لەگەڵ رەنج - دۆخی پزیشکانی خۆبەخش لە هەرێمی کوردستان
لەسەدا 30 نەخۆشخانە حكومییەكان لەلایەن خۆبەخشانەوە بەڕێوەدەبرێت
"پزیشكێكی ددان لەجیاتی سپیكردنەوەی ددان كاری رەشكردنەوەی تایە دەكات"
ئەو وەڵامەی رەنج چەپڵەی بۆ لێدا
لەنێو ئەو خۆبەخشانەی كەرتی تەندروستی دانیشتبوو كە هاتبوونە بەرنامەكە، تاوەكو بزانن كەی لە خۆبەخشییەوە دەكرێتە گرێبەست و مانگانە مووچەیەكیان بۆ دەبڕێتەوە. رەنج سەنگاوی بانگی كردە تەنیشت خۆی پرسی ئەرێ هەر بەڕاست تۆ هەر هیچ وەرناگریت لەبەرامبەر ئەو كارەی رۆژانە وەك پزیشكێكی ددان دەیكەیت؟ پزیشەكە گوتی "نەخێر، بەڵام ئیشێكی دیكەم لە كەرتی تایبەت هەیە، هەندێجار بەپارەی ئەو ئیشەم پێداویستی پزیشكی ددان بۆ ئەو نەخۆشخانە دەكڕم كە لە كاتی خۆبەخشی لە نەخۆشخانەی حكومی دەیانبینم، بەنموونە دەرزی بچووكی بەنج هەیە بۆ منداڵان بەكاردێت بۆ ئەوەی نەترسن هەندێجار ئەوە دەكڕم و موادی پڕكردنەوەی ددان دەكڕم، ئاخر چۆن وانەكەم، من دڵم بۆ نەخۆشەكانم دەسووتێ، كاتێك دێنە لای ئێمە مواد بۆ چارەسەركردن نەبێت من چی بكەم؟، ئاخر ئەوانیش شایەنی خزمەتن ئەگەر كەسێكی دیكە بیر لەوە نەكاتەوە، ئەوا من دەیكەم، چونكە هەست بەبەرپرسیارێتی دەكەم لە بەرامبەریان". رەنج بە وەڵامی ئەو كچە پزیشكە سەرسام بوو، دوای كەمێك بێ دەنگی و تێڕامان، بەهەردوو دەستەكانی كەوتە چەپڵەلێدان بۆ ئەو هەڵوێستەی دكتۆر هاوێر هاوڕێ كە پسپۆڕییەكەی پزیشكی ددانە. لەدوای ئەویش ئامادەبوانی بەرنامەكە ستۆدیۆكەیان پڕكرد لە دەنگی چەپڵە
وەزارەتی تەندروستی لە 2014 وە هەشت هەزار میلاكی كەمی كردووە
دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان وەك میوانێكی بەرنامەكە ئەوەی خستەڕوو، لە 2014وە نزیكەی هەشت هەزار میلاكیان كەمی كردووە "بەڵام ناتوانین هیچ كەسێك لە شوێنی ئەو كەسانە دابنێین كە بەهەر هۆكارێك بێت لە كەرتی تەندروستی حكومی دەڕۆنە دەرەوە".
ئەو جەختی لەوە كردەوە بۆ بەڕێوەبردنی نەخۆشخانەكانیان پێویستیان بە كارمەندی گەنج و رۆحی نوێ هەیە، بەڵام ناتوانن هیچ كەسێك دابمەزرێنن، ئەوەشی نەشاردەوە لە هەمواری یاسای نوێی تەندروستی، خۆبەخشەكان پێناسەی تایبەتیان بۆ كراوە "لەنێو هەمواری یاسای تەندروستی پێناسەی خۆبەخشمان كردووە". بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان ئەوەشی روونكردەوە، ئەو دەرچووانەی تەندروستی ئەگەر كاری خۆبەخشییان نەكردبێت، دەرفەتی ئەوەیان نابێت بە گرێبەستیش دابمەزرێن. ئەو بەرپرسەی تەندروستی ئەوەشی روونكردەوە، ئەوان لە كوردستاندا كێشەی كەمی پزیشكی گشتییان هەیە نەك پزیشكی ددان و دەرمان.
