پشووەکانی ئەم دواییەی جه‌ژنى له‌دایكبوونى په‌یامبه‌ر عیساى كوڕى مریه‌م و سەری ساڵى گریگۆری (زایینى)، ده‌رفه‌تێكى باش بوو تاوەکو كه‌مێك لە سه‌رقاڵیی كاركردن دووربكه‌ومه‌وه، بۆیه زۆربه‌ى كاته‌كانم له سه‌ردانیكردنى خێزانیی، كه‌سوكار و هاوڕێكانمدا به‌سه‌ربرد.
لەنێو خزم و كه‌س و هاوڕێكانمدا، منداڵانى ته‌مه‌نى قوتابخانه له هه‌موو ئاسته‌كاندا هه‌بوون، شتێک كه زۆر نیگەرانى كردم ئه‌وه بوو؛ به‌شێكی ئەو منداڵانه لەبری ئەوەی چێژ لە پشووەکانیان وەربگرن، پێدەچوو سەرقاڵی ئامادەکاری بن بۆ تاقیکردنەوەکان، کە بڕیارە دوو، سێ رۆژ دوای پشووى سه‌رى ساڵ بکرێن.
به‌شێكى دیکەش له هاوڕێ و كه‌سه‌كانم، مامۆستاى قوتابخانه بوون، له نێویشیاندا مامۆستایانى پۆلى 12ـی ئامادەیی، كه ئه‌وانیش بۆ وانه‌ى زیاده خوێندكارانیان له‌م پشووه‌دا ده‌برده‌وه بۆ قوتابخانه، به‌بیانووى ئه‌وه‌ى ده‌بێت پڕۆگرامى خوێندن ته‌واوبكه‌ن.
ئاشكرایه بۆ هه‌موو لایه‌ك، ئه‌م بۆنانه بۆ ئەوەن خوێندكاران و مامۆستایان تێیاندا پشوو بده‌ن، تاوەکو كه‌مێك هیلاكیی خوێندن له گیان و ده‌روونیان ده‌ربچێت و دووربكه‌ونه‌وه له رۆتینى دووباره‌ى وانه ئاماده‌كردن و جانتا پێچانه‌وه و خۆگۆڕینى فه‌رمی بۆ قوتابخانه، هه‌روه‌ها ده‌رفه‌تێكیش بێت تاوەکو پەیوەندی باشتر لەگەڵ خێزانەکانیاندا دروست بکەن.
بەڵام ئەوەی تێبینم كرد، تەواو پێچەوانە بوو. منداڵه‌كان، یان هه‌میشه نیگه‌رانى تاقیكردنه‌وه‌ى دواى پشووه‌كه بوون، یان به كرده‌یی کاتەکانیان بە پێداچوونەوە و ئامادەکاری بۆ تاقیکردنەوەکان بەسەر ده‌برد، نەک بەشداریکردن لەو چالاکییە خێزانى و وه‌رزشى و كۆمه‌ڵایه‌تیانه‌ى وا باشتره له پشووه‌كانیاندا ئه‌نجامى بده‌ن، كه ئه‌م چالاكیانه هێنده‌ى قوتابخانه و بگره زیاتریش، گرنگن بۆ خۆشگوزەرانی و ته‌ندروستیی ده‌روونى و جه‌سته‌ییان.
پرسیارى سه‌ره‌كیی من ئه‌وه‌یه 'به‌ڕاستى ئه‌وە چ حیكمه‌تێكه سیستمی خوێندنى ئێمه ناهێڵێ منداڵ و مامۆستاكانمان چێژ له پشووه‌كانیان وه‌ربگرن؟' كه‌سانى په‌روه‌رده‌یی نێو ئه‌و داموده‌زگایانه نازانن، كاتێك راسته‌وخۆ تاقیكردنه‌وه‌كان ده‌خرێنه دواى پشووه‌كان، دەبێتە هۆى دروستبوونى گوشارێكى ئێجگار زۆر بۆ قوتابیان و هه‌لى سوودمەندبوونی قوتابیان لەم پشووانه تاڕاده‌یه‌كى یه‌كجار زۆر كه‌مده‌بێته‌وه؟ ئه‌وە چ ساڵنامه‌یه‌كه به‌شى ته‌واوكردنى پڕۆگرامى خوێندن نه‌كات؟ مه‌گه‌ر مامۆستایانیش هێنده‌ى خوێندكاران پێویستیان به پشوو نییه؟ كێ قه‌ره‌بووى ماندووبوون و ئه‌و سووتانه ده‌روونییه‌ى مامۆستایان ده‌كاته‌وه، كه له ئه‌نجامى كاركردن و وانه‌گوتنه‌وه‌ى زیاده، تووشیان ده‌بێت؟
لە روانگەی دەروونییەوە، ئه‌و گوشاره‌ى بەهۆی خوێندنه‌وه دروست دەبێت، دەتوانێت کاریگەریی نەرێنی بەرچاوی لەسەر تەندروستیی دەروونی منداڵان دا هەبێت. توێژینەوەکان دەریدەخەن، گوشاری درێژخایەن، بەتایبەتی لەنێو منداڵاندا، دەتوانێت به‌شدارییه‌كى نه‌رێنیی هه‌بێت له‌سه‌ر تواناى وه‌بیرهاتنه‌وه، تەرکیز و تواناى مندڵان له چارەسەرکردنی کێشەكانیان دا.
