محەممەد شیاع سوودانی بۆ رووداو: ئەو فەرمانبەرانەی پێنج ساڵ گرێبەست بووبن دەکرێنە هەمیشەیی

 

 

محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ ژمارەیەک میدیای عێراق، کە تۆڕی میدیایی رووداویش بە فەرمی بانگهێشت کرابوو، رایگەیاند، پرۆژەکانی کەرتی نیشتەجێبوون بەگوێرەی کاتی دیاریکراو، یەک لەدوای یەک تەواو دەکرێن، بەڵام پێویستە هەندێک زەمینەسازییش هەبێت بۆ کۆمپانیاکانی جێبەجێکار و پێشترێتی کار و پرۆژەکانیش بپارێزرێن، "ئێمە کاتێک لە کاتی خۆیدا جێبەجێیان دەکەین، ئومێدێک بە خەڵک دەبەخشین و متمانەی زیاتری خەڵک بەدەستدەهێنین."

 

 

محەممەد شیاع سوودانی دەڵێت، "بنچینەی بودجەی سێ ساڵە پشتی بە یاسای بەڕێوەبردنی دارایی بەستووە، هەموومان هەستدەکەین کێشەی وەزارەتەکان هەیە، کاتێک دەگەینە مانگی 11 وەزارەتەکان تووشی ئیفلیجی دەبن و کاری خەڵک بۆ ساڵی داهاتوو دوادەخەن، لە هەموو ساڵێکدا دەوڵەت شەش مانگی لەدەست دەچێت، بەڕاستی ئەمە تەمەنێکە."

 

بە گوتەی سوودانی، لە هەموو بودجەیەکدا گەندەڵی هەیە، "بەڵام پێویستمان بە بودجەیەکی مامناوەندە، بودجەی سێ ساڵە سەقامگیریی دارایی دەستەبەر دەکات و پەیامێکە بۆ کەرتی تایبەت و ئەوانیش دەڵێن دۆخی دارایی عێراق سەقامگیرە، ساڵی دووەم و سێیەم بۆ بودجە زیاتر راوێژکاری دەبێت و کاتی دابەشکردنی بەسەر وەزارەتەکاندا هەموارکردنەوە و پێداچوونەوەی بۆ دەکرێت."

 

 

سەرۆکوەزیرانی عێراق ئاماژە بەوە دەکات، "هەوڵمان داوە کارنامەی حکومەت لەگەڵ بودجەدا بگونجێنین، ئەمە کێشەی حکومەتەکانی رابردوو بووە کە بودجە لە دۆڵێک و کارنامەی حکومەت لە دۆڵێکی دیکە بووە. هەژاری، گەندەڵی، تەندروستی و خزمەتگوزاری رەچاو کراون، سێ بەشی بودجە بۆ چارەسەرکردنی هەژاری دیاریکراوە. بڕە پارەیەکی کاش دەدەینە خوێندکاران، هەروەها مووچە بە ماڵباتی هەژار و سندووقی هاوکاریی ناوچە هەژارنشینەکانیشمان دەبێت."

 

 

محەممەد شیاع سوودانی دەڵێت، "ناتوانین بۆ داهات تەنیا پشت بە نەوت ببەستین، دەبێت ئەمە یەکلایی بکەینەوە، دەبێت پشتبەستن بە داهات و خەرجی و هاوردە کەم بکەینەوە، ساڵانە 10 تریلیۆن دینار بە هاوردەکردنی وزە و گاز دەدەین، ئەمە بۆچی؟"

 

سەرۆکوەزیرانی عێراق باسی گەندەڵیی کرد و لەوبارەوە گوتی، "لە بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی، لە هەر شوێنێک گەندەڵی هەبێت، بەرەنگاری لە بودجەکەدا هەیە. دەمانەوێت لە چەندین گۆشەوە چارەسەری کێشەکان بکەین، بنەبڕکردنی هەژاری و تەواوکردنی پڕۆژە راگیراوەکان و خزمەتگوزار، تەندروستی و کارەباش."

 

 

لەبارەی فەرمانبەری گرێبەست سەرۆکوەزیران گوتی، ئەوەی پێنج ساڵ بە گرێبەست دەوامی کردبێت، "دەبێت بکرێتە فەرمانبەری هەمیشەیی، ئەمە بەشێکە لە چارەسەر بۆ ئەو کەسانەی کە بە گرێبەست کاریان کردووە و هەستیان بە ستەم کردووە، بۆ نموونە وانەبێژان نزیکەی هەشت ساڵە بە پارەیەکی کەم خزمەت دەکەن و وانە دەڵێنەوە، بودجە زیاد بووە بۆئەوەی زیاتر خزمەتی ئەوانیش بکرێت."