"لە كوردستان نزیكەی 24هەزار خۆبەخشی تەندروستی هەیە"
لە بەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، جەختی لەوە كردەوە لەمەودوا هەموو دەرچوویەك دانامەزرێ، بەڵكو بۆ ئەو شوێنانەش كە بە گرێبەست دەرچووانی تەندروستیان بۆ دادەمەزرێنن، بەپێی خاڵبەندی خەڵك دادەمەزرێنن، نەك بە تیروپشك و كاری خۆبەخشیش یەكێك دەبێت لە خاڵەكان.
بۆ رێكخستنەوەی كاری پزیشكانیش لە نەخۆشخانە ئەهلییەكاندا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون ئەوەی خستەڕوو، لە پێناو رەخساندنی هەلی كار لە نەخۆشخانە ئەهلییەكان بەتایبەت بۆ پزیشكانی دانەمەزراو "ناهێڵن هیچ پزیشكێك لە دوو نەخۆشخانەی ئەهلی مووچەخۆر بێت".
بەپێی ئەو ئامارەبێت كە دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون لەبەرنامەكەدا خستیەڕوو، لە هەرێمی كوردستان نزیكەی 24 هەزار خۆبەخشی تەندروستی هەیە "ئەمە لە هیچ شوێنێكی دنیادا نییە، هەرچەندە سوپاسی من هیچ بۆ ئەوان ناكات، بەڵام ناكرێت بەدەمیش پێزانینم نەبێت بۆ ئەو كارە مرۆڤانەی ئەوانەی دەكەن".
لە بەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون باسی لە ئەوەكرد، كونسوڵی هەر وڵاتێك سەردانی كردبن ئەو داوایەیان لێكردەوە، كە دەستی كاریان هەیە دەكرێت لە وڵاتەكانی خۆیان سودی لێببینن.
هەندێك لە خۆبەخشەكانی تەندروستی باسیان لەوە كرد لە كەرتی تایبەتیش خەدریان لێدەكریت و مووچەیەكی كەمیان پێدەدرێت، بۆ وەڵامی ئەو قسانە دكتۆر رەهێڵ گوتی "هەر نەخۆشخانەیەكی ئەهلی ئەگەر مووچەی كەم بداتە كارمەندەكانی ئەوا مۆڵەتی بۆ نوێ ناكەینەوە".
"بیرۆكەی خۆبەخش هی ئێمە بوو، بەڵام پەشیمانین"
جەبار محەممەد، نەقیبی سەندیكای كارمەندانی تەندروستی كوردستان، لە دەستپێكی قسەكانی ئەوەی خستەڕوو "لە كوردستاندا شتێك نییە بەناوی سیستمی تەندروستی". جەبار محەممەد شانازی بەوەش دەكرد، بیرۆكەی خۆبەخشی لە كەرتی تەندروستی سەرەتا ئەوان دایانهێناوە، گوتی "ئەو كارە بۆ كاتی خۆی باش بوو، بە ئومێدی ئەوە بووین دوای ماوەیەك بكرێنە گرێبەست و دواتریش بۆ هەمیشەیی دایانبمەزرێنن، بەڵام پلانەكە بەو جۆرە نەڕۆیشت، بۆیە ئێستا لەو بیرۆكەیەمان پەشیمانین".
"وەزارەتی خوێندنی باڵا بووەتە كۆمپانیا"
جەبار محەممەد رەخنەی توندی لە وەزارەتی خوێندن باڵا گرت، بەوەی هەر خەریكی كردنەوەی بەشی تەندروستین لە زانكۆ و پەیمانگا ئەهلییەكان ئەو گوتی "بەڕاستی وەزارەتی خوێندنی باڵا بووەتە كۆمپانیا، لە زانكۆ‌و پەیمانگا ئەهلییەكان هەر خەریكی كردنەوەی بەشی تەندروستین بەبێ ئەوەی دەرچوانیان دابمەزرێن یان دەرفەتی دامەزاندانیان هەبێت، بەردەوام پەیمانگای بەرهەمهێنانی بەتاڵە دەكەنەوە، جارێك بە وەزیری خوێندنی باڵام گووت كردنەوەی بەشە تەندروستییەكان رابگرن، بەڵام دیارە بەقسەی ئێمە ناكەن".
