پەرلەمانتارێکی سوێد بۆ رووداو: سەلوان مۆمیکا عێراقییە و دەبێت بەغدا بەرپرسیارێتی لە ئەستۆ بگرێت

 

فرێدریک مالم، ئەندامی پەرلەمانی سوێد لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ رووداو کە ئاڵا شاڵی لەگەڵیدا ئەنجامیدا باسی لە پەیوەندییەکانی ستۆکهۆڵم لەگەڵ هەولێر و بەغدا، سووتاندنی قورئانی پیرۆز، رێکارەکان بەرامبەر سەلوان مۆمیکا و پەیامیانی بۆ موسڵمانان خستەڕوو. 

 

فرێدریک مالم باسی لە سەلوان مۆمیکا کرد و گوتی، "ئەم پیاوە بەرهەمی کۆماری عێراقە. لە عێراق لەدایکبووە. لەناو تاقمێکی میلیشیای شیعەدا بووە بە ناوی کەتیبەکانی ئیمام عەلی کە بەشێکە لە حەشدی شەعبی. ئەو بە عەقڵیەت و شێوازی ژیان سوێدی نییە. ئەو عێراقییە و ئەمە بۆ ئەو سیاسەتی عێراقییانەیە. جا پێم وایە کە دەبێت عێراقیش لەم دۆخەدا بەرپرسیارێتی لە ئەستۆ بگرێت." 

 

 

 

فرێدریک: سەرەتا، کەسانێک لە سوێدن کە داوای مۆڵەت لە پۆلیس دەکەن کاتێک دەیانەوێت کتێبە پیرۆزەکان بسووتێنن. خۆی تۆ دەبێت بۆ سازدانی ناڕەزایەتییەک کاتێک داوای مۆڵەت بکەیت. جا بە دڵنیاییەوە ئەوە کردەوەیەکی دەمارگیرانەیە، تەواو وێرانکەر و بێگانەکان هەراسان دەکات. ئەم کەسانە سوێدی نین. ئەو پیاوەی لەبەردەم باڵیۆزخانەی عێراقدا قورئانی سووتاند خەڵکی عێراقە، خەڵکی قەرەقووشە، کریستیانێکی سریانییە.  

 

جا ئێستا ئەم کارانە بەپێی دەستووری سوێدی یاسایین، ئەگەرچی وەک خۆم تەواو بە خراپیان دەبینم و نابنە مایەی هیچ شتێکی باش، بەڵام وەڵامی حکومەتی عێراق تووشی سەرسووڕمانی کردم، چونکە زۆر تووندە؛ هەموو پەیوەندییە دیپلۆماتییەکانیان لەگەڵماندا پچڕاند. باڵیۆزەکەمانیان دەرکرد، تەنانەت کاتێکیش ئاژاوەگێڕ و چەتەکان باڵیۆزخانەکەمانیان سووتاند، ئەوان سەیری دیوەکەی دیکەیان کرد و مۆڵەتی کارکردن لە عێراق لە کۆمپانیای ئێریکسن دەسەننەوە. جا من ئەمە بە شتێکی زۆر کێشەدار دەبینم و یارمەتیی هاوکاری و گفتوگۆی نێوان سوێد و عێراق نادات. 

 

 

فرێدریک: خۆی بە دڵنیاییەوە دەکرێت یاسایەکت هەبێت بڵێت ئەمە نایاساییە. ئێمە لە سوێد ئازادیی رادەربڕینمان هەیە، ئەگەرچی من تەواو لەگەڵ ئەمەدا نیم. ناتوانم هیچ شتێکی باش لە سووتاندنی قورئان یان ئینجیل یان هەر کتێبێکی پیرۆزەوە ببینم، بەڵام لە هەمان کاتدا وەڵامی حکومەتی عێراقی تەریب بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان نییە. ئەوەی راستی بێت، ئەم پیاوە بەرهەمی کۆماری عێراقە. لە عێراق لەدایکبووە. لەناو تاقمێکی میلیشیای شیعەدا بووە بە ناوی کەتیبەکانی ئیمام عەلی کە بەشێکە لە حەشدی شەعبی. ئەو بە عەقڵیەت و شێوازی ژیان سوێدی نییە. ئەو عێراقییە و ئەمە بۆ ئەو سیاسەتی عێراقییانەیە. جا پێم وایە کە دەبێت عێراقیش لەم دۆخەدا بەرپرسیارێتی لە ئەستۆ بگرێت.  

