بەتاڵکردنەوەی تووڕەیی و چەند فیچەرێکی دیکە لە چاوی رووداودا

"ماڵی سترێس" - بیرۆکەیەکی نوێ بۆ بەتاڵکردنەوەی وزەی نەرێنی لە موسڵ

لە شاری موسڵ، پڕۆژەیەکی نوێ بە ناوی "ماڵی سترێس" دەستی بە کارکردن کردووە کە سەردانکاران دەتوانن بە شکاندنی شووشە، ئامێری کارەبایی و جامی ئۆتۆمبێل تووڕەییان دەربکەن. 
فەواز راشد، یەکێک لە دامەزرێنەرانی پڕۆژەکە دەڵێت: "ئەمە پڕۆژەیەکی خۆشگوزەرانییە بۆ بەتاڵکردنەوەی وزەی نەرێنی". هەروەها ئاماژە بەوە دەکات کە پڕۆژەکە بووەتە سەرچاوەی داهات بۆ چینی هەژاری شارەکە کە کەلوپەلەکان لە زبڵخانەکانەوە کۆ دەکەنەوە.
تەمارا فارس، بەڕێوەبەری ماڵی سترێس، باس لەوە دەکات کە پێش شکاندنی شتەکان، سەردانکاران جلوبەرگی پاراستن، دەستکێش و ماسک لەبەر دەکەن بۆ پاراستنی سەلامەتییان.
دیکۆری ژوورەکان بە شێوەیەکی هونەری داڕێژراون، بە رەنگی رەش بۆ پیاوان و پەمەیی بۆ ژنان، هەروەها وێنە و دروشمی هاندەریان تێدایە، ئەمەش شوێنەکەی کردووە بە شوێنێکی باش بۆ وێنەگرتن بۆ تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان.
عەلی ئەحمەد، سەردانکارێکی ماڵی سترێس، وەسفی ئەزموونەکەی دەکات: "شتێکی نوێیە، هەر شتێک دەکەوێتە پێش چاوت دەیشکێنیت و دەتەوێ زیاتر بێت".
نرخی سەردانیکردن لە نێوان 10-25 هەزار دینارە، و 20٪ی داهاتەکە بۆ کاری خێرخوازی تەرخان دەکرێت. ئەم پڕۆژەیە تەنیا شوێنێک نییە بۆ کەمکردنەوەی فشاری دەروونی، بەڵکو یارمەتی پاککردنەوەی ژینگە و دابینکردنی کاریش دەدات.


شاناز ئەبوبەکری: پاراستنی میراتی کولتووری کوردەواری ئەرکێکی نەتەوەییە
توێژەری ناوداری بواری کولتوور و فۆلکلۆری کوردی, شاناز ئەبوبەکری, جەخت لە گرنگی پاراستن و تۆمارکردنی میراتی کولتووری کورد لە ناوچەی موکریان دەکاتەوە. ئەو لە فیچەرێکدا, باسی لە هەوڵە بەردەوامەکانی خۆی و هاوکارانی کرد بۆ زیندوو راگرتنی فۆلکلۆر و کولتووری دەڤەری موکریان.
شاناز ئەبوبەکری, کە زیاتر لە 25 ساڵە لە بواری توێژینەوەی کولتووری و کۆمەڵایەتی کاردەکات, ئاماژەی بەوەدا کە یەکێک لە کارە سەرەکییەکانی, کۆکردنەوە و تۆمارکردنی یارییە کۆنەکانی ناوچەی موکریانە. هەروەها باسی لە گرنگی "کاردەنگەکان" کرد, کە ئەو گۆرانییانەن ژنان لەکاتی کارکردندا دەیانچڕی.
ئەو توێژەرە پێیوایە، پاراستنی چێشتەکانی کوردەواری و ژیاننامەی کەسایەتییە بەناوبانگەکانی ناوچەی موکریان, بەشێکی دانەبڕاوە لە پاراستنی میراتی نەتەوەیی. شاناز ئەبوبەکری جەختی لەوەکردەوە کە دەبێت هەست بە شانازی بکەین کە خاوەنی کولتوورێکی دەوڵەمەندین.
شاناز، خەڵکی شاری مەهابادە، خاوەنی پلەی کارناسی لە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی لە زانکۆی زەهرای تاران و کارناسی باڵا لە پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان لە زانکۆی تاران، زیاتر لە 25 توێژینەوەی هەیە لە بوارە جیاوازەکانی فۆلکلۆر، مێژوو، سیاسەت و ژیاننامەدا.



ئەشکەوتی جاسەنە - شاهیدی مێژووی خەباتی کوردستان
لە قووڵایی شاخە سەرکەشەکانی ناحیەی سوورداشی قەزای دووکان، سروشتێکی بێوێنە خۆی هەیە کە ئەشکەوتی جاسەنەیە. ئەم شوێنە مێژووییە نەک تەنیا بە جوانییەکەی بەڵکو بە گرنگییە مێژووییەکەی بووەتە جێگەی سەرنجی گەشتیاران.
سیروان عومەر، رێبەرێکی گەشتیاری لە ناوچەکە، مانگانە خێزانەکان بۆ ئەم شوێنە دەهێنێت و چیرۆکی مێژووی ئەشکەوتەکەیان بۆ دەگێڕێتەوە. "سروشتی ئەم ناوچەیە بێوێنەیە و مێژووی ئەشکەوتەکە زۆر گرنگە بۆ نەوەی نوێی کوردستان کە ئاشنا بن بە مێژووی خەباتی گەلەکەیان،" 
دەمەو ئێوارەیەک، سامان تاهیر لەگەڵ هاوڕێکەیدا بۆ بینینی ئەم شوێنە سەرسوڕهێنەرە هاتوون. "جوانی سروشتی ئەم ناوچەیە و مێژووی ئەشکەوتەکە وایکردووە کە ئێمە لە هەر دەرفەتێک سوود وەربگرین بۆ سەردانی ئەم شوێنە،" 
ئەشکەوتی جاسەنە گرنگییەکی مێژوویی تایبەتی هەیە بۆ گەلی کورد. لە ساڵی 1923، شێخ مەحموودی حەفید ئەم ئەشکەوتەی کردە پەناگەیەک و چاپخانەیەکی تێدا دامەزراند. لێرەوە، یەکەم رۆژنامەی کوردی بە ناوی "بانگی حەق" بڵاوکرایەوە، کە دەنگی راستەقینەی خەباتی گەلی کورد بوو.
ستار ئەبوبەکر، پێشمەرگەیەکی دێرین کە ساڵانێک ئەم ئەشکەوتەی کردووە بە پەناگە، دەڵێت: "لە سەردەمی شۆڕشی نوێدا، ئەم ئەشکەوتە بوو بە ئارامگە و جێی حەوانەوەی پێشمەرگە. لێرەوە، خەباتمان بۆ رزگاری گەلەکەمان بەڕێوە دەبرد. ئێرە تەنیا ئەشکەوتێک نییە، بەڵکو بەشێکە لە مێژووی خەباتی نەتەوەکەمان."
ئەشکەوتەکە سەر بە گوندی جاسەنەیە، کە بەپێی قسەکانی سەربەست لەتیف جاسەنەیی، دواتر گوندەکە گوازراوەتەوە بۆ خوارەوە و ئێستا بە ناوی کانی خان ناسراوە.
ئەشکەوتی جاسەنە لە دووری 50 کیلۆمەتر لە رۆژئاوای شاری سلێمانی، لە ناوچەی سوورداش هەڵکەوتووە و دەکەوێتە سەر رێگای دووکان-سلێمانی. 
وەکو شوێنێکی گەشتیاری و مێژوویی، دەیان گەشتیار روو لەم ئەشکەوتە دەکەن، تاوەکو هەم چێژ لە جوانی سروشتەکەی وەربگرن، هەمیش ئاشنا بن بە بەشێک لە مێژووی پڕ لە شانازی نەتەوەکەیان.

فەرشی کوردی: هونەری دەستڕەنگینی ژنان لە رۆژهەڵاتی کوردستان
میراتێکی کولتووری کە وەکو سەرچاوەی داهات پارێزراوە
لە رۆژهەڵاتی کوردستان، هونەرێکی دێرین لەسەر دەستی ژنانی شارەزا بەردەوامی پێدەدرێت. فەرشی کوردی، کە بە رەنگە زیندووەکانی و نەخشە تایبەتەکانییەوە ناسراوە، نەک تەنیا بەشێکی گرنگە لە کولتووری کوردی، بەڵکو سەرچاوەیەکی گرنگی داهاتیشە بۆ خێزانەکانی کورد.
سانییە شوکری، یەکێک لە فەرشچنەکان، دەڵێت: "دوو جۆری سەرەکی فەرشمان هەیە - فەرشی کوردی کە لە نزیکەی 20 رەنگ پێکدێت و تابلۆ فەرش کە لە 100 تاوەکو 160 رەنگ پێکهاتووە." ئەو روونی دەکاتەوە کە بەهۆی ئاسانیی کارکردن لەسەر فەرشی کوردی کە رەنگی کەمتری تێدایە، زۆربەی کارگەکان ئێستا ئەم جۆرەیان بەرهەم دەهێنن.
لە پرۆسەی دروستکردنی هەر فەرشێکدا، سێ ژن پێکەوە کار دەکەن و رەمزەکانی کولتووری کوردی لەسەر فەرشەکان دەنەخشێنن، کە ئەمەش دەبێتە هۆی بەرهەمهێنانی شاکارێک کە رەنگدانەوەی کەلەپووری کوردەوارییە.
مەحموود سەماعی، فەرشفرۆشێکی بە ئەزموون کە زیاتر لە نیو سەدەیە لەم بوارەدا کاردەکات، باس لە فەرشی "ئۆغڵ بەگ" دەکات وەکو نموونەیەکی دەگمەن و بێوێنە کە ئێستا دەست ناکەوێت.
سەرەڕای گۆڕانکارییەکانی سەردەم، ئەم پیشە دێرینە بەردەوامە و رۆڵێکی گرنگ لە ژیانی ئابووری و کولتووری کورد دەگێڕێت. هەوڵەکان بۆ پاراستنی شێوازە نەریتییەکانی دروستکردنی فەرش و بەکارهێنانی کەرەستەی سروشتی، گرنگن بۆ پاراستنی ئەم میراتە کولتوورییە بۆ نەوەکانی داهاتوو.
فەرشی کوردی تەنیا کاڵایەک نییە بۆ رازاندنەوەی ماڵەکان، بەڵکو چیرۆکی خۆڕاگری و داهێنانی ژنانی کوردە کە لە ماوەی سەدان ساڵدا توانیویانە هونەرێک بخوڵقێنن کە سەرنجی جیهانی راکێشاوە.