بۆمبە تەوقیتكراوەكانی كوردستان
كۆی گشتی ئاوارە و پەنابەر لە باشووری كوردستاندا گەیشتووەتە نزیكەی 1 ملیۆن كەس، من لەم ژمارەیەدا كوردی پارچەكانی دیكەی كوردستانی لێدەردەهێنم، چونكە ئەوان ئاوارە نین، بەڵكو لەماڵی خۆیانن.
پێشتر 40 هەزار خێزانی عەرەب، لە شەڕەكەی ساڵانی 2006 و 2007 هەڵاتن بۆ كوردستان. دواتریش هاتنی هەزارانی دی بۆ هەلی كار، ئینجا هاتنی هەزاران خێزانی دیكە بەهۆی شەڕەكانی ئەنبار و فەللوجەوە، ئێستاش هاتنی نزیكەی نیو ملیۆن كەس لە پارێزگای موسڵ، لە حاڵەتی بەردەوامبوونی ئەم شەڕانەی ناوچە سوونەكانیشدا، ئەوسا ئاوارەی زیاتر لە موسڵ و تكریت و ئەنبار و دیالەوە بەرەو باشووری كوردستان دێن.
ئێمە لەم رووداوانەی دواییدا، كەركووك و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستانمان كەوتەوە دەست، كە خەڵك و خاكی ئەو ناوچانە وەك ئێمە كوردستانیی و كوردن، بەمەش جوگرافیای كوردستانمان فراوانتر بوو لە چاو جاران، بەڵام هاتنی ئەو سەدان هەزار ئاوارە عەرەبەی موسڵ و تكریت و ئەنبار، دەبێتە هەڕەشەیەكی دیمۆگرافیی لەسەر ئایندەی دانیشتووان لە باشووری كوردستان، ئەمەش دەرهاویشتەیەكی هاوشێوەی ئوردنی هەیە كە بە بەردەوام دەركردنی فەڵەستینییەكان بۆ ئەوێ، دەویسترێت ئوردن بكرێتە (نیشتمانی بەدیل) بۆ فەلەستینییەكان، ئوردنیش گەورەترین نیگەرانی لەم مەسەلەیەدا هەیە چونكە:
یەكەم: ژمارەی فەلەستینییەكان خەریكە دەگاتە ژمارەی ئوردنییەكان.
دووەم: نەگوتراوە و نەنووسراوە كە ئەو فەلەستینییانە پێویستە بگەڕێنەوە وڵاتی ئایندەی خۆیان ئەگەر دروستبوو. سێیەم: سەركردە فەلەستینییەكان لەخەمی گێڕانەوەی ئەو ژمارە زۆرانەدا نین.
لای ئێمەش ناردن و هاتنی عەرەب بەم بەردەوامیی و بەم لێشاوە، هەمان ئەو مەترسییانەی سەرەوە و ئەم مەترسیانەی لای خوارەوەیشی هەیە:
یەكەم: رێژەی زیادبوونیان زیاتر و خێراترە لە پێكهاتەكانی دی، چونكە ئەوان دیاردەی فرەژنیی، نەوە خستنەوەی زۆریان هەیە، هەموو گۆڕانێكی دیموگرافیش گۆڕانی سیاسیی بەدوای خۆیدا دێنێ.
دووەم: لەڕووی ئابوورییەوە هەلی
كار و دامەزراندنیان دەوێت و، ململانێی كرێكار و كارویستانی ئێرە دەكەن.
سێیەم: بەفەتوا ئاینییەكانیان شەڕی شیعە و فەتوای مەرجەعەكانیان دەكەن،
دوور نییە شیعەكان فەتوای توندمان لەدژ دەربكەن، لەلایەكی دیكەوە زانایانی
ئاینیی كوردستانیش بەدژە فەتوا دێنە دەنگ، بەمەش كوردستان دەبێتە شەڕِگەی
فەتواكان و، وردە وردەش كێشەكەمان لە نەتەوەییەوە دەبێتە ئاینیی.
چوارەم: لەداهاتوودا داوای كۆتای عەرەبی دەكرێت بۆ پەرلەمان و ئەنجوومەنی پارێزگاكان، چونكە دەڵێن: ناكرێت بۆ توركمان و ئاشوور و كلدان و ئەرمەن كۆتا هەبێت، بەڵام بۆ عەرەب نەبێت.
پێنجەم: لەئاستی نێو كۆمەڵگەدا بەهۆی كلتووری جیاواز و بەهۆی باڵادەستیی كلتووری عەرەبییەوە، بەریەككەوتنی كولتووری دروست دەبێت.
شەشەم: بۆچوونە مەزهەبییە توندەكانی ئەوان، تەنگ بە تەساموحی ئاینیی كوردانە هەڵدەچنێت و، ئامادەی توانەوەش نابن لەنێو كوردستاندا، بەڵكو لەوانەیە تێگەیشتنی خۆیان فەرز بكەن، لە كتێبی (نیشتمانە كەنەدییەكەم )دا كە ئیلی نەسروڵلا نووسیویەتی "نزیكەی 60%ی پەنابەران ئامادەنین كولتووری كەنەدا قبوڵ بكەن، نە خۆیان و نە نەوەكانیان، هەر بەمەشەوە ناوەستن، بەڵكو خەریكە یاسا و رێنماییەكانی وڵاتەكەش بگۆڕن بەئاراستەی سەپاندنی كولتووری خۆیان، كە ئەمەش هەڕەشەیە لەسەر ئاسایشی نیشتمانیی".
جا ئەگەر وڵاتێكی چەشنی كەنەدا، ئەنجامەكانی كۆچی خەڵكانی نامۆ بە كلتووری بەهەڕەشە بۆ سەر ئاسایشی نیشتمانی بزانێت، ئەوا دیارە كە بۆ نەتەوەیەكی بێدەوڵەتی وەك ئێمە چەند مەترسیدارتر دەبێت.
حەوتەم: هۆكارێكە بۆ ئەوەی (بەشێك) لەو خەڵكانەی كە هاتوون یان نێردراون بۆ ئەوەی ببنە شانەی نووستوو بۆ كاری نەخوازراو لە ئایندەدا.
هەشتەم: بەزیادبوونی كوانتیتی، كواڵێتی ژیانی باشووری كوردستان تێكدەچێت، ئەم رووبەرەی شارەكان بەرگەی ئەو هەموو لێشاوە ناگرێت و، كوردستان رەونەقی شارستانیی خۆی لەدەست دەدات.
نۆیەم: لەبوونی ئەم ژمارانەدا رێژەی تاوانەكانی دزیكردن و رفاندن و گێچەڵكردن بەكچان و زۆر شتی دیكە زیاد دەكەن و، ئەركی پۆلیسی باشووری كوردستان چەند قات دەبێت.
بۆیە ئێستا لەهەموو رۆژێك زیاتر پێویستیمان بە هەنگاوی بە (پەلە) و بە (پلان) ی (پلە بە پلە) هەیە، چونكە لەپاڵ هەموو كارێكی مرۆییدا پێویستە ئاگامان لەڕەهەندە سیاسیی و ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانی لێشاوی پەنابەرانیش بێت و سوود لەئەزموونی وڵاتانی دیكە وەربگرین لەم بوارەدا، لەبەر ئەوەی لەوانەیە ئەم بارودۆخە شەپۆلی گەورەی دیكەی پەنابەرانمان رووبەڕوو بكاتەوە.