زەمبیل فرۆش

هەڵمەت عومەر لە ئەڵقەی ئەمجارەی "باژۆ"دا، گەشتێک بەناو زاخۆدا دەکات، سەرەتا روو لە باتیفە دەکات، کە بە دووری 30 کیلۆمەتر دەکەوێتە رۆژهەڵاتی ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ. لەوێ سەردانی گۆڕی زەمبیل فرۆش دەکات، کە چیرۆکێکی کۆنی هەیە و دەگەڕێتەوە بۆ نێوان ساڵانی 900 تا 1000ی زایینی. هەڵمەت چیرۆکی زەمبیل فرۆش دەگێڕێتەوە کە چۆن لە فارقینەوە هاتووەتە ناوچەکە و لەلایەن شاژنێکەوە رووبەڕووی کێشە بووەتەوە، تاوەکو لە کۆتاییدا لە زاخۆ کۆچی دوایی دەکات.

دواتر هەڵمەت دەگەڕێتەوە ناو زاخۆ و سەردانی قەڵای زاخۆ دەکات، کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ 6500 ساڵ پێش زایین. قەڵاکە لە سەردەمی عوسمانییەکاندا وەکو سەربازگە بەکارهاتووە، بەڵام بەهۆی شەڕە یەک لە دوای یەکەکانەوە زیانی زۆری بەرکەوتووە. هەڵمەت باسی ئەو بورجە دەکات کە وەکو کۆگەی خواردن بەکارهاتووە، هەروەها ئاماژە بەوە دەکات کە لە سەردەمی ئینگلیزەکان و پاشایەتیدا هەندێک بەشی دیکەی بۆ زیاد کراوە. ئێستا قەڵاکە نۆژەن کراوەتەوە و بەڕووی گەشتیاراندا کراوەتەوە.

دواتر هەڵمەت سەردانی پردی دەلال دەکات، کە تەمەنی زیاتر لە 1500 ساڵە و دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی بیزەنتینییەکان. ئەو پردە بەردینییە وێنەی نییە لە تەواوی کوردستان و عێراق. هەڵمەت ئاماژە بەوە دەکات کە بەردێک لە پردەکە براوەتە ئەڵمانیا و پشکنینی بۆ کراوە و سەلمێندراوە کە تەمەنی زۆر کۆنە. 

لە کۆتاییدا، هەڵمەت سەردانی بازاڕی کۆنی زاخۆ دەکات، کە رەنگدانەوەی پێکەوەژیانی ئایین و نەتەوە جیاوازەکانی تێدا بەدی دەکرێت. دوکاندارەکانی ئەو بازاڕە جوو و کریستیان و موسڵمان بوون، وێنەی دوکاندارە کۆنەکانیش لەناو بازاڕەکە هەڵواسراون. هەڵمەت زاخۆ بەجێدەهێڵێت و بەڕێدەکەوێت بەرەو ئامێدی، بۆ ئەوەی لەوێش دیمەنە جوانەکانی ئەو شارە ببینێت.