پاییزی رابردوو سەردانی سلێمانیم كرد، دوای ئەوەی كەمێك دیقەتی رەوشی شارەكەم دا، زۆر بیرەوەری و تێبینی و بیرۆكە لەو سەردانەدا لەلای من دروستبوون، لە كۆتایی سەردانەكەشدا زۆر حەپەسام و خەمگین بووم، بەتایبەتی دوای ئەوەی چوومە مۆزەخانەی ئەمنە سوورەكە، چونكە بەشێوەیەكی زۆر حیزبییانە دەهاتە بەرچاو. تەنانەت شەهیدانی نەمری سلێمانیش لە شەهیدانی كوردستان جیاكرابوونەوە. ساڵی رابردوو كاتێك سلێمانیم بەجێهێشت، زۆر بە خەمگینی و دڵتەنگییەوە وتارێكم بە نێونیشانی (سلێمانی خۆی گەمارۆداوە) بڵاوكردەوە. دوای چەند مانگێك زۆر نیشانەی خۆپەرستی كولتووری ناوچەیی دەركەوتن، ئەمڕۆ ئێمە لێكۆڵینەوە و ئامار پێشكەش ناكەین، بەڵام ئەوەی جارێكی دیكە زۆر بەهێزەوە سەرنجی راكێشام، ئەوەبوو كە چەند رۆژ پێش ئێستا، لە تەلەڤزیۆنێكەوە كە بنكەی لە سلێمانییە بینیم دەیگوت (كاتژمێر هەشتە بە كاتی سلێمانی)، باشە خوێنەرێك دەڵێت ئایا هەڵەكە لە چیدایە؟ كێشەكە لە ژماردنی كاژێردا نییە، كێشە لە ئەندازیاری رۆشنبیری و ئەو سیاسەتەدایە كە ئەو قسەیەی زۆر بە ئاسانی گوت، كێشەكە لە بنچنیەی نەخۆشی و ناتەندروستی بیروباوەڕی سیاسی و كولتووریدایە؟! ئەگەر هەندێك كەس تێنەگەیشتبن كە ئەمڕۆ ژماردنی كات بەكاتی سلێمانی چ نامە و واتایەك دەگەیێنێ، ئەوا بە وردی شرۆڤەی دەكەم.
راستییەكی مێژوویی هەیە سەبارەت بە شار و ناوچەكانی كوردستان و دەبێ بگوترێت، ئەو راستییەش ئەوەیە كە هەموو ناوچە و شارەكانی كوردستان لە سەردەمێك لە سەردەمەكاندا خاوەن دەسەڵات و رۆشنبیری بوون، بۆ نموونە پێش هەزار ساڵ دەوڵەتی كوردی هەبوو بەناوی دەوڵەتی مەروانی یان دۆستكی كە شاری فارقین پایتەختی بوو، دەوڵەتێكی كوردی بووە بەپێی هەموو پێوەرە زانستییەكان. دواتریش شاری بەتلیس رۆڵێكی گەورەی لە مێژووی سیاسی كورددا گێڕا، بەڵام ئەوەی نادیارە و كەم زانراوە، ئەوەیە كە شەرەفخانی بەتلیسی و زۆر لەمێژوونووسان، نووسیویانە كە ئامێدی نزیكەی 400 ساڵ ناوەندی زانین و وێژەی كوردی بووە لە سەرانسەری كوردستان، هەروەهاش نێوداربوو بە پایتەختی میرنشینی بادینان. مرۆڤ دەتوانێ باسی میرنشینی بۆتانیش بكات. هەروەها شەمزینان كە بیروباوەڕەكانی بزووتنەوەی نەتەوەیی كورد لەوێ پەیدابوون. ساڵی 1927 حیزبی خۆیبوون لە قامشلۆ دامەزرا و ساڵی 1946 كۆماری كوردستان لە مەهاباد راگەیێندرا.
ئەگەر باسی رۆڵی شارەكانی كوردستان بكەین، دەبێ رۆڵی شارەزوور و رواندز لە بزووتنەوەی نیشتمانیی كوردیدا لەبیر نەكەین.
سلێمانی كە پێش 200 ساڵ دروستكراوە و جێگەی خۆی لە مێژووی كوردستاندا گرتووە، رۆڵێكی زۆر پیرۆزی هەبووە لە بزاڤی نیشتمانی و كولتووریی كورددا، بەڵام رۆڵەكەی هەر چۆنێك بێت، رۆڵی لە زۆر شار و ناوچەی دیكە زۆرتر نییە.
لەگەڵ ئەوەشدا ئێستا نابیستین كەس بڵێت: بەكاتی ئامێدی، یان بە كاتی رواندز، یاخود بەكاتی جزیرێ. بۆچی؟ ئەو شارانە رۆڵی خۆیان لەبیركردووە؟
بەپێی خوێندنەوەی من، گرفتەكە لەو چەند وشەیەدا نییە، بەڵكو گرفتەكە لە سیستەمی كولتووری و سیاسیدایە. ئەمڕۆ كەموكورتییەك لە كولتووری سیاسی ئێمەدا روودەدات، ئەوە شكستێكە لەلای خاوەن بیرە سیاسییەكانەوە دروستبووە و، پێویستە زوو دیاری بكرێت و چارەسەر بكرێت. سلێمانی یەكێكە لە پێنج شارە چالاكەكەی هەرێمی كوردستان و یەكێكە لە بیست شار كە لە كوردستان خاوەن مێژوویەكی سیاسین، هەروەها دووبارەی دەكەمەوە كە سلێمانی شوێنێكی گرنگ و رێزداری هەیە لەلای هەموو كوردپەروەرێك، بەڵام ئەوە رێگە لەوە ناگرێت باس لەو شارچێتی و خۆهەڵخەڵەتاندنەی هەندێك كەس نەكەین رەخنەی لێ نەگرین. چونكە لەڕووی جوگرافییەوە كاتی سلێمانی و هەولێر هەر یەكە، بەڵام لەڕووی سیاسییەوە هەولێر پایتەختە، ئەگەر پێویستی ئەوەبێت، دەبێ كاتەكە بەناوی هەولێرەوە بگوترێت، بەڵام دیارە لەڕووی جیۆپۆلیتیكییەوە هەندێك كەس لە سلێمانی بەخۆپەرستییەكی سیاسی خۆیان گەمارۆداوە، زۆر دوورتر لەسنووری ئەو شارە هیچ نابینن.
بەڕای من ئەو هەست و هەڵوێستانەی هەندێجار لە سلێمانی دەردەكەون، ئەگەر تەسكیش بن، پێویستیان بە خوێندنەوەیەكی نوێیە، مرۆڤ هیوادارە كە سیاسەتكار، رۆشنبیر و میدیاكارانی سلێمانی زۆر بەدیقەتەوە تەماشای رەوشی جیهان و ناوچەكە بكەن، زۆر باش رووداوەكانی ئەو جەنگە ببینن كە بە جەنگی جیهانیی سێیەم ناو دەبرێت. هەندێك دوورتر لەسنووری شاری سلێمانی تەماشا بكەن، زۆر بە وردی گوێبدەنە دەنگەكانی گۆڕانكاری لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، بۆ ئەوەی هەموومان بگەڕێینەوە و بڵێین: كاژێر چەندە بەكاتی كوردستان؟
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