سوودانی تانە لە یاسا و پەیڕەوی سەرۆکایەتیی کۆمار دەدات و سکاڵا تۆمار دەکات

 

 

محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە رێگەی ئیحسان عەوادی، بەڕێوەبەری نووسینگەکەی رۆژی 4ی ئەم مانگە تانەکەی لە دووتوێی شەش لاپەڕە و هاوپێچی دیکە پێشکێش بە دادگەکە کردووە، سکاڵاکەی دژی هەریەک لە سەرۆککۆمار و سەرۆکی پەرلەمان کردووە. سوودانی پاساوی سکاڵا و تانەکانیشی گەڕاندووەتەوە بۆ ئەو سیستمەی سەرۆکایەتیی کۆمار، گوایە کار بە یاسای کۆن دەکات و لەگەڵ دەستوور ناگونجێت.

 

لە سکاڵاکەیدا کە 17 خاڵ تێبینییە لەسەر ئەو یاسا و پەیڕەوەی سەرۆکایەتیی کۆماری لەسەری دەڕوات، سوودانی تێبینی لەسەر واژۆی سەرۆککۆمار لەسەر یاسا و رێنماییەکان، بەدواداچوونی بڕیار و رێنماییەکانی ئەنجوومەنی وەزیران، راوێژکار و جێگرانی سەرۆککۆمار، واژۆکردنی رێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان لەگەڵ ژمارەیەک دەسەڵاتی دیکە هەیە.

 

 سوودانی دەڵێت :"یاسای دیوانی سەرۆکایەتیی کۆمار ژمارە 4ـی ساڵی 1984 لەگەڵ دەقەکانی دەستووری ساڵی 2005ـی عێراق و ئەو گۆڕانکارییانەی لە سیستمی بەڕێوەبردنی نوێ کە دەوڵەتێکی فیدراڵییە، ناگونجێت".

 

لە ساڵی 2005ەوە، سەرۆککۆماری عێراق پشکی کوردە، ئێستا لەتیف رەشید لە پۆستەکەدایە.

 

سکاڵاکار لە سکاڵاکەدا رەخنە دەگرێت لەوەی سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتیی کۆمار پۆستی وەزیری هەیە و دوو بریکار یان زیاتری بە پلەی وەزیر دەبێت، بەڵام لەو خاڵەدا، وەکو سکاڵاکار گوتوویەتی، "هەڵبژاردنی کەسێک بۆ پۆستەکە دراوەتە دەستی سەرۆککۆمار و مەرجەکانی تایبەت بە بوون بە وەزیریشی بۆ دیاریکراوە، لە کاتێکدا پۆستی وەزیر لە دەستووردا لە ئەندامانی کابینەدایە کە سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران هەڵیاندەبژێرێت و دەخرێنە بەردەمی پەرلەمان بۆ دەنگدان لەسەریان". 

 

لە یەکێک لە خاڵەکانی سکاڵاکەیدا، سکاڵاکار دەڵێت دەسەڵاتی دەرکردنی رێنمایی و بڕیارەکان بە مەبەستی کارابوونی یاساکان بەپێی حوکمەکانی سێیەمی مادەی 80ـی دەستوور لە دەسەڵاتەکانی ئەنجوومەنی وەزیرانە، نەوەک سەرۆکایەتیی کۆمار.

 

رێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان و واژۆکردنییان بابەتی دیکەن لە سکاڵانامەکەدا و سکاڵاکار دەڵێت، واژۆکردنیان پێچەوانەی بڕگەی شەشەمی مادەی 80ـی دەستووری عێراقە و لەگەڵ یاسای بەڕێوەبردنی فیدراڵیش ناکۆکە.

 

هەرچی پەیوەستە بەسەرپەرشتیکردنی پەیوەندییە دیبلۆماسی و دەرەکییەکان و کاروباری ئابووری و یاسایی، سوودانی دەڵێت، ئەو بابەتانە لەگەڵ مادەکانی 63 و 70ـی دەستوور ناگونجێن و بەرپرسارێتی کێشانی سیاسەتەکانی گشتیی دەوڵەت لە تایبەتمەندیی ئەنجوومەنی وەزیرانە، نەوەک سەرۆکایەتیی کۆمار. 

 

محەممەد شیاع سوودانی لە "بەدواداچوونی بڕیارەکانی ئەنجوومەنی وەزیران"یش تێبینی هەیە و دەڵێت، سەرۆکوەزیران و فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکان بەرپرسە لە جێبەجێکردنی راستەوخۆی سیاسەتە گشتییەکانی دەوڵەت.

 

لەبارەی ژمارەی راوێژکارەکانیش لە سەرۆکایەتیی کۆمار، سوودانی دەڵێت، ئەو بابەتە لەگەڵ یاسای ژمارە 3ـی ساڵی 2022دا ناگونجێت؛ هەروەها رەخنە لەوە دەگرێت کە ئەو کەسانەی لە سەرۆکایەتی کۆمار کاردەکەن لە فەرمانبەرانی دیکەی دەوڵەت جیابکرێنەوە لە بوارەکانی دەرماڵە و خزمەتی مەدەنی و رێسا و یاساکانی دیکە و دەڵێت، دەبێت دەرفەتی یەکسان بۆ عێراقییەکان بڕەخسێندرێت، ئەوەش بەپێی مادەکانی 14 و  16ـی دەستوور.

 

هەروەها سکاڵاکە ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە یاسای دیوانی سەرۆکایەتی کۆمار لە بڕگەی پەیوەست بە بەدواداچوونی چالاکی رێکخراوە نێوەدەوڵەتی و هەرێمی و بزووتنەوە ئاینییەکان دژی دەستوورە.