ئایا زانكۆكان كارامەیی لە خوێندكاراندا دروستدەكەن؟
- ئایا زانكۆكان كارامەیی لە خوێندكاراندا دروستدەكەن؟
میوانەکان
د. ئیدریس هادی، سەرۆكی دەستەی ئەمیندارانی زانكۆی تیشك و وەزیری پێشووی خوێندنی باڵا
د. ئامانج عەبدوڵڵا، راوێژكاری وەزیری خوێندنی باڵا
د. نەبەز نەوزاد، راگری كۆلێژی كارگێڕی و ئابووری لە زانكۆی لوبنانی فەرەنسی
خەیروڵا عەبدوڵڵا، خاوەنی كۆمپانیایەكی كەرتی تایبەت
د. ئاری عادل، سەرۆكی زانكۆی پۆلی تەكنیكی دهۆك
"لە زانكۆ چوار جار گەشتی جیاجیامان كردووە، یەكێكیان گشتی زانستی نەبووە".
خوێندكارێكی زانكۆ لەنێو ئەم بەرنامەیە كە تایبەت بوو بەوەی (ئایا زانكۆكان كارامەیی لە خوێندكاراندا دروستدەكەن، یان شوێنێكن بۆ پێدانی بڕوانامە) وای گوت. خەیروڵڵا عەبدوڵڵا ئەندازیارێكی بەئەزموونە میوانێكی سەرەكی ئەم بەرنامەیە بوو، جەخت لەوە دەكاتەوە زانكۆكانی كوردستان تەنیا بڕوانامە دەدەن و خەڵكی بۆ بازاڕی كار ئامادە ناكەن و هیچ كارامییەك بە قوتابی نابەخشن، نوێنەری وەزارەتی خوێندنی باڵا لە بەرنامەكەدا بەپێچەوانەی ئەوە جەخت لەوە دەكاتەوە کە دەمێكە دەستیان بە گۆڕانكاری كردووە و بەردەوام لە هەوڵی ئەوەدان خوێندكار بۆ بازاڕی كار ئامادە بكەن. كچە خوێندكارێكی كۆلێژی پزیشكیش باسی ئەوە دەكات کە دەرچووانی زانكۆ دەرفەتی كاریان زۆر كەمە، بۆ نموونەش دەڵێت "پزیشك هەیە سیڤی بۆ كارێك ناردووە كارەكەش خزمەتكردنی ماڵێكی بیانی نیشتەجێ كوردستان بووە".
لە كۆلێژی شەریعە دەوام دەكات و شەوی قاپێك عەرەق دەخواتەوە
خەیروڵڵا عەبدوڵڵا، كە لە بنەڕەتدا ئەندازیارە، بەڵام ئێستا وەكو خاوەن كۆمپانیایەكی كەرتی تایبەت كاری خۆی دەكات، ئەوە دەخاتەڕوو لە هەرێمی كوردستان هەلیكار بۆ كەسانی نەخوێندەوار و نیمچە خوێندەوار دروستدەبێت، بەڵام بۆ دەرچووانی زانكۆ و خوێندەوار بە ئاسانی دروستنابێت، هۆكارەكەشی بۆ ئەوە گەڕاندەوە، كە زانكۆكانی كوردستان كارامەیی لە خوێندكاراندا دروستناكەن، تەنیا یەك بەشی زانكۆ بە كرداریش وانەكانیان دەخوێنن، ئەویش بەشی پزیشكییە و دەڵێت "جگە لە كۆلێژی پزیشكی، زانكۆكانی ئێمە كەمتر گرنگی بە وانەی كرداری دەدەن، خوێندكارانی كۆلێژی پزیشكی تاوەكو زانكۆ تەواودەكەن، نیوەی خوێندنەكەیان لە نەخۆشخانەدا دەبێت، ئەوەش شتێكی باشە، بۆچی هەمان شت لە كۆلێژی كشتوكاڵی دووبارە ناكرێتەوە؟ خوێندكار لە جیاتی لە هۆڵی وانە گوتەنەوە بن بەشێكی وانەكانیان لە كێڵگەیەكی كشتوكاڵی بێت باشتر نییە".