 

 

فرێدریک: نەخێر، ئەوە لە وڵاتە جیاوازەکاندا جودایە کە چەندە ئازادیی رادەربڕینیان هەیە. دەتوانیت لە عێراق ببینیت. بۆ نموونە، سەدان هەزار عێراقی لە سوێد دەژین، نەک بە پێچەوانەوە. خەڵک سوێد جێ ناهێڵن تا بچن لە عێراق بژین. خەڵک عێراق جێ دەهێڵن بۆ ئەوەی لە سوێد بژین. ئێمە کۆمەڵگەی خۆمانمان هەیە. ئازادیی رادەربڕینمان هەیە. دیموکراسیمان هەیە. لەگەڵ ئەوەیشدا من تەواوی دژی هەراسانکردنی بێگانەکان و کردەوەی دەمارگیرانەی سووتاندنی کتێبە پیرۆزەکانم. جا هەرگیز نابێت وەڵامەکە ئەوە بێت بچیت بۆ باڵیۆزخانەی وڵاتەکەی دیکە و بیسووتێنیت. عێراق بەرپرسیارە، بەرپرسیارە لە پارستنی نێردە دیپلۆماتییەکان لە وڵاتەکەیدا. ئێمە لێرە لە ستۆکهۆڵم بەرپرسیارین لە پاراستنی باڵیۆزخانەی عێراق، بەڵام عێراقیش بەرپرسیارە لە پاراستنی بینای باڵیۆزخانەکەمان.  

 

ئێستا ئەگەر لێم بپرسیت، [ئەوا دەڵێم] دەبێت عێراق پارەی بینای نوێی باڵەخانەکە بدات تاوەکو بتوانین لە عێراق باڵیۆزخانەیەکی نوێ دروست بکەین. نابێت ئێمە پارەکەی بدەین. ئێمە خۆمان باڵیۆزخانەکەمانمان نەسووتاندووە. ئەوان سووتاندوویانە.  

 

 

فرێدریک: ئەمە ئاڵۆزە، چونکە ئەگەر تۆ لە سوێد بتەوێت دەستوور بگۆڕیت، دوو بڕیارت پێویستە: یەکەمیان، دەبێت هەڵبژاردن بکرێت. دووەمیان، بۆ نموونە ئەگەر پێویست بێت دەستوورەکەمان بگۆڕین، ئەگەر بتەوێت سووتاندنی کتێبە پیرۆزەکان قەدەخە بکەیت و ئەوە بگۆڕیت، بە لای کەمەوە پێنج-شەش ساڵی دەوێت، بۆیە پێم وا نییە ئەوە بژارەیەک بێت. رەنگە باشتر بێت نەهێڵرێت خەڵک لە بەردەم مزگەوت و باڵیۆزخانەکاندا ئەم کتێبانە بسووتێنن. رەنگە بکرێت لە شوێنێکی دیکە بیسووتێنن، لە دارستان یان لە گەراج یان شوێنێک، بەڵام نابێت لە بەردەم شوێنە پیرۆزەکانی وەک مزگەوت یان کنێشت یان کەنیسەدا ئەوە بکەن، چونکە ئەوە هەڵسوکەوتێکی زۆر تووڕەکەرانە و دەمارگیرانەیە. جا سوێد کۆمەڵگەیەکی فرە-فەرهەنگە. ئێمە کۆمەڵگەی موسڵمانمان هەیە و زۆرینەیش کریستیانن. کەمینەی جۆراوجۆرمان هەن، وەک هیندۆس و بودایی و جوو. جا ئەمە کۆمەڵگەیەکی فرە-فەرهەنگە و دەبێت رێز لە یەکدی بگرین. 