لایەنێکی دیکەی خراپى دانانى تاقیكردنه‌وه له دواى بۆنه و پشووه‌كان ئەوەیە؛ کاریگەریی لەسەر توانای منداڵان هەیە بۆ چێژوەرگرتن لە منداڵیی خۆیان. جەژن و بۆنه‌كان کاتێكن بۆ دروستکردنی یادەوەریی چێژبه‌خش و بەهێزکردنی پەیوەندییه خێزانییه‌كان و پشوودان. کاتێک منداڵان ناچار ده‌بن له‌كاتى پشووه‌كاندا بخوێنن و دووباره هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ى پۆلى 12ـن، له پشووه‌كانیشیاندا بۆ وانه‌ى زیاده بچنه‌وه بۆ قوتابخانه ئەم دەرفەتە بەنرخە لەدەست ده‌ده‌ن.
هه‌روه‌ها په‌یامێكیش ده‌داتە منداڵان، كه نمره‌كانی قوتابخانه‌یان پێش بەختەوەری و خۆشگوزەرانییانه، له‌كاتێكدا خوێندن ده‌كرێ هه‌ندێك جار به‌شێك بێت له خۆشگوزه‌رانى، نهوە‌ك خودى یان هه‌موو خۆشگوزەرانی.
ده‌بێت پشووه‌كان دەرفەت بن بۆ گەڕان و خۆشی، ئه‌گه‌ر هه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌بێت، ده‌بێت دەرفەتێک بن بۆ دوور كه‌وتنه‌وه له رۆتینانى رۆژانه‌ى قوتابخانه، نەک ئامادەکاری بۆ تاقیکردنەوه‌كان و ته‌واوكردنى پڕۆگرامى خوێندن.
جگه له هه‌موو ئه‌وانه‌ش، زۆرجار ئه‌م شێوازه ده‌بێته هۆى ئه‌وه‌ى دایك و بابه‌كان زۆرى له منداڵه‌كانیان بكه‌ن تا ئاماده‌كارى زیاده بكه‌ن بۆ تاقیكردنه‌وه‌كانیان، ئه‌مه‌ش له‌وانەیه به‌شداربێ له دروستكردنى پەیوەندییه‌كی ناته‌ندروست له نێوان دایباب و منداڵه‌كانیان، ده‌رئه‌نجام ئەم کارلێکە لەبری دروستكردنى ژینگەیەکی پشتیوانی و هاوكاریی بۆ منداڵان، له‌وانه‌یه ململانێ و له هه‌ندێك جاریشدا تووندوتیژى دروست بکات.
بۆئه‌وه‌ى خوێندن و قوتابخانه و تاقیكردنه‌وه‌كان نه‌بنه مۆته‌كه‌یه‌ك بۆ قوتابیان، ساده‌ترین چارەسەر ئەوەیە کە راستەوخۆ دوای پشووەکان (جا چ پشووى دریِژخایه‌ن بن، یان پشووه‌كانى كۆتایی هه‌فته) هیچ تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك دانه‌ندرێت، به‌ڵكو به‌شێوه‌یه‌كى پله‌به‌ندى به هێواشى دواى زیاتر له هه‌فته‌یه‌ك گه‌ڕانه‌وه بۆ قوتابخانه، ده‌ست بكرێت به تاقیكردنه‌وه‌كان، ئەمەش ماوەیه‌كى باش بە خوێندکاران دەدات بۆ ئەوەی بگەڕێنەوە رۆتینی ژیانى قوتابخانه‌یی خۆیان. هه‌روه‌ها گرنگیشه مامۆستاكانیش رۆژانى كۆتایی هه‌فته ئه‌ركێكى ماڵه‌وه به قەبارەیەکی زۆر به قوتابیان نەدەن، تاوەکو قوتابیان بتوانن چێژ له كۆتایی هه‌فته‌كانیان وه‌ربگرن.
پێویسته كه‌سانى شاره‌زا له‌نێو وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده دووباره به پڕۆگرام و ساڵنامه‌ى خوێندندا بچنه‌وه، به‌شێوه‌یه‌ك، كه هاوته‌ریب به ساڵنامه‌ى خوێندن مامۆستا بتوانێ پڕۆگرامه‌كه‌ى ته‌واو بكات، نەوە‌ك بۆ وانه‌ى زیادە قوتابیان ناچاربكات دووباره بێنه‌وه بۆ قوتابخانه.
كاتێك ئه‌م گۆڕانكاریه ساده‌یه بكه‌ین، له‌یه‌ك كاتدا ئێمه دانده‌نێین بە گرنگیی پشوودان و کاتبەسەربردن بۆ منداڵان، لە هەمان کاتیشدا ستانداردە په‌روه‌رده‌ییه بەرزەکان دەپارێزین. هه‌روه‌ها گرنگه قوتابخانەکان هانی دایباب بدەن، رێگە بە منداڵه‌كانیان بدەن چێژ لە کاتە بەتاڵەکانیان وەربگرن، جەخت لەسەر بەهای پشوودان و یاریکردن بكه‌نه‌وه لە پەروەردەکردنی منداڵه‌كانیان دا.
هیوادارم قوتابخانە و خێزانەکان لە کوردستان بتوانن پێکەوە کار بکەن بۆ دروستکردنی رێبازێکی هاوسەنگتر، رێبازێک تێیدا خۆشگوزه‌رانیی منداڵان و گه‌شه‌كردنیان پێش خوێندنى ئه‌كادیمییان بێت، خوێندن و نمره‌ى به‌رز یه‌كسان نین به منداڵییه‌كى ته‌ندروست، به‌ڵكو ته‌نها نمره‌ن له تاقیكردنه‌وه‌یه‌كى دیارىكراو، نەوە‌ك له ژیاندا.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