لە هەڵاتن لەدەستی داعشەوە بۆ تەڵەی قاچاخچییەكانی سێكس لە بەغدا
رووداو- هەولێر
دەستی نادیە لە كاتی تەوقەكردندا بەهێزە، بەڵام سڵاوەكە لەناو گەروویدا دەلەرزێ. نەهامەتیی نادیە لە 2014 لە كاتی هێرشی داعش بۆ سەر شنگال دەستیپێكرد، راكردن لەدەست ئەو گروپە هیوای ئازادیی بۆ گەڕاندەوە، بەڵام وەك خۆی بۆ كەناڵی (سی ئێن ئێن)ی ئەمریكی باسی دەكات، هەڵگەڕانەوەی بەخت لە عێراقی پاش داعشدا ئەوی تووشی باندی قاچاخی سێكس كرد.
لە جێی باوەڕەوە بۆ هەڕەشەكار
دوای راكردن لەدەستی داعش، نادیە و خێزانەكەی روویان لە كەمپێكی ئاوارەكان لە هەرێمی كوردستان كرد، بەڵام لەو ماوەیەدا پارەی بۆ كابرایەك دەنارد كە پێیوابوو "هاوڕێیەكی جێی باوەڕ"ە و لە كاتی راكردن لەدەستی داعش ناسیبووی و بە ئافرەتە ئێزدییەكەی گوتبوو كار بۆ رێكخراوێكی هاریكاریی مرۆیی دەكات بۆ ئێزدییەكان.
بەڵام هێندەی نەبرد هەڕەشەی تەلەفۆنی دەستیپێكرد. نادیە لەوبارەوە بە كەناڵە ئەمریكییەكە دەڵێ:"تەلەفۆنی هەڕەشەم بۆ دەكات، من لە خۆم نەدەترسام، بەڵكو نیگەرانی خوشكە بچووكەكەم بووم، چونكە ئەوان دەیانگوت ئەگەر نەیەیت، ئێمە دەزانین خوشكەكەت بە كوێدا دەچێتە قوتابخانە". نادیە نەیدەزانی كێیە هەڕەشەی لێدەكات.
لە چەند ساڵی رابردوودا سەدان ئێزدی لە رێگەی رێكخراوە ناحكومییەكانەوە رەوانەی دەرەوەی عێراق كراون. نادیە پاش ماوەیەك مانەوە لە كەمپەكە، نامەی رێكخراوێكی ناحكومی بەدەست گەیشت كە پشتگیری لە كەیسی پەناخوازییەكەی لە ئەمریكا دەكرد. نادیە یەكسەر پەیوەندی بە "هاوڕێ"كەیەوە كرد تاوەكو بیبات بۆ باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغدا. پیاوەكە بە نادیەی گوتبوو: "خوشكم، من دەتبەم، پیاوێكیش دەناسم لە پەرلەمانی عێراق، دەتبەم بۆ لای ئەو".
نادیە كە بە ناوی خوازراو قسەی بۆ (سی ئێن ئێن) كردووە، لە رێگا هەستی بەوە كردبوو شتێك تەواو نییە، چونكە "ئەو وازی لە قسەكردن بە تەلەفۆن هێنا و دەستی بە نامەگۆڕینەوە كرد". لەو كاتەدا نادیە گوتبووی: "بمبەوە، دەمەوێ بگەڕێمەوە"، ئەویش لە وەڵامدا گوتبووی: "نا، هیچ نییە، ئەوە كۆمەڵێك كچی دیكەی ئێزدین كە لە فەللوجە رزگارم كردوون و ئێستا لە بەغدا چاوەڕێی ئێمەن". یارمەتیدانی كچە ئێزدییەكان خاڵی لاوازی نادیە بووە و هەر بەوەش قەناعەتی پێهێناوە واز لە گەڕانەوە بهێنێ".
بەگوێرەی راپۆرتەكە، ئەوان لە بەغدا چووبوونە گەڕەكێك كە بە باندی مادەی هۆشبەر بەناوبانگە، لەوێش ئەوەی بە خەیاڵی ئافرەتە ئێزدییەكەدا نەدەهات روویدا. لەوێ لە خانوویەكی لەتك و لەوار لێبڕاودا، پیاوێكی پیر كە گوایە ئەندام پەرلەمان بووە، پێشوازی لێكردبوون و بە نادیەی گوتبوو: "تۆ ئێستا هی منیت، ئێستا هی منیت". پیاوەكە سەرۆكی باندێكی قاچاخی سێكس بوو.
