رووداو دیجیتاڵ
پەرلەمانتارێکی عێراق دەڵێت، "کوێت بە قووڵایی 70 کیلۆمەتر هاتووەتە نێو خاکی عێراق". ئەمینداری سندووقی کۆمەڵەی رۆژنامەڤانانی کوێتیش دەڵێت، ئەو تۆمەتانەی دەدرێنە پاڵ کوێت دوورن لە راستییەوە.
ئەمڕۆ هەینی، 23ـی ئابی 2024، وائیل عەبدوللـەتیف، پەرلەمانتار و پارێزگاری پێشووی بەسرە بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "بەدرێژایی مێژوو، کوێت 7 جار سنووری ئاوی و وشکانیی عێراقی بەزاندووە؛ 133 جاریش لە سنووری عێراقدا هەوڵی لێدانی بیرەنەوتی داوە".
وائیل عەبدوللـەتیف گوتیشی، "کوێت زۆر لە مینای بەسرە نزیک بووەتەوە و دوایین سنووربەزاندنی کوێتیش لێدانی کێڵگەی نەوتی دوڕە و نوخیزە بوو".
هاوکات عەدنان جابری، ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە پشکی پارێزگای بەسرە بە رووداوی گوت، "پێشتر ئەگەر خەڵکی عێراق بیویستبایە بچێتە کوێت یان بە پێچەوانەوە، لە خاڵێکی سنووریی نێوان هەردوولا کە ناوچەیەکە پێی دەگوترێت میتلاع، مۆر لە پاسپۆرتەکەیان دەدرا، بەڵام ئێستا ناوچەی میتلاع لەنێو خاکی کوێتە و 70 کیلۆمەتر لە خاڵی سنووری نوێی نێوان هەردوو وڵات دوورە. هۆکاری ئەوەش بڕیارە ستەمکارانەکەی ئەنجوومەنی ئاسایش بوو لە ساڵی 1993 کە لە بەرژەوەندی کوێت بوو".
عەدنان جابری دەشڵێت، "بۆ رێگریکردن لە سنووربەزاندنی کوێت، پێویستە پەنا ببەینەبەر دادگای نێودەوڵەتی و لەوێ کێشەکان چارەسەر بکەین".
هەر لەو بارەیەوە دهێران مەرمەح ئەباخەیل، ئەمینداری سندووقی کۆمەڵەی رۆژنامەڤانانی کوێت، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "سەرجەم ئەو قسانەی هەندێک کەسی بەناو سیاسی و کەسایەتی لە عێراق دەیانکەن سەبارەت بەوەی کە گوایە کوێت سنووری عێراقی بەزاندووە ناڕاستن و هیچیشیان قسەی فەرمیی دەوڵەتی عێراق نین".
دهێران مەرمەح گوتیشی، "ئێمە وەک دەوڵەتی کوێت نامانەوێت پەیوەندی دۆستانەی چەندین ساڵەمان لەگەڵ عێراق بە قسەی هەندێک کەسایەتیی سیاسی بکەوێتە ژێر پرسیارەوە و هەرگیز سنوورە دیاریکراوەکەی بڕیاری 833 ساڵی 1993ـی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوەیەکگرتووەکانمان پێشێل نەکردووە؛ هەر جموجووڵێکی بازرگانی و پیشەسازیشمان کردبێت لەنێو سنووری خۆماندا بووە".
بە گوتەی ئەمینداری سندووقی کۆمەڵەی رۆژنامەڤانانی کوێت، "کێڵگەی نەوتیی دوڕە لەدوای دۆزینەوەی لە ساڵانی شەستەکانی سەدەی رابردوو کارکردن تێیدا وەستا و تاوەکو لە 21ـی 3ـی ساڵی 2022 کوێت و سعودیە رێککەوتنێکیان بۆ پەرەپێدانی کێڵگەکە بە توانای بەرهەمهێنانی رۆژانەی 84 هەزار بەرمیل نەوت و 1 ملیار پێ سێجا گاز واژۆکرد. بۆیە ئەو کێڵگەیە خاوەندارێتی بۆ کوێت و سعودیە دەگەڕێتەوە و هیچ وڵاتێکی دیکە ناتوانێت خۆی بە خاوەنی بزانێت. سعودییەکانیش هەمان قسەیان کردووە".