 

 

فرێدریک: بەڵێ، وا دەکات، بەڵام لە هەمان کاتدا سوێد ساڵانە سەدان ملیۆن کرۆن لە هاوکاریی بیانیدا بە عێراق دەدات. ئێمە یارمەتیی مەشقی سەربازیمان داوە لە سوپای عێراق و هێزەکانی پێشمەرگەیشدا. ئێمە ساڵانێک پەناگەمان بە پەنابەرە عێراقییەکان داوە. زۆرمان بۆ یارمەتیی عێراق کردووە و، ئەگەر حکومەتی عێراق بە هیچ شێوەیەک سوپاسگوزاری ئەوە نییە و باڵیۆزەکەمان دەردەکات و دەڵێت رێگە بە کۆمپانیا سوێدییەکان نادرێت کار بکەن، باشە، بەڵام ئێمەیش دەتوانین ئەم هاوکارییە بیانییە ببڕین ئەگەر ئەوە شتەکەیە. من ئەوەم ناوێت. من تەنیا پەیوەندییەکی باشم لەگەڵ عێراقدا دەوێت کە یارمەتیی حکومەتی ناوەندی و حکومەتی هەرێمی کوردستان بدەین تا بگەشێنەوە و گەشە بکەن. پێم وایە دەتوانین بۆ ئەوە زۆر شت بکەین، بەڵام ئێمە لە پەیوەندییەکەماندا لەگەڵ عێراقدا هیچ گرفتێکمان ناوێت. ئەوە بۆیە من بەم وەڵام و کاردانەوە زۆر بەهێز و رووخێنەرەی عێراق کەمێک سەرم سووڕما.  

 

 

فرێدریک: پێم وایە پەیوەندییەکانی سوێد لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستاندا باشن. حکومەتی هەرێمی کوردستان نوێنەرێک و نوێنەرایەتییەکیان لە سوێد هەیە. کۆمەڵگەی کوردی لە سوێد زۆر چالاک و زیندوون. کۆمەڵگەیەکی گەورەیە. پێم وایە خۆشبەختانە لە داهاتوودا دیداری فەرمی لەنێوان سەرۆکوەزیرانمان و سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستاندا دەبێت. پێم وایە کە دەتوانین زیاتر پەرە بەم هاوکارییانە بدەین، بۆ نموونە لەنێوان زانکۆکاندا یان سوێد دەتوانێت لە رێگەی تەکنەلۆجیای نوێوە یارمەتیی گەشەی کەرتی کشتوکاڵی هەرێمی کوردستان بدات. بە دڵنیاییەوە بواری دیکەیشمان هەن کە دەکرێت باشتر بکرێن، بەڵام دەبێت ئەوە بگوترێت، ئەگەر عێراق پەیوەندیی دیپلۆماتی لەگەڵ سوێد بپچڕێنێت، ئەوە مانای وایە کە پەیوەندیی نێوان کوردستان و سوێدیش دەپچڕێت.  

 

 

فرێدریک: لە لایەکەوە پێم وایە ئێمە لەگەڵ هەرێمی کوردستاندا پەیوەندیمان هەیە وەک بەشێک لە عێراق، بەڵام لە هەمان کاتدا سوێد دەتوانێت پەیوەندیی لەگەڵ کوردستاندا هەبێت وەک قەوارەیەکی جودا. بۆیە تەنانەت ئەگەر ئێمە لە پەیوەندییەکاندا لەگەڵ بەغدا گرفتمان هەبێت، ئەوا هێشتا دەتوانین لەگەڵ هەولێردا پەیوەندییەکی باشمان هەبێت. هیوادارم بتوانین ئەوە بکەین، چونکە وەک دەیبینم، باکووری عێراق، هەرێمی کوردستان کردەییە. هەمیشە هاوبەشێکی بونیاتنەر بووە. جا ئەوەندەی دەیبینم، هەرێمی کوردستان هەمیشە کراوە بووە بۆ بەهاکانی وەک دنیای رۆژئاوا، ئەوروپا، ئەمریکا و ئەو شتانە. جا پێم وایە ئەوە زۆر باشە و ئەو هاوبەشێکە بۆ ئاسایش و گەشەپێدان.  

