عێراق داوایەکی دیکەی پەسند کرد و 'هێشتا نیگەرانییەکانی هەرێمی کوردستان لەبارەی سەرژمێری نەڕەویونەتەوە'

 
رووداو دیجیتاڵ

حکومەتی عێراق داواکارییەکی دیکەی هەرێمی کوردستان لەبارەی سەرژمێری پەسند دەکات و بڕیارێکی پەیوەست بە ناوچەکانی مادەی 140یش دەدات. بەرپرسی پەیوەندییەکانی سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق دەڵێت، داوا کراوە تۆمارکردن لە سەرژمێریی گشتیی "لەسەر بنەمای کارتی نیشتمانی و زێدی رەسەن بێت."
 
هاوڕێ تۆفیق، بەرپرسی پەیوەندییەکانی سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، "لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراقدا وەکو بەشێک لە داواکارییەکانی هەرێمی کوردستان سەبارەت بە سەرژمێریی گشتی، بڕیاردرا ئەنجامی سەرژمێریی ناوچەکانی مادەی 140 رانەگەیێندرێت، تاوەکو ئەو کاتەی تۆمارکراوان لە رێگەی لیژنەیەکەوە ناوەکانیان بۆ ناوچە رەسەنەکانی خۆیان دەگەڕێندرێتەوە و لەسەر هەمان شوێن هەژمار دەکرێن."
 
بەگوێرەی بڕیارەکە لیژنەیەکی هاوبەش لە هەردوو وەزارەتی پلادانانی عێراق و هەرێمی کوردستان بۆ دوو بابەتی سەرەکی پێکدەهێندرێت، هاوڕێ تۆفیق لەوبارەیەوە گوتی، ئەو دوو بابەتەش "یەکەم: وردبینی لە ناوی ئاوارەکان کە هاتوونەتە ئەو ناوچانە، ئەوەش بەگوێرەی ئاماری وەزارەتی کۆچ و کۆچبەران کە تۆمار کراون. ئەمانە ناوەکانیان لەسەر کەرکووک و ناوچەکانی دیکەی مادەی 140 دەسڕێتەوە و دەخرێنەوە سەر زێدی خۆیان."
 
ئەو بەرپرسە نموونەی ئەوەی هێناوە، وەکو باس دەکرێت 100 هەزار ئاوارەی پارێزگای سەلاحەدین هاتوونەتە کەرکووک، لەکاتی سەرژمێری تۆمار دەکرێن، "بەڵام دەبێت لە تۆماری کەرکووک ناویان بسڕێتەوە و بخرێتەوە سەر سەلاحەدین."
 
سەبارەت بە بابەتی دووەمیش بەرپرسی پەیوەندییەکانی سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق گوتی، "تۆمارکردنی ناو لەسەر بنەمای سەرژمێریی 1957 دەبێت، هەر کەسێک تۆمارەکەی 1957 نەبێت و لە کەرکووک و ناوچەکانی دیکە ناوی تۆمار کراوە، ناوەکەی دەسڕێتەوە و دەخرێتە سەر زێدی خۆیان. ئەوەش بەمەبەستی دڵنیایی دانی زیاتر بە هەرێمی کوردستان و رەواندنەوەی نیگەرانییەکانی."
 
بە گوتەی هاوڕێ تۆفیق، هێشتا هەرێمی کوردستان نیگەرانە و پێیوایە ئەو کارە پێویستی بە لیژنەی هاوبەش نییە، بەڵکو تۆمارکردن لەسەر بنەمای کارتی نیشتمانی و زێدی رەسەن بێت، "بۆ نموونە هەر کەسێک هاتووەتە کەرکووک لەسەر بنەمای کارتی نیشتمانی و زێدی خۆی، راستەوخۆ ناوی تۆمار بکرێت، نەک سەرەتا لەسەر کەرکووک ناوی تۆمار بکرێت، دواتر لیژنەیەکی هاوبەش زانیارییەکان بەراورد بکات لەگەڵ ئاماری وەزارەتی کۆچ و کۆچبەران و ئاماری 1957،" داواکارییەک کە تاوەکو ئێستا حکومەتی عێراق نەچووەتە ژێرباری.
 
سەرژمێریی گشتی لە عێراق و هەرێمی کوردستان لە 20ی ئەم مانگە بەڕێوەدەچێت.
 
هەفتەی رابردوو ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لەسەر داوای هەرێمی کوردستان 7 بڕیاری پەسند کرد کە بریتی بوون لە:
 
یەکەم: پابەندبوون بە بڕیاری دادگەی فیدراڵی (73/ فیدراڵی/2010) تایبەت بە سەرژمێریی دانیشتووان.
 
دووەم: لە ناوچە کێشەلەسەرەکان تیمێکی هاوبەش لە هەرسێ نەتەوەی (عەرەب، کورد و تورکمان) کاری سەرژمێری دەکەن. کەسێکی کریستیانیش لە ناوچە زۆرینە کریستیاننشینەکان لە تیمەکە دەبێت.
 
سێیەم: دەستەی ئامار و دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستانی عێراق، بە هاوکاریی وەزارەتی ناوخۆی فیدراڵ، بەراوردی خشتەی داتای وەزارەتەکان لەگەڵ ئەنجامی سەرژمێری دەکەن لە:
 
- تۆماری وەزارەتی ناوخۆ، سەرژمێریی 1957 و نوێکردنەوەی.
- تۆماری وەزارەتی بازرگانی و داتای وەزارەتی کۆچ و کۆچبەران.
 
چوارەم: ئەنجامی سەرژمێریی گشتی و داتاکانی تایبەت بە سەرژمێری لەگەڵ تۆمارە هاتووەکان لە بڕگەی سێ بەراورد دەکرێن. ئەو کارە لە پسپۆڕیی هەردوو وەزارەتی پلاندانانی فیدراڵ و وەزارەتی پلاندانانی هەرێمی کوردستانی عێراقە، بەگوێرەی رێککەوتنی هاوبەش. لیستێکی تایبەت بەو ناوچانە رێکدەخرێت کە ئەنجامەکەی بەراوردکردنی داتاکانی تێدایە. وەزارەتی پلاندانانی فیدراڵی و وەزارەتی پلاندانانی هەرێمی کوردستان هەریەکەکان کۆپییەکی ئەو تۆمارەیان لادەبێت.
 
پێنجەم: پابەندبوون بە رێکخستنی خشتەی سەرژمێری لەبارەی ژمارەی کۆچپێکراوان و ئاوارەکان لە ناوچە جێناکۆکەکان و پارێزگاکانی دیکە بەگوێرەی بەڵگەنامە فەرمییەکان.
 
شەشەم: تیمێکی تەکنیکیی دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستان لە ژووری سەرەکیی ئۆپەراسیۆنەکانی سەرژمێری دەبێت، بۆ ئاگاداری و بەدواداچوونی بەڕێوەچوونی پرۆسەی سەرژمێری و دڵنیابوون لە سەلامەتیی رێکارەکان بە شێوەیەکی هەمیشەیی، تاوەکو تەواوبوونی پرۆسەکە.
 
حەوتەم: پابەندبوونی دەستەی ئاماری هەرێمی کوردستانی عێراق، کە دەستبەجێ خولی راهێنانی چڕ بۆ سەرژمێرکاران بکاتەوە، وەکو ئامادەکارییەک بۆ بەڕێوەچوونی پرۆسەی سەرژمێریی گشتیی دانیشتووان و نیشتەجێبوون لە 20ی تشرینی دووەمی 2024دا.