ئایندەی ئەسەد و كورد

 مایكڵ هایدن، بەرپرسی پێشووی ئاژانسی هەواڵگریی ناوەندی CIA، دەڵێت گفتوگۆكان سەبارەت بە سووریا لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە لە رابردوودا، ئەمریكا زیاتر فۆكەسی لەسەر مافەكانی مرۆڤ بوو لەو ناوچەیە و بیریان لەوە دەكردەوە كە ئایا پێویستە هاوكاری دیموكراسی بكەن لە سووریا یان نا، یەكێكی دیكە لەو شتانەی ئەمریكا بەدوایدا دەچوو، ترس بوو لە بەردەوامبوونی جەنگ و ناكۆكیی نێوان شیعە و سوننە.

 بەڵام ئێستا ئەو بیركردنەوەیەی لە ئەمریكا باڵادەستە ئەوەیە كە سوننیە ئوسوڵیەكان هێزێكی گەورەی سووریا و ناوچەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستن، ئەمەش وردە وردە بەرەو سەرهەڵدانی كێشەیەك دەڕوات بۆ رۆژئاوا لە داهاتوودا، بۆیە بەرەنگاربوونەوەی ئەمە كارێكی پێویستە و دەبێت رێگری لە گەشەسەندنی زیاتری ئەم كێشەیە بكرێت.

 لەوەش زیاتر، هایدن ئاماژەی بە سێ ئەگەری مومكین كرد كە دەكرێت لە ململانێكانی سووریاوە سەرهەڵبدەن:

 1 ـ بەردەوامبوونی جەنگ و كوشتنی شیعەكان لەلایەن گرووپە سوننیەكانەوە.

 2 ـ كۆتایی سنوورەكان و لێكترازانی هەموو ئەو دەوڵەتە دروستكراوانەی ناوچەكە وەك سووریا و عێراق.

 3 ـ ئەگەری سەركەوتنی ئەسەد هەیە، هەرچەندە شتێكی نەخوازراوە، بەڵام لەوانەیە ئەمەی لێبكەوێتەوە.

 جەیمس ئێن ماتیس، ئەفسەری پلە بەرزی پێشوو لە سوپای ئەمریكا و یانزەهەمین كۆماندەری كۆماندۆی ناوەندیی هێزەكانی ئەمریكا، ئاماژەی بەوە كرد كە خەڵك بەهەڵە چەند ساڵێك لەمەوبەر پێشبینی نەمانی رێكخراوی ئەلقاعیدەیان دەكرد، ئەو لەیەكێك لە لێكۆڵینەوەكانیدا باسی لەوە كردووە كە پێویستە ئێستا بە جددی باس لە دۆخی پۆست ئۆتۆمان بكرێت و بەوردی دیراسەی ئەگەری شكاندنی سنوورەكان بكرێت.

 هیچكام لە لێكۆڵەرەوەكانی كۆنفرانس لەوە نیگەران نەبوون كە هەڵوەشانەوەی دەوڵەتە دەستكردەكان زیاتر بەرەو دامەزراندنی حوكمی خۆجێیی كوردی دەڕوات. ترسی ئەوان لەوە بوو كە ململانێكانی سووریا ژیانێكی تازە دێنێتەوە بەبەر قاعیدەدا.  لەكاتی پێشكەشكردنی وتارەكەی مندا لە كۆنفرانسەكە، من ئاماژەم بەوەدا كە كورد یەكێكە لەو گرووپانەی ناو سووریا كە بەكردەوە و چالاكانە لەدژی قاعیدە دەجەنگن، لەكاتێكدا قاعیدە جیاوازی لەنێوان پارتە سیاسییە كوردییەكاندا ناكات.  قاعیدە بەتەنیا هەڕەشە لە كوردی سووریا ناكات، بەڵكو بۆ كوردی عێراقیش مایەی هەڕەشەیە، وەك چۆن لە تەقینەوەكانی هەولێردا نیشانیدا، هەروەها لە قامیشلۆش.

 دڵنیام لەوەی كورد دەزانن چۆن مامەڵە لەگەڵ كێشەكانی خۆیاندا دەكەن، لەبەرئەوەشە هەریەكە لە پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی كرێكارانی كوردستان هەموویان لەدژی گرووپەكانی سەر بە قاعیدە جەنگاون، كورد بەشدارییان لە دەستگیركردنی حەسەن گوڵ كرد كە نێردراوێكی ئوسامە بنلادن بوو.

سەرەڕای ئەوەی كە لاوازبوونی دەوڵەتە دەستكردەكان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەرەو حوكمی خۆجێیی زیاتری كوردی دەڕوات، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا كێشەی ئەمنی دروستدەكات و كوردیش دەتوانن هەموو ئەو هاوكارییانە بەكاربهێنن كە پێیاندەگات بۆ دژایەتیكردنی ئەو گرفتانەی رووبەڕوویان دەبێتەوە، چونكە زۆر كۆمپانیای گەورەی ئەمریكی ئێستا كاری وەبەرهێنان دەكەن لە كوردستاندا.

 ئەگەر ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هاوكاریی بەغدا بكات لە شەڕی دژی تیرۆردا، ئەی بۆچی هاوكاری كورد ناكات لە جەنگی دژ بە ئەلقاعیدەدا؟

 لەبەرئەوە من داوام كرد ئەمریكا هاوكاری كورد بكات لە جەنگی دژ بە رێكخراوی ئەلقاعیدە. پارتە كوردییەكانیش پێویستە جیاوازی و ناكۆكییەكانی نێوانیان چارەسەر بكەن و هەوڵ بدەن هاوكاری و پشتیوانی لە ئەمریكا وەربگرن. كورد دەتوانن ناوچە ئۆتۆنۆمییەكەی خۆیان وەك هەڕەشە نیشان نەدەن، بەڵكو وەك ناوچەیەكی دژە ئەلقاعیدە نیشانی بدەن.