 

 

فرێدریک: لە راستیدا هیوادارم بتوانین ئەوە بکەین. هەروەها لە سوێد لە پەرلەمانیشدا گرووپێکمان هەیە، گرووپی هاوڕێیەتیی کوردستان. بۆ نموونە ساڵانە یادی تاوانی جینۆسایدی هەڵەبجە دەکەینەوە. گەلێک دیدارمان لەگەڵ حیزبە سیاسی و رێکخراوە کوردییەکاندا هەیە. بەڕاستی هیوادارم سوێد و کوردستان لە داهاتوودا پەیوەندیی بەهێز و قووڵیان هەبێت.  

 

 

فرێدریک: پێم وایە ئەوەی لەم چەند رۆژەی دواییدا لە عێراق بینیومانە لەگەڵ ئەو هێرشانەی کراونەتە سەر نێردەی دیپلۆماتیی سوێد… شتەکە تەنیا پەیوەندیی بە سوێدەوە نییە، بەڵکو سیاسەتی ناوخۆیی عێراقیشە و، عێراق ژینگەیەکی سیاسیی زۆر گرفتاوی و ئاڵۆزی هەیە لەگەڵ ئەم تایفە ئایینییانە و حیزبە سیاسییە ئایینییانەدا. جا پێم وایە دەبێت عێراق کردارەکانی پێکەوە کۆبکاتەوە و وا بکات پرۆسە سیاسییەکەی باشتر کار بکات و بۆ پەیوەندییە هاوبەشە دیپلۆماتییەکان بە شێوەیەکی بەرپرسیارانە بەپێی بڕیارە نێودەوڵەتییەکان بجووڵێتەوە، بۆ نموونە رێککەوتنی ڤیێنا و پەیوەندیمان لەگەڵدا نەپچڕێنێت.  

 

لە کۆتاییدا، یەکەم لایەن کە بەمە زیانی پێ دەگات سوێد نییە. ئێمە وڵاتێکی خۆشگوزەران و دەوڵەمەندین. ئێمە پشتمان بە پەیوەندییەکەمان لەگەڵ عێراقدا نەبەستووە، بەڵام ئێمە رەوەندێکی گەورەی عێراقیمان لە سوێد هەیە. ئەوانە ئەگەر پێویستیان بە پاسپۆرت بێت بۆ ئەوەی بچن بۆ عێراق بۆ پرسەیەک، بۆ زەماوەندێک، بەڵگەنامەیەکیان بوێت، موڵک بکڕن یان بفرۆشن، پێویستیان بە باڵیۆزخانەیە. ئەوان لە عێراق خزمیان هەیە و ڤیزایان دەوێت کە بێن بۆ سوێد. ئەوجا ئەوان پێویستیان بە ئێن ئێس ئەیە، ئەوە بەڕێوەبەرایەتییەک و بیرۆکراسییەکە بۆ کەسانی ئاسایی. جا ئەگەر ئەم پەیوەندییە دیپلۆماتییە بپچڕێنیت، ئەوە تەنیا زیان بەو عێراقییانە دەگەیەنێت کە لێرە دەژین. بۆیە من وا نابینم ئەمە لە هیچ لایەنێکەوە یارمەتیی هیچ شتێک بدات.  

 

 

فرێدریک: زۆر سوپاس بۆ ئێوەیش.