دهێران مەرمەح گوتیشی، "کێڵگەی نوخیزەش هەمان شێوەیە و هەمان پێناسەش هەڵدەگرێت، چونکە لە سنووری ئاویی خۆماندایە و نزیک دوورگەی ڤیلکایە، هەرچەند هێشتا بە فەرمیی کێڵگەکە نەکراوەتەوە."
لە وەڵامی پەرلەمانتارەکەی بەسرەش کە باس لە 70 کیلۆمەتر هاتنە نێو قووڵایی خاکی عێراق لەلایەن کوێتەوە دەکات، دهێران مەرمەح دەڵێت، "قسەیەکی زۆر پێکەنیناوییە باس لە سنووربەزاندنی 70 کیلۆمەتری بکرێت. ئەگەر ئێمە ئەوەندە سنووری عێراقمان بەزاندبێت، کەواتە دەبوو ئێستا لەنێو پارێزگای بەسرە بووینایە".
دهێران مەرمەح دەشڵێت، "حکومەتی عێراق لە ساڵی 1994 بە بڕیارەکەی ئەنجوومەنی ئاسایش رازی بوو و سنووری وشکایی و ئاویی نێوانمان داڕێژرا. بۆیە هەڵدانەوەی بابەتی لەو شێوەیە تەنیا ئامانج لێی دروستکردنی جۆرێک گوشاری سیاسییە لە بەرژەوەندی هەندێک کەس و لایەنی دیاریکراو."
لە 27ی ئایاری ساڵی 1993 ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بە دەنگدانی هەر 15 وڵاتی ئەنجوومەنەکە بە "بەڵێ" بڕیارنامەی ژمارە 833ـی دەرکرد کە تێیدا سنووری نێوان عێراق و کوێتی دیاریکرد و هەردوولا پابەندکران بە پاراستنی سەروەری خاکی یەکدی.
لە 10ـی تشرینی دووەمی ساڵی 1994 ئەنجوومەنی نیشتمانیی ئەو کاتی عێراق کۆبووەوە و بڕیاردرا بە پابەندبوون بە بڕیاری ژمارە 833ـی ساڵی 1993ـی نەتەوە یەکگرتووەکان و عێراق دانی بە سنووری نێودەوڵەتیی نێوان عێراق و کوێت نا. هەمان رۆژ ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی شۆڕش بڕیاری ژمارە 200ـی دەرکرد و دانی نا بە بڕیارەکەی ئەنجوومەنی نیشتمانیی ئەو کاتی عێراقدا.
3 بڕگەی بڕیارەکەی سەرکردایەتیی ئەنجوومەنی هەڵوەشاوەی شۆڕش بریتیی بوون لە:
1- حکومەتی عێراق دان بە سەروەریی دەوڵەتی کوێت و دروستیی هەرێمی و سەربەخۆیی سیاسییدا دەنێت.
2- بە ملکەچبوون بە بڕیاری ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان ژمارە 833ـی ساڵی 1993، عێراق دان بە سنووری نێودەوڵەتیی نێوان عێراق و کوێت دەنێت وەک ئەوەی لیژنەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ دیاریکردنی سنووری نێوان هەردوو وڵات، بەپێی بڕگەی 3ـی بڕیاری 687ـی ساڵی 1991 پێکهێندراوە، دیاریکردووە، رێز لە سنوورەکان دەگیرێت.
3- ئەم بڕیارە لە 10ـی تشرینی دووەمی ساڵی 1994ـەوە جێبەجێ دەکرێت و لە رۆژنامەی فەرمی بڵاودەکرێتەوە.
رۆژی 14ـی تەمموزی ئەم ساڵ دامەزراوەی پیترۆڵی کوێت دۆزینەوەی کێڵگەی نەوتیی نوخیزەی لە نزیک سنووری ئاوی عێراق راگەیاند.
کێڵگەی نەوتیی دوڕەش لە تشرینی یەکەمی ساڵی 1967 دۆزرایەوە. کێڵگەکە دەکەوێتە سنووری ئاویی نێوان کوێت و سعودیە و 21ـی 3ـی ساڵی 2022 هەردوو وڵات رێککەوتنێکیان بۆ پەرەپێدانی واژۆکرد. بەڵام عێراق داوای پشکی خۆی لەو کێڵگەیە دەکات و سعودیە و کوێتیش داواکەی رەتدەکەنەوە.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