دەستدرێژیی بە كۆمەڵ
نادیە تووشی شۆك ببوو، ئەو پیاوەی بە درێژایی ئەو هەموو ماوەیە هەموو متمانەیەكی پێكردبوو، ئەوی فرۆشتبوو. ئافرەتەكە دەڵێ: "دەستم بە شەڕ كرد لەگەڵیان، لێمدەدان، بەڵام هەردووكیان زۆر توند كەوتنە گیانم". پاش ماوەیەك دوو پیاوەكە بە دەرزییەك بێهۆشیان كردبوو، دونیا لەبەرچاوی رەش داگەڕا.
كاتێك بەهۆش خۆی هاتەوە، خۆی بە رووتی بینییەوە لەناو بوتڵی بەتاڵ و قاپی پیسدا كەوتووە، بەهۆی دەستدرێژیی بە كۆمەڵەوە ئازاری هەبوو. بەپێی ژمارەی قاپەكان بێ، دەبێ 10 پیاو بووبن. ئازارێك ناوەوەی ئافرەتە ئێزدییەكەی دەخوارد: "ژیانم لەدەستدا، وێران بووم. بە درێژایی سێ مانگ هەموو رۆژێك بەو جۆرە ئەشكەنجەیان دام".
نادیە وەك چۆن سەردەمانێك هەوڵی راكردن لە دەستی داعشی دابوو، ئاوەها هەوڵی راكردن لە دەست ئەو باندەشی دا، بەڵام هەموو جارێك دەیانگرت و لێیان دەدا. بەپێی راپۆرتەكە، جارێكیان ئەوەندە بە سەختی لێیانداوە كە تووشی خوێنبەربوونی ناوەكی بووە و ناچار رەوانەی نەخۆشخانە كراوە.
سەرۆكی باندەكە لە نەخۆشخانە لە ژوور سەری دادەنیشت و بە "كچی خۆم" بانگی دەكرد. سەرۆك باندەكە بە پزیشكەكانی گوتبوو نادیە نەخۆشیی دەروونی هەیە و لە پلیكانە كەوتووەتە خوارەوە.
كاتێك نادیە لە نەخۆشخانەكە دەرچوو، ئەوجار زانی لە چ زەلكاوێكدا گیری خواردووە. لەدوای دەرچوون ئافرەتێك بەسەرییەوە بووە كە ئەویش قوربانییەكی دیكەی دەستی ئەو باندە بووە. نادیە لە ئافرەكە پاڕابووەوە رێگەی بدات رابكات، ئافرەتەكە پێكەنیبوو.
بەپێی گێڕانەوەی نادیە، ئافرەتەكە كراسەكەی هەڵكردبوو و شوێنی برینێكی لەسەر سكی پیشاندابوو "ئەوان ئاوایان بە من كردووە. من دوو منداڵم هەیە و ئەوانە فرۆشتوویانن. ناچارت دەكەن لەگەڵیان بمێنیتەوە. تۆش لەوە رادێیت، لە هەموو ئەو شتانەی بەسەرت دێ رادێیت". باندەكە یەكێك لە گورچیلەكانی ئافرەتەكەیان دەركردبوو.
پاش چەندین مانگ دەستدرێژی و سووكایەتی، نادیە دەستی لە رزگاربوون شۆردبوو. بەڵام رێك لەو كاتەدا كۆمەڵێك پیاو كە خۆیشی نازانێ كێ بوون، رزگاریان كرد و بردیانە هۆتێلێك كە خاوەنەكەی ئێزدییەك بوو، لەوێشەوە جارێكی دیكە لەگەڵ خێزانەكەیدا یەكیانگرتەوە.
ئێستا نادیە دەیەوێ هەقی خۆی وەربگرێتەوە و دەڵێ: "لەدژی ئەمە شەڕ دەكەم، دەمەوێ هەتا دوایین هەناسەم ببمە دەنگی هەمووان، بۆ ئەوەی ئەمە بەسەر هیچ كەسێكی دیكە نەیەتەوە".
سەیری هەر كوێ بكەی قوربانییەك دەبینی
لە عێراق ژمارەی ئەو رێكخراو و گروپانەی بەرەنگاری قاچاخی سێكسی دەبنەوە زۆر كەمن، هەر ئەوەش وایكردووە داتایەكی كەم سەبارەت بە قەبارەی ئەو دیاردەیە لەبەردەست بێ. بەڵام (سی ئێن ئێن) لەسەر زاری شایەتحاڵ و كەسانی ئاگادار ئاشكرای دەكات كە دیاردەی قاچاخی مرۆڤ لە كەمپەكانی عێراق و شارەكانی وەك بەغدا زیادی كردووە.
دامەزراوەی سید (SEED) یەكێكە لەو دەزگایانەی لە هەرێمی كوردستان هەوڵی بەرەنگاربوونەوەی هەموو فۆرمەكانی قاچاخی مرۆڤ دەدات. بەپێی راپۆرتی