جێنین پلاسخارت: گفتوگۆکانی پێکهێنانی حکومەتی عێراق زیندوو نین

 

ئەمڕۆ پێنجشەممە 24ـی شوباتی 2022، جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق راپۆرتێکی لەبارەی رەوشی عێراق خستە بەردەم ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و تێیدا هاتووە، "دوای پەسەندکردنی ئەنجامەکانی هەڵبژاردن، تانە لە هەڵبژاردنی سەرۆک و جێگرانی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کە رۆژی 9ـی کانوونی دووەم هەڵبژێردران، درا، بەڵام دادگەی باڵای فیدڕاڵیی عێراق رۆژی 25ـی کانوونی دووەم بڕیاری بە دەستووریبوونی دانیشتنەکەی دەرکرد."

 

رۆژی 15-2-2022 دادگەی باڵای فیدڕاڵیی عێراق یاسای نەوت و غازی هەرێمی کوردستانی بە نادەستووری هەژمارکرد و حکومەتی هەرێمی کوردستانی بە رادەستکردنی نەوت بە حکومەتی فیدڕاڵ و وەزارەتی نەوتی عێراق پابەندکرد، دادگەکە لەسەر دوو سکاڵا بڕیاری دا کە یەکێکیان 10 ساڵ لەمەوبەر تۆمارکراوە.

 

سەبارەت بەبڕیاری دادگەی باڵای فیدڕاڵیی عێراق لەبارەی ئەو بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵیی عێراق ئاماژەی بەوە کرد: "ئێستا و لە بوونی حکومەتی کاربەڕێکەر و حیزبی سیاسیی تێکەڵبوو بە گفتوگۆکانی پێکهێنانی حکومەتی نوێ، بەمدواییانە بڕیار لەبارەی یەکێک لەو پرسانە درا کە سەر بەدادگەی باڵای فیدڕاڵییە و بۆ ماوەی 10 ساڵ بوو هەڵپەسێردرابوو، ئەو بابەتە پرسیاری زۆری وروژاند، بەنموونە؛ بۆچی ئێستا؟، داوا لەسەرکردە سیاسییەکانی عێراق دەکەین حیزبایەتی بەلاوە بنێن و تۆڵە لەیەکدی نەکەنەوە." 

 

جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، ئاماژە بۆ ئاواتی گەلانی عێراقیش دەکات و دەڵێت: "گەلی عێراق هێشتا چاوەڕوانی دەرفەتێکی باش و بەرهەمهێنەرە، چاوەڕوانی ئاسایش و خزمەتگوزاریی گشتیی و گونجاوە، چاوەڕێی پاراستنی تەواوی ماف و ئازادییەکانی، دادپەروەری، لێپرسینەوە و بەشداریی چالاکانەی ئافرەتان و گەنجانە."

 

رۆژی 9ی کانوونی یەکەمی 2022، خولی پێنجەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق یەکەمین دانیشتنی خۆی دوای هەڵبژاردنی 10ی ئۆکتۆبەری 2021 بەست و دەستەی سەرۆکایەتیی پەرلەمان لەو دانیشتنەدا هەڵبژێردران: محەممەد حەلبووسی بە سەرۆکی پەرلەمان، حاکم زاملی بە جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و شاخەوان عەبدوڵڵا بە جێگری دووەمی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران.

 

لەبارەی گفتوگۆکانی پێکهێنانی حکومەتەوە، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، رەخنەدەگرێت لەوەی گفتوگۆکان جیددی نیین و رایدەگەیەنێت: "ئەوەی دەیبینین گفتوگۆی زیندوو نیین، لەبارەی ئاڕاستەی سیاسەت و رێرەوەکانی گەشەپێدان و پلانەکانی گەشەپێدانی ئابووری، بەڵکو ئەوەی هەیە تاوەکو ئێستا پێچەوانەی ئەوەیە و تەگەرە خستنەبەردەم گۆڕانکاریی و چاکسازییە کە وڵات زۆری پێویست پێیەتی."

 

هەروەها دەڵێت: "بەرەی نێوخۆیی لاوازە و لاواز دەبێت، بەنموونە بەرامبەر بە رێکخراوی داعش کە ئامادەی قۆستنەوەی هەر بۆشاییەکی سیاسی و ئەمنییە، هەروەها لاوازە بەرامبەر بە دەستوەردانی بەردەوامی دەرەکی."

 

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەبارەی بڕیارەکەی دادگەی باڵای فیدڕاڵیی عێراق سەبارەت بە نەوت و گازی هەرێمی کوردستان رۆژی 19-02-2022 لە پەراوێزی کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن بە رووداوی راگەیاند کە بڕیارەکە "بڕیارێکی زۆر زاڵمانەیە بەرامبەر بە هەرێمی کوردستان دراوە، هەموو هەوڵێکی خۆمان دەدەین بە گفتوگۆ و لێکتێگەیشتن ئەم بابەتە لەگەڵ عێراق چارەسەر بکەین."

 

لە بەشێکی دیکەی راپۆرتەکەیدا پلاسخارت باسی پەیوەندی نێوان لایەنە سیاسییەکان دەکات و ئەوەی خستەڕوو، "هەندێک قسەم لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا هەیە، ئێوە دەزانن بەردەوام دووپاتی گرنگیی بوونی گفتوگۆی جیددی و رێکخراوی دامەزراوەییم لەنێوان بەغدا و هەولێر کردووەتەوە بەپێی خشتەی کات، ئەوەش لەپێناو چارەسەرکردنی ئەو پرسانەی بۆ ماوەیەکی زۆر زۆرە بە هەڵپەسێردراوی ماونەتەوە، ئەمەش بەرپرسیارێتییەکی هاوبەشە."

 

بەگوتەی ئەو نێردەیەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، نەبوونی توانا لە تێپەڕاندنی ناکۆکییەکان یان نەبوونی ئارەزووی گەیشتنە رێککەوتن، زوو بێت یان درەنگ باجی دەبێت.

 

لە درێژەی راپۆرتەکەیدا نوێنەرەکەی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، باس لە پێویستیی جۆرێک لە گفتوگۆ دەکات کە بەگفتوگۆی دامەزراوەیی ناوی دەبات لە نێوان هەولێر و بەغدا، هەروەها دەڵێت: "ئەو پرسە لە دوای بڕیارەکەی دادگەی باڵای فیدڕاڵییەوە پێویستی بۆی زیاتر بووە و وڵات پێویستی بەوەیە پەرلەمانەکەی کاربکات. کۆنتڕۆڵنەکردنی دۆخەکە کارێکە مەترسیی هەیە، رەنگە لە دوورمەودا ببێتە هۆی زیانگەیاندن و سەقامگیریی عێراق."

 

لەبارەی دۆخی دارایی عێراقیش، جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق گوتی، لەگەڵ بەرزبوونەوەی زۆری نرخی نەوت و دابەزینی بەهای دراو ئاستی کورتهێنان دابەزیوە و یەدەگی دراوە بیانییەکان زیادی کردووە، تۆڕەکانی دڵنیایی فراوانبووە، بە تایبەت لەگەڵ زیادبوونی خەرجییەکان لەسەر خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکانی پەیوەست بە کۆرۆنا.

 

ئاماژە بۆ ئەوەش دەکات کە عێراق ئازارەکانی بەهۆی هەژاری یان بێکارییەوە کەمنەبوونەتەوە، "هەروەها ئاستی گەندەڵێی لەعێراق  لەساڵی پار و ساڵی پێشتر کەمتر نییە.

 

جێنین پلاسخارت پرسە ژینگەییەکانی عێراقیشی لە راپۆرتەکەیدا جێکردووەتەوە و باسی کەمیی ئاو دەکات، ئەو ئاماژە بەسەردانەکەی بۆ باشووری عێراق و هۆرەکانی ئەو ناوچانە دەکات و دەڵێت، "کەمی ئاو لەو ناوچەیە مەترسییەک نییە دەربکەوێت، بەڵکو مەترسییەکە هەیە وەکو بەشێک لە بەشەکانی دیکەی وڵات، ئاستی خوێ لەئاو، خاک و بە بیابانبوون و نەمانی زەویی گونجاو بۆ کشتوکاڵکردن مەترسیی ژینگەیین لە عێراق، لە وڵاتانی دراوسێشەوە ئاوی کەم بۆ عێراق بەردەدرێتەوە."

 

دەوروبەری کاژێر 07:30ی ئێوارەی رۆژی 20ی کانوونی دووەم، داعش تەقینەوەیەکی گەورەی لە نزیک دەروازەی گرتووخانەی غوێران ئەنجامدا. دواتر شەڕ و پێکدادان لە نێوان هێزی پاسەوانی بەندیخانەکە و چەکدارانی داعش کە لە باشووری شارەکەوە چووبوونە نزیک گرتووخانەکە دروستبوو. دوای نزیکەی هەفتەیەکیش لە شەڕ و پێکدادان هەسەدە گرتووخانەکەی کۆنترۆڵکردەوە.

 

لەپرسی پەیوەست بە داعش و خێزانەکانییان، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق، باسی کەمپەکانی هۆل و گرتووخانەکانی ژێر دەسەڵاتی هێزەکانی سووریای دیموکرات دەکات. سەبارەت بەو کەمپ و گرتووخانانەشی لە سووریا هەن و عێراقییەکانیان تێدایە بە تایبەت لە حەسەکە، بلاسخارت دەڵێت: "دۆخەکە لەو کەمپ و گرتووخانانە رکابەری بێ پێشینەیان هەیە و کاریگەرییان لەسەر ناوچەکە و شوێنی دیکەش دەبێت، ئەو شوێنانە وەکو بۆمبی تەوقیتکراون، نابێت چاوەڕوان بین منداڵان بگەنە تەمەنی پێگەیشتن لە کەمپێکی وەکو کەمپی هۆل، ئەو منداڵانەی لە دۆخێکی خراپدا دەژیین بە هیچ شێوەیەک نەیانویستووە ببنە بەشێک لەو شێواوییە، هەندێک وڵاتی کەم منداڵەکانیان بردووەتەوە و هەندێکی کەم ئافرەتانیش، پێویستە ئەوانی دیکەش ئەو هەنگاوە زیرەکانەیە بنێن."

 

ئەو باسی لەوەش کرد: "عێراق زیرەکانە نزیکەی 450 خێزانی لەوانە گەڕاندووەتەوە کە نزیکەی 1800 کەس دەبن، هێشتا هەزاران عێراقی دیکە لەو کەمپانەن و حکومەتی عێراق دەزانێت نابێت لەو ئاستە بوەستێت، عێراق تەنیا خێزانە عێراقییەکانی لە کەمپی هۆل نەگەڕاندووەتەوە، بەڵکو چەکدارەکانی داعشیشی گەڕاندووەتەوە ئەوانەی عێراقیین."

 

لەکۆتایی راپۆرتەکەیدا جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق باسی لەوە کرد: "دەبێت سەرکردە سیاسییەکان بەسەر پەرتەوازەییەکاندا زاڵ بن و حیزبایەتی بەلاوە بنێن و تۆڵە لەیەکتر نەکەنەوە، عێراق توانای زۆری هەیە، ئەگەر وەگەڕ بخرێت ئەوا داهاتووی عێراق گەش دەبێت."