 

سوودانی ئاماژەی بەوەش کرد، "کۆبۆنی خۆراک، قەرزەکانی ساڵانی رابردوو، کارەبا و خزمەتگوزاری وایکردووە هەڵاوسان دروست ببێت و کورتهێنان لە بودجەکەدا هەبێت، بۆیە نابێت فەرمانبەری لە حکومەت تاکە سەرچاوەی بژێوی بێت و دەبێت هاوردەکردن کەم بکەینەوە، چونکە ئێمە وڵاتێکی دەوڵەمەندین، دەبێت وابکەین لە کەرتی تایبەتیش وەکو کەرتی حکومی دەرفەت هەبێت."

 

 

بە گوتەی سەرۆکوەزیرانی عێراق، "دابەزینی بەهای دینار بەهۆی جێبەجێ نەکردنی ئەو رێککەوتننامەوە بووە کە لەنێوان عێراق و گەنجینە ئەمریکادا هەبووە، رێککەوتننامەکە بۆ ماوەی دوو ساڵ بوو، لە 15-11-2022 تەواو بوو، واتە دوای مانگێک لە دەستبەکاربوونی کابینەی ئێمە، ئەمە یەکەم ئاڵنگاری بوو، ئێمە بەرپرسیارێتیمان گرتە ئەستۆ و بڕیارماندا بەردەوام بین لە پابەندبوونەکانمان، پارە سپیکردنەوە و بەقاچاخبردنی دراو هەیە، نەبوونی متمانە هەیە لەلایەن دامەزراوە بانکییەکانەوە بە سیستمی دارایی عێراق، بەڵام کۆمەڵێک رێوشوێنمان گرتەبەر و گەورەترین خەمی من ئەوەبوو بەهای خۆراک بەرز نەبێتەوە و کۆگایەکی خۆراکمان هەبێت، هەروەها چووینە سەکۆی ئەلیکترۆنی و یارمەتی بازرگانانما دا و ئەوان دەیانەوێت ئەو بەهای فەرمی هەبێت لەبارەی دینارەوە، بەڵام سەیرمانکرد نە تۆماری کۆمپانیا هەیە نە گومرگ هەیە، نە هاوردە هەیە، بڕێک پارە دەچووە دەرەوە و هاوردە نەبوو، نە ناوی کەس و نە هیچ نەبوو، بۆیە دەستمان کرد بە مۆڵەتی هاوردەکردن، ئێستا ناو تۆمار کراون و بەهای دینار بەرز دەبێتەوە و دۆخی داراییمان لە باشرین دۆخدایە، بەڵام هەندێک لە دەڵاڵەکان دەیانەوێت دۆخەکە بشێوێنن و نەهێڵن ئەم کارە سەربگرێت، ئێستا بەهای یەک دۆلار 1300 دینارە، لە شوێنی دیکە بەهای دیکەی هەیە، ئێستا بەهای دینار بەرزە و نرخی کاڵا دابەزیوە، لێپرسینەوە لەو شێواوییەش دەکەین."

 

 

 

 

محەممەد شیاع سوودانی: متمانەیەکی تەواومان بە دیناری عێراقی هەیە، ئێستا عێراق لە باشترین دۆخی داراییدایە و بەهۆی چەند ئاماژە و پێوەرێک زۆر باشترە لە ساڵی 2003، رێوشوێنەکانی ئێمە بەرەو ئاراستەیەکی دروست دەڕوات، هیچ کۆبوونەوەیەکی ئەنجوومەنی وەزیران نییە بڕیاری چاکسازیی ئابووری تێدا نەدرێت کە ژینگەی وەبەرهێنان چاکبکاتەوە، ئەمە هۆکاری گرنگە کە رێگە دەدات بە فرەیی کردنی سەرچاوەکانمان و سەرچاوەی ئابووریمان زیاتر بێت و کشتوکاڵ و پیشەسازی و بوارەکانی دیکە پەرە پێبدەین، ئەمە بۆ وڵاتێکی نەوتی زۆر گرنگە، بەهای دراو بەرەو سەقامگیری دەڕوات و لە 130هەزار دینار جێگیر دەبێت.

 

 

محەممەد شیاع سوودانی: زیادبوونی ژمارەی بازرگاکان، ئەوانەی ملکەچی پێوەرەکان دەبن، لە بەرامبەریشدا هیچ داخوازییەک نابێت، چونکە داواکاری هەیە لەسەر بەهایەکی فەرمی و ئاسانکاری هەیە، بۆیە پرۆسەکە زۆر ئاسانکاری تێدا دەکرێت و ئێمە رێوشوێنەکانمان لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ رێگریکردن لە بەقاچاخبردنی پارە گرتووەتەبەر و لەسەر دوو ئاست هاوئاهەنگی زۆر باشمان هەیە، تەنانەت بەڵگەمان داونەتە حکومەتی هەرێمی کوردستان کە ئەو پارانە دەبران و بەسەر وڵاتانی دەوروبەردا دابەشدەکران، هاوئاهەنگیش هەیە لەنێوان بانکی ناوەندیی و حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ ئەوەی لە هەرێمی کوردستان بانکی حکومی بکرێتەوە بۆ ئەوەی هاووڵاتییان بە بەهای فەرمی دۆلار وەربگرن.