ئەندازیارە بە ئەزموونەكە ئەوەش دەخاتەڕوو زانكۆكان لە پڕۆگرامدا كێشەی گەورەیان نییە، بەڵكو كێشەیان لە نەبوونی وانەی كرداریدایە گوتیشی "هەیكەلی وەزارەتی خوێندنی باڵا بۆ خوێندكاران نان پەیداكەر نییە". خەیروڵڵا عەبدوڵڵا ئاماژە بەوەش دەكات، بەشێكی زۆری خوێندكاران تەنیا بۆ وەرگرتنی بڕوانامە دەچنە زانكۆ و كەمترین سوودیش لە بڕوانامەكانیان وەردەگرن و گوتیشی "هەر بۆ نموونە ئەفسەر هەیە لە كۆلێژی شەریعە دەوام دەكات، بەڵام شەوی قاپێك عەرەق دەخواتەوە، ئەوە مانای چییە؟".
بۆ شەش ملیۆن كەس 35 زانكۆ هەیە
ئەندازیار خەیروڵڵا عەبدوڵڵا باسی ئەوە دەكات لە هەرێمی كوردستاندا بۆ 6 ملیۆن كەس 35 زانكۆ هەیە. واتە بۆ هەر ملیۆنێك كەس 6 زانكۆ هەیە، ئەوەش بە ژمارەیەكی گەورە پێناسە دەكات، بەتایبەت ئەگەر بەراورد بكرێت بە ژمارەی زانكۆی بەشێك لە وڵاتانی جیهان، ئەو گوتی "لە میسر بۆ 111 ملیۆن كەس 68 زانكۆ هەیە، لە ئێران بۆ 88 ملیۆن كەس 236 زانكۆ هەیە، واتە بۆ یەك ملیۆن كەس 2.8 زانكۆ هەیە، لە توركیا بۆ 85 ملیۆن كەس 208 زانكۆ هەیە، واتە بۆ هەر ملیۆنێك كەس 2.4 زانكۆی هەیە، بەڵام بۆ هەرێمێكی تازە پێگەیشتووی وەك ئێمە ئەو ژمارە زۆرەی زانكۆ مانای بێ پلانییە".
یەكەم بڕیاری یەكەمین وەزیری خوێندنی باڵا چی بووە؟
هەر لەم بەرنامەیەدا یەكەمین وەزیری خوێندنی باڵا لە هەرێمی كوردستان بەشدار بوو، د.ئیدریس هادی، كە ئێستا سەرۆكی دەستەی ئەمیندارانی زانكۆی تیشكە، لە ساڵی 2006دا بووەتە وەزیری خوێندنی باڵا. د.ئیدریس هادی، دەیگێڕێتەوە لە دوای راپەڕین لە هەرێمی كوردستان تەنیا یەك زانكۆ هەبووە، ئەویش زانكۆیەكی حكومی بووە و دواتر ژمارەی زانكۆكان بۆ 3 زیادی كردووە. لەپاش ئەو هەموو ساڵەش ئێستا ژمارەی زانكۆكان گەیشتووەتە 35 زانكۆ. د.ئیدریس ئەوەش رووندەكاتەوە ئەو كاتەی كە وەزیری خوێندنی باڵا بووە، یەكەم بڕیاری ئەوە بووە، كە هەموو قەزایەك كۆلێژێك و پەیمانگایەكی حكومی لێبكرێتەوە، ئەو گوتی "ئەو كۆلێژانەی لە قەزاكاندا كردومانەتەوە دواتر بوونە زانكۆ، ئەوەش دیارە لەبەر پێداویستی خەڵكی بووە". د.ئیدریس هادی دان بەوەدا دەنێ كە راستە 17 زانكۆی ئەهلی بۆ هەرێمی كوردستان زۆرە، بەڵام بە هەموو ئەو 17 زانكۆیە لە ساڵێكدا هێندەی زانكۆی سەڵاحەدین قوتابی دەرچوویان نییە، ئەو دەشڵێت "ئەركی حكومەتە دەرفەتی خوێندن بۆ هەمووان بێ بەرامبەر دابین بكات، بەڵام ئەركی حكومەت نییە، هەموو خاوەن بڕوانامەكان دابمەزرێنێ".
به‌شی بكه لە
