وەک دادگەی باڵای فیدراڵی، تەنانەت ئەگەر لە هەر یاساناس و پارێزەرێکیش بپرسی، ئایا درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان دەستووری بوو؟ هەر کەسێک سادەترین شارەزایی لە یاسا و دەستوور هەبێت، دەزانێت کارێکی نادەستوورییە.  

 

هیچ کەس چاوەڕوانی ئەوە نەبووە دادگەی فیدراڵی لایەنگیری درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان بکات، چاوەڕوانکراو بوو بڕیارەکەی زۆر زیانمەند بوایا بۆ دامەزراوە شەرعی و دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستان. ئەگەر ئەمە دەستپێک نەبێت بۆ بڕیاری دیکە و سەرەتایەک نەبێت بۆ مەشروعییەتی دەستوەردانی زیاتر لەکاروبار و بڕیارە چارەنوسسازەکانی کوردستان، بڕیارێکە کوردستان دەخاتەوە سەر راستەڕێی پرۆسەی سیاسی و دەرفەتی ئەوە نادات جاری دیکە بەهەر پاساو و بیانوییەکەوە بێت، خۆیان لە پابەندبوون بەوادەی هەڵبژاردنەکان بدزنەوە. هەرێمی کوردستان ناچار دەبێت لە داهاتوودا پەنا نەباتە بەر درێژکردنەوەی تەمەنی دامەزراوە شەرعی و دەستوورییەکانی. 

 

تاکە زیانێک کە بەهۆی ئەو بڕیارەی دادگەوە بەر پرۆسەی سیاسی بکەوێت، ئەوەیە ئەو هەوڵانە بێئاکام بوون کە زیاتر لە ساڵێکە کار بۆ ئەوە دەکرا یاسای هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان بەجۆرێک هەموار بکرێتەوە، هاوسەنگی لەنێوان پارێزگاکان و کورسیەکانی پەرلەمان دروستبێت، بە گۆڕینی سیستمی یەک بازنەیی بۆ فرەبازنەیی جۆرێک لە دادپەروەری لە نوێنەرایەتی ناوچەیی بێتە ئاراوە. 

 

ئێستا بەهۆی ئەوەی بڕیارەکەی دادگەی باڵای فیدراڵی لەلایەک دەبێتە هۆکار بۆ هەڵوەشاندنەوەی هەموو ئەو یاسا و بڕیارانەی لەدوای وادەی کۆتایی خولی پێشوو دەرکراون و لەلایەکی دیکەشەوە لەمپەری ئەوە دروستبوو کە پەرلەمانی کوردستان ناتوانێت هەمواری یاسا کۆنەکە بکات. دەبێت خولی داهاتووی پەرلەمانیش بەهەمان ئەو یاسایەی رابردوو بەڕێوەببرێت کە سکاڵاکارانی درێژکردنەوەی تەمەنی پەرلەمان بە یاسایەکی نادادپەروەرانە ناویان دەبرد. 

 

ئێستا ئەوان بوون بەهۆکاری ئەوەی هەرێمی کوردستان نەتوانێت هیچ گۆڕانکارییەک بەقازانجی دیموکراسی لە یاسا کۆنەکە بکات. بەمەش ئاویان کردە ئاشی پارتییەوە و شەرعییەتی ئەوەیان بۆ دەستەبەرکرد کە وەک خۆیان دەیان گوت، بەدەنگی بادینان حوکمی گەرمیان بکاتەوە. 

 

هەروەها زیانیان بەوانەش گەیاند بەهەر هۆکارێک بوایا دەیانویست هەڵبژاردن لە هەرێمی کوردستان ئەنجام نەدرێت. چونکە ئێستا بڕیارەکەی دادگە هەرێمی کوردستان مەحکوم دەکات بەوەی هیچ رێگایەکی دیکەی لەبەردەم نییە، جگە لە هەڵبژاردن. 

 

ئەو قازانجەشی هەیە کۆتایی بە ناکۆکی و ململانێی لایەنەکان دەهێنێت لەسەر پرسی کاراکردنەوەی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمی کوردستان، بەناچاری دەبێت هەموو لایەک ئەوە قبووڵ بکەن کۆمیسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق سەرپەرشتی هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان بکات.

 

وەک ئاماژەم پێدا ئەگەر ئەمە دەستپێک نەبێت بۆ بڕیاری دیکە و لێرەدا بوەستێت، کورد گوتەنی زەرەر لە نیوە بگەڕێتەوە قازانجە. بەڵام مەترسی ئەوەش هەیە ئەوانەی دژی هەرێمی کوردستانن پاش چەند رۆژێکی دیکە کەسانێک رابسپێرن بۆ تۆمارکردنی سکاڵا لەسەر یاسای هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان بەوەش جارێکی دیکە پرۆسەی سیاسیی هەرێمی کوردستان تووشی چەقبەستن بکەن لە چاوەڕوانی یەکلاکردنەوەی ئەو کەیسە.

 

یاخود دوور نییە کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی بەغدا رابسپێرن کە بەهۆی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراقەوە کات و توانای بەڕێوەبردنی هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان نییە، دواتریش وادەی کۆمیسیۆنی بەغداش بەرەو کۆتایی دەچێت. ئەگەری ئەوەش هەیە دروستکردنەوەی کۆمیسیۆنێکی نوێ کاتی زیاتری بووێت.