دادگەی فیدراڵیی عێراق تاوتوێی سکاڵایەک لەدژی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەکات

 

سکاڵاکان لەلایەن زیاد جەبار، سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان و ئامانج نەجیب شەمعوون، ئەندامى کریستیانەکان لە ئەنجوومەنى پارێزگاى سلێمانى دژی پێنج مادەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکراون و کراونەتە یەک سکاڵا. 

 

سکاڵاکاران داوا دەکەن؛ چەند بڕگە و ماددەیەکی یاساکە، کە لە ساڵی 1992 دەرچووە بە نادەستووری دابنرێن، لەوانە یەک بازنەی هەڵبژاردن و کورسیی پێکهاتەکان.

 

ئایدن مەعرووف، وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پێکهاتەکان بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "نوێنەرانمان لە بەغدا لەسەر هێڵن بۆ ئەوەی سکاڵاکە رەتبکرێتەوە و کاری لەسەر نەکرێت، پارێزەرمان لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانیش هەیە و پارێزگاری لە هەموو لایەنەکان دەکات."

 

بەگوتەی ئایدن مەعرووف، پێشتریش لەگەڵ هەموو لایەنە سیاسییەکان قسەیان کردووە، بۆ ئەوەی پێکهاتەکان نەخرێنە نێو ململانێ سیاسییەکان، چونکە ئەگەر پشت بە یاسای هەڵبژاردنی عێراق ببەسترێت، ئەوە نۆ کورسی کۆتا هەیە کە پێنجیان بۆ کریستیانە و ئەوانەی دیکە بۆ ئایینەکانی دیکەیە، بۆیە مەترسییەکە تەنیا لەسەر کورسیی تورکمانەکانە.

 

وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پێکهاتەکان گوتی "پێشنیازکراوە کورسیی پێكهاتەکان بەسەر ناوچەکان دابەش بکرێت، واتا بە فرەبازنەیی بێت، ئەوەش شتێکی باش نییە. چارەسەری ئەوەش ئەوەیە؛ پشت بە یاسای هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان ببەسترێت." 

 

ئەگەر دادگەکە لە بەرژەوەندیی سکاڵاکاران بڕیار بدات، کورسیی کۆتای تورکمان و ئەرمەن نامێنێت، چونکە بەپێی یاساکەی ساڵی 1992 کە چەند جارێک هەموار کراوەتەوە، تەنیا کریستیانەکان پێنج کورسیی کۆتایان دەبێت.

 

ئایدن مەعرووف، داوا لە دادگەی باڵای فیدراڵیی عێراق کرد، سکاڵاکە رەتبکاتەوە و رەوشی پێکهاتەکان لەبەرچاو بگرێت.

 

زیاد جەبار سکاڵاکەی لەسەر هەریەک لە نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان؛ مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و رێواز فایەق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە.

 

 

مادەی 1: پەرلەمانی کوردستان - عێراق لە 111 ئەندام پێکدێت.

مادەی 9: هەرێمی کوردستانی عێراق بە یەک ناوچەی دەنگدان دادەنرێت.

مادەی 15: تۆمار بەناوی دەنگدەرانەوە دەبێت و بەپێی سەنتەرەکانی هەڵبژاردن ئامادە دەکرێن، بەپێی ریزبەندیی ئەبجەدی.

مادەی 22: هەر کیانێکی سیاسی لە هەرێمی کوردستان بۆی هەیە لیستێکی تایبەت بە بەربژێرەکانی خۆی لەسەر ئاستی کوردستانی عێراق پێشکێش بکات، کە رێژەیەکی ژنانی تێدابێت، لە 30% کەمتر نەبێت.

مادەی 36:

یەکەم: پێنج کورسی بۆ کلدان سریان ئاشووری تەرخاندەکرێت، بەربژێرەکانی ئەو پێکهاتەیە کێبڕکێی لەسەر دەکەن.

دووەم: پێنج کورسی بۆ تورکمان تەرخاندەکرێت، بەربژێرانی ئەو پێکهاتەیە کێبڕکێی لەسەر دەکەن.

سێیەم: یەک کورسی بۆ ئەرمەن تەرخاندەکرێت، بەربژێرانی ئەو پێکهاتەیە کێبڕکێی لەسەر دەکەن.

 

ئەو سکاڵایە چەندین جار لەلایەن دادگەی فیدراڵی عێراقەوە دواخراوە، دوایینجار رۆژی 8ـی ئەم مانگە بۆ 15ـی تشرینی یەکەمی 2023 دواخرا. 

 

بەگوێرەى مادەى 36ـی یاساى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان، پێنج کورسیی کۆتا لە پەرلەمانى کوردستان بۆ کلدان، سریان و ئاشووری تەرخان دەکرێن، لەگەڵ یەک کورسی بۆ پێکهاتەى ئەرمەن، ئەوەش جگە لە تەرخانکردنى پێنج کورسی بۆ تورکمانەکان.

 

ئەگەر دادگە لە بەرژەوەندیی سکاڵا کار بڕیار بدات؛ 11 کورسیی پێکهاتەکان لە پەرلەمانی کوردستان بۆ شەش کەمدەبێتەوە و تورکمانەکان هیچ کورسییەکیان لە پەرلەمان نامێنێت.

 

رۆژی شەممە 14ـی تشرینی یەکەمی 2023 رێواس فایەق، سەرۆکی خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان کە هاوکات ئەندامی مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانیشە، لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ تۆڕێ میدیایی رووداوی گوتی "رەنگە دادگە داواکە رەتبکاتەوە، ئەوە یەکێکە لە ئەگەرەکان، یاخود ئەگەر مادەیەک رەتبکاتەوە، کە مادەی هەموارکراو نەبێت ئەوە گرفت دروست دەکات ئەگەر چارەسەری پێ نەبێت، ئەگەر مادەی هەموارکراو رەتبکاتەوە ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ مادە کۆنەکە."