لە كوردستان چەند كەس پزیشكێكی دادنی بەردەكەوێت ستاندارد چۆنە؟
دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جێگری سەرۆكی سەندیكای پزیشكانی ددان لە كوردستان كە میوانێكی سەرەكی بەرنامەكە بوو، باسی لەوەكرد وەك كە پزیشكانی ددان بۆ تەواو كردنی قۆناخەكانی خوێندنیان دەبێت بەناچاری چەند ساڵێك لە نەخۆشخانەكاندا كار بكەن، بەتایبەت كە ئێستا دامەزاندن نییە دەبێت بەناچاری كاری خۆبەخشی بكەن ئەو گوتیشی "نزیكەی 2500پزیشكی ددان مان هەیە كە بەشی زۆریان بێكارن‌و دانەمەزراون". بەپێی زانیارییەكانی دكتۆر شاخەوان خۆشناو "لە كوردستاندا 1400كەس، پزیشكێكی ددانیان بەردەكەوێت، لە كاتێكدا بەپێی پێوەرە جیهانییەكان بۆ 1700كەس پزیشێكی ددان پێویستە"
"پزیشكی ددان هەیە لە كێڵگەی بەخێوكردنی مانگا‌و هەشمانە لە كافتریا نێرگەلە بۆ خەڵك دەدەنێ"
دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جەخت لەوە دەكاتەوە كە پزیشكانی ددان زۆر پەراوێزخراون و بەشێكیان لەبەر بێكاری لە شوێنانێك كار دەكەن كە شایەنی نیە ئەو گوتی "پزیشكی ددان هەیە لە كێڵگەی بەخێوكردنی مانگا كار دەكات هەشمانە لە كافتریا نێرگەلە بۆ خەڵك دەدەنێ، پزیشك هەیە لە چێشتخانە كار دەكات هەیە لە كۆمپانیایەك كاری ئیداری دەكات". لە بەرامبەر ئەو قسانە رەنج سەنگاوی باسی لەوە كرد، بەڵام پزیشكی ددانیش هەیە رۆژانە نەخۆشێكی زۆر دەبینێ. بۆ ئەوەیان دكتۆر شاخەوان پشتگیری قسەكانی رەنج سەنگاوی كرد‌و گوتی "راستە پزیشك هەیە چوار مووچەی هەیە هەشمانە لەبەر بێكاری لە چێشتخانە كار دەكات، بۆیە دەبێت وەزارەتی تەندروستی ئەوە بەتایبەت لە كەرتی تایبەت رێكبخاتەوە".
لە كۆتایی قسەكانی دكتۆر شاخەوان خۆشناو، پێشنیاز كرد بۆ گفتوگۆ لەسەر كێشەكانی پزیشكانی ددان سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی بۆ ماوەی نیو كاژێر ببینن و گوتیشی "ئەگەر ئەو دەرفەتەمان پێبدرێت بەدڵنیایەوە چارەسەری دانەمەزراوانی پزیشكانی ددانیان دەخینەبەردەست".
لەبەر بێ پارەیی بەپێی چووە بۆ دەوامە خۆبەخشییەكەی
سەروەر سەرحەد، كە وەك نوێنەری خۆبەخشانی تەندروستی لەبەرنامەكەدا بەشداربوو باسی لەوە كرد خۆبەخشیان هەبووە لەبەر بێ پارەیی بەپێ چووە بۆ دەوامە خۆبەخشییەكی و گوتی "رۆژێك كارمەندێكی خۆبەخش درەنگ گەیشت كە پێم گووت بۆ وا درەنگ كەوتووی، گوتی بەپێ هاتووم لەبەر ئەوەی پارەی پاسەم پێنەبووە".
بەپێی گێڕانەوەكانی سەروەر سەرحەد، "دەرچووی تەندروستی هەیە شەش ساڵ لەبوارەكەیدا خۆیدا خوێندوویەتی، كەچی ئێستا لەبەر بێكاری لە بازاڕدا پێڵاو بۆیاخ دەكات".
سەروەر سەرحەد باسی لەوەش كرد "لەكاتێكدا خۆبەخشیشی پێویستی بەواستەیە، بەڵام كەسانێك هەن بە نوسراوی نهێنی بە گرێبەست دامەزراون، كارمەند هەیە خۆبەخشی نەكردوە، بەڵام بە گرێبەست دامەزاوە". ئەو تكا لە بەرپرسانی تەندروستی دەكات كارێك بۆ خۆبەخشەكانی تەندروستی بكەن "كەسمان هەیە 11 ساڵە كاری خۆبەخشی دەكات".
لەجیاتی سپیكردنەوەی ددان، تایەی ئۆتۆمبێل رەش دەكاتەوە
هەر لەبەرنامەكەدا چەند پزیشكێك و خۆبەخشێكی تەندروستیش بەم جۆرە باسیان لە دۆخی نەخوازراوی خۆیان كرد. خۆبەخشێك دەڵێت "بەهۆی كارە خۆبەخشییەكەمانەوە مانگانە 200 هەزار دینار خەرجیمان دەبێت". یەكێكی دیكەیان باسی لەوە كرد لە كەرتی تایبەتیش كار نییە، یاخود دەبێت بەپارەیەكی كەم كار بكەن و هەر وەك خۆبەخشێك گوتی "بەنمونە خەڵك هەیە مانگی بە 150هەزار دینار كار دەكات". لە كاتێكدا بەپێی بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران كەمترین كرێی مانگی كاركردن نابێت لە 350هەزار دینار كەمتر بێت. بەشێكی دیكەی خۆبەخشەكان جەختیان لەوە دەكردەوە، ئەگەر حكومەتی هەرێمی كوردستان كارمەندی تەندروستی پێویست نییە، بۆچی ئەم هەموو بەشە تەندروستییە لە زانكۆ‌و پەیمانگاكان دەكاتەوە؟ خۆبەشێكی دیكە دەڵێت "چەندین جار پێیان گووتوین ئێوە زیان بەخشن نەك خۆبەخش، بەڵام گوێمان بەوەنەداوە و كاری خۆمان كردوە". لەبەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا پزیشكێكی ددان بەناوی دكتۆر دنیا ئەوەی خستەڕوو لەبەر بێكاری پزیشكان هەیە، لەجیاتی لە نەخۆشخانە دادن سپی بكاتەوە، كەچی لە شوێنێكی كار دەكات تایەی ئۆتۆمبێل رەش دەكاتەوە!
ئەم بەرنامەیە شەوی 17-09-2023 پێشكەش كراو میوانە سەرەكییەكانیش پێكهاتبوون لە:
* دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان
*جەبار محەممەد، نەقیبی سەندیكای كارمەندانی تەندروستی كوردستان
* دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جێگری سەرۆكی سەندیكای پزیشكانی ددان لە كوردستان
*سەروەر سەرحەد، نوێنەری خۆبەخشانی تەندروستی
"پزیشكێكی ددان لەجیاتی سپیكردنەوەی ددان كاری رەشكردنەوەی تایە دەكات"
ئەو وەڵامەی رەنج چەپڵەی بۆ لێدا
لەنێو ئەو خۆبەخشانەی كەرتی تەندروستی دانیشتبوو كە هاتبوونە بەرنامەكە، تاوەكو بزانن كەی لە خۆبەخشییەوە دەكرێتە گرێبەست و مانگانە مووچەیەكیان بۆ دەبڕێتەوە. رەنج سەنگاوی بانگی كردە تەنیشت خۆی پرسی ئەرێ هەر بەڕاست تۆ هەر هیچ وەرناگریت لەبەرامبەر ئەو كارەی رۆژانە وەك پزیشكێكی ددان دەیكەیت؟ پزیشەكە گوتی "نەخێر، بەڵام ئیشێكی دیكەم لە كەرتی تایبەت هەیە، هەندێجار بەپارەی ئەو ئیشەم پێداویستی پزیشكی ددان بۆ ئەو نەخۆشخانە دەكڕم كە لە كاتی خۆبەخشی لە نەخۆشخانەی حكومی دەیانبینم، بەنموونە دەرزی بچووكی بەنج هەیە بۆ منداڵان بەكاردێت بۆ ئەوەی نەترسن هەندێجار ئەوە دەكڕم و موادی پڕكردنەوەی ددان دەكڕم، ئاخر چۆن وانەكەم، من دڵم بۆ نەخۆشەكانم دەسووتێ، كاتێك دێنە لای ئێمە مواد بۆ چارەسەركردن نەبێت من چی بكەم؟، ئاخر ئەوانیش شایەنی خزمەتن ئەگەر كەسێكی دیكە بیر لەوە نەكاتەوە، ئەوا من دەیكەم، چونكە هەست بەبەرپرسیارێتی دەكەم لە بەرامبەریان". رەنج بە وەڵامی ئەو كچە پزیشكە سەرسام بوو، دوای كەمێك بێ دەنگی و تێڕامان، بەهەردوو دەستەكانی كەوتە چەپڵەلێدان بۆ ئەو هەڵوێستەی دكتۆر هاوێر هاوڕێ كە پسپۆڕییەكەی پزیشكی ددانە. لەدوای ئەویش ئامادەبوانی بەرنامەكە ستۆدیۆكەیان پڕكرد لە دەنگی چەپڵە
وەزارەتی تەندروستی لە 2014 وە هەشت هەزار میلاكی كەمی كردووە
دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان وەك میوانێكی بەرنامەكە ئەوەی خستەڕوو، لە 2014وە نزیكەی هەشت هەزار میلاكیان كەمی كردووە "بەڵام ناتوانین هیچ كەسێك لە شوێنی ئەو كەسانە دابنێین كە بەهەر هۆكارێك بێت لە كەرتی تەندروستی حكومی دەڕۆنە دەرەوە".
ئەو جەختی لەوە كردەوە بۆ بەڕێوەبردنی نەخۆشخانەكانیان پێویستیان بە كارمەندی گەنج و رۆحی نوێ هەیە، بەڵام ناتوانن هیچ كەسێك دابمەزرێنن، ئەوەشی نەشاردەوە لە هەمواری یاسای نوێی تەندروستی، خۆبەخشەكان پێناسەی تایبەتیان بۆ كراوە "لەنێو هەمواری یاسای تەندروستی پێناسەی خۆبەخشمان كردووە". بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان ئەوەشی روونكردەوە، ئەو دەرچووانەی تەندروستی ئەگەر كاری خۆبەخشییان نەكردبێت، دەرفەتی ئەوەیان نابێت بە گرێبەستیش دابمەزرێن. ئەو بەرپرسەی تەندروستی ئەوەشی روونكردەوە، ئەوان لە كوردستاندا كێشەی كەمی پزیشكی گشتییان هەیە نەك پزیشكی ددان و دەرمان.
"لە كوردستان نزیكەی 24هەزار خۆبەخشی تەندروستی هەیە"
لە بەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، جەختی لەوە كردەوە لەمەودوا هەموو دەرچوویەك دانامەزرێ، بەڵكو بۆ ئەو شوێنانەش كە بە گرێبەست دەرچووانی تەندروستیان بۆ دادەمەزرێنن، بەپێی خاڵبەندی خەڵك دادەمەزرێنن، نەك بە تیروپشك و كاری خۆبەخشیش یەكێك دەبێت لە خاڵەكان.
بۆ رێكخستنەوەی كاری پزیشكانیش لە نەخۆشخانە ئەهلییەكاندا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون ئەوەی خستەڕوو، لە پێناو رەخساندنی هەلی كار لە نەخۆشخانە ئەهلییەكان بەتایبەت بۆ پزیشكانی دانەمەزراو "ناهێڵن هیچ پزیشكێك لە دوو نەخۆشخانەی ئەهلی مووچەخۆر بێت".
بەپێی ئەو ئامارەبێت كە دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون لەبەرنامەكەدا خستیەڕوو، لە هەرێمی كوردستان نزیكەی 24 هەزار خۆبەخشی تەندروستی هەیە "ئەمە لە هیچ شوێنێكی دنیادا نییە، هەرچەندە سوپاسی من هیچ بۆ ئەوان ناكات، بەڵام ناكرێت بەدەمیش پێزانینم نەبێت بۆ ئەو كارە مرۆڤانەی ئەوانەی دەكەن".
لە بەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون باسی لە ئەوەكرد، كونسوڵی هەر وڵاتێك سەردانی كردبن ئەو داوایەیان لێكردەوە، كە دەستی كاریان هەیە دەكرێت لە وڵاتەكانی خۆیان سودی لێببینن.
هەندێك لە خۆبەخشەكانی تەندروستی باسیان لەوە كرد لە كەرتی تایبەتیش خەدریان لێدەكریت و مووچەیەكی كەمیان پێدەدرێت، بۆ وەڵامی ئەو قسانە دكتۆر رەهێڵ گوتی "هەر نەخۆشخانەیەكی ئەهلی ئەگەر مووچەی كەم بداتە كارمەندەكانی ئەوا مۆڵەتی بۆ نوێ ناكەینەوە".
"بیرۆكەی خۆبەخش هی ئێمە بوو، بەڵام پەشیمانین"
جەبار محەممەد، نەقیبی سەندیكای كارمەندانی تەندروستی كوردستان، لە دەستپێكی قسەكانی ئەوەی خستەڕوو "لە كوردستاندا شتێك نییە بەناوی سیستمی تەندروستی". جەبار محەممەد شانازی بەوەش دەكرد، بیرۆكەی خۆبەخشی لە كەرتی تەندروستی سەرەتا ئەوان دایانهێناوە، گوتی "ئەو كارە بۆ كاتی خۆی باش بوو، بە ئومێدی ئەوە بووین دوای ماوەیەك بكرێنە گرێبەست و دواتریش بۆ هەمیشەیی دایانبمەزرێنن، بەڵام پلانەكە بەو جۆرە نەڕۆیشت، بۆیە ئێستا لەو بیرۆكەیەمان پەشیمانین".
"وەزارەتی خوێندنی باڵا بووەتە كۆمپانیا"
جەبار محەممەد رەخنەی توندی لە وەزارەتی خوێندن باڵا گرت، بەوەی هەر خەریكی كردنەوەی بەشی تەندروستین لە زانكۆ و پەیمانگا ئەهلییەكان ئەو گوتی "بەڕاستی وەزارەتی خوێندنی باڵا بووەتە كۆمپانیا، لە زانكۆ‌و پەیمانگا ئەهلییەكان هەر خەریكی كردنەوەی بەشی تەندروستین بەبێ ئەوەی دەرچوانیان دابمەزرێن یان دەرفەتی دامەزاندانیان هەبێت، بەردەوام پەیمانگای بەرهەمهێنانی بەتاڵە دەكەنەوە، جارێك بە وەزیری خوێندنی باڵام گووت كردنەوەی بەشە تەندروستییەكان رابگرن، بەڵام دیارە بەقسەی ئێمە ناكەن".
لە كوردستان چەند كەس پزیشكێكی دادنی بەردەكەوێت ستاندارد چۆنە؟
دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جێگری سەرۆكی سەندیكای پزیشكانی ددان لە كوردستان كە میوانێكی سەرەكی بەرنامەكە بوو، باسی لەوەكرد وەك كە پزیشكانی ددان بۆ تەواو كردنی قۆناخەكانی خوێندنیان دەبێت بەناچاری چەند ساڵێك لە نەخۆشخانەكاندا كار بكەن، بەتایبەت كە ئێستا دامەزاندن نییە دەبێت بەناچاری كاری خۆبەخشی بكەن ئەو گوتیشی "نزیكەی 2500پزیشكی ددان مان هەیە كە بەشی زۆریان بێكارن‌و دانەمەزراون". بەپێی زانیارییەكانی دكتۆر شاخەوان خۆشناو "لە كوردستاندا 1400كەس، پزیشكێكی ددانیان بەردەكەوێت، لە كاتێكدا بەپێی پێوەرە جیهانییەكان بۆ 1700كەس پزیشێكی ددان پێویستە"
"پزیشكی ددان هەیە لە كێڵگەی بەخێوكردنی مانگا‌و هەشمانە لە كافتریا نێرگەلە بۆ خەڵك دەدەنێ"
دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جەخت لەوە دەكاتەوە كە پزیشكانی ددان زۆر پەراوێزخراون و بەشێكیان لەبەر بێكاری لە شوێنانێك كار دەكەن كە شایەنی نیە ئەو گوتی "پزیشكی ددان هەیە لە كێڵگەی بەخێوكردنی مانگا كار دەكات هەشمانە لە كافتریا نێرگەلە بۆ خەڵك دەدەنێ، پزیشك هەیە لە چێشتخانە كار دەكات هەیە لە كۆمپانیایەك كاری ئیداری دەكات". لە بەرامبەر ئەو قسانە رەنج سەنگاوی باسی لەوە كرد، بەڵام پزیشكی ددانیش هەیە رۆژانە نەخۆشێكی زۆر دەبینێ. بۆ ئەوەیان دكتۆر شاخەوان پشتگیری قسەكانی رەنج سەنگاوی كرد‌و گوتی "راستە پزیشك هەیە چوار مووچەی هەیە هەشمانە لەبەر بێكاری لە چێشتخانە كار دەكات، بۆیە دەبێت وەزارەتی تەندروستی ئەوە بەتایبەت لە كەرتی تایبەت رێكبخاتەوە".
لە كۆتایی قسەكانی دكتۆر شاخەوان خۆشناو، پێشنیاز كرد بۆ گفتوگۆ لەسەر كێشەكانی پزیشكانی ددان سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی بۆ ماوەی نیو كاژێر ببینن و گوتیشی "ئەگەر ئەو دەرفەتەمان پێبدرێت بەدڵنیایەوە چارەسەری دانەمەزراوانی پزیشكانی ددانیان دەخینەبەردەست".
لەبەر بێ پارەیی بەپێی چووە بۆ دەوامە خۆبەخشییەكەی
سەروەر سەرحەد، كە وەك نوێنەری خۆبەخشانی تەندروستی لەبەرنامەكەدا بەشداربوو باسی لەوە كرد خۆبەخشیان هەبووە لەبەر بێ پارەیی بەپێ چووە بۆ دەوامە خۆبەخشییەكی و گوتی "رۆژێك كارمەندێكی خۆبەخش درەنگ گەیشت كە پێم گووت بۆ وا درەنگ كەوتووی، گوتی بەپێ هاتووم لەبەر ئەوەی پارەی پاسەم پێنەبووە".
بەپێی گێڕانەوەكانی سەروەر سەرحەد، "دەرچووی تەندروستی هەیە شەش ساڵ لەبوارەكەیدا خۆیدا خوێندوویەتی، كەچی ئێستا لەبەر بێكاری لە بازاڕدا پێڵاو بۆیاخ دەكات".
سەروەر سەرحەد باسی لەوەش كرد "لەكاتێكدا خۆبەخشیشی پێویستی بەواستەیە، بەڵام كەسانێك هەن بە نوسراوی نهێنی بە گرێبەست دامەزراون، كارمەند هەیە خۆبەخشی نەكردوە، بەڵام بە گرێبەست دامەزاوە". ئەو تكا لە بەرپرسانی تەندروستی دەكات كارێك بۆ خۆبەخشەكانی تەندروستی بكەن "كەسمان هەیە 11 ساڵە كاری خۆبەخشی دەكات".
لەجیاتی سپیكردنەوەی ددان، تایەی ئۆتۆمبێل رەش دەكاتەوە
هەر لەبەرنامەكەدا چەند پزیشكێك و خۆبەخشێكی تەندروستیش بەم جۆرە باسیان لە دۆخی نەخوازراوی خۆیان كرد. خۆبەخشێك دەڵێت "بەهۆی كارە خۆبەخشییەكەمانەوە مانگانە 200 هەزار دینار خەرجیمان دەبێت". یەكێكی دیكەیان باسی لەوە كرد لە كەرتی تایبەتیش كار نییە، یاخود دەبێت بەپارەیەكی كەم كار بكەن و هەر وەك خۆبەخشێك گوتی "بەنمونە خەڵك هەیە مانگی بە 150هەزار دینار كار دەكات". لە كاتێكدا بەپێی بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران كەمترین كرێی مانگی كاركردن نابێت لە 350هەزار دینار كەمتر بێت. بەشێكی دیكەی خۆبەخشەكان جەختیان لەوە دەكردەوە، ئەگەر حكومەتی هەرێمی كوردستان كارمەندی تەندروستی پێویست نییە، بۆچی ئەم هەموو بەشە تەندروستییە لە زانكۆ‌و پەیمانگاكان دەكاتەوە؟ خۆبەشێكی دیكە دەڵێت "چەندین جار پێیان گووتوین ئێوە زیان بەخشن نەك خۆبەخش، بەڵام گوێمان بەوەنەداوە و كاری خۆمان كردوە". لەبەشێكی دیكەی بەرنامەكەدا پزیشكێكی ددان بەناوی دكتۆر دنیا ئەوەی خستەڕوو لەبەر بێكاری پزیشكان هەیە، لەجیاتی لە نەخۆشخانە دادن سپی بكاتەوە، كەچی لە شوێنێكی كار دەكات تایەی ئۆتۆمبێل رەش دەكاتەوە!
ئەم بەرنامەیە شەوی 17-09-2023 پێشكەش كراو میوانە سەرەكییەكانیش پێكهاتبوون لە:
* دكتۆر رەهێڵ فەرەیدوون، بریكاری وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان
*جەبار محەممەد، نەقیبی سەندیكای كارمەندانی تەندروستی كوردستان
* دكتۆر شاخەوان خۆشناو، جێگری سەرۆكی سەندیكای پزیشكانی ددان لە كوردستان
*سەروەر سەرحەد، نوێنەری خۆبەخشانی تەندروستی
به‌شی بكه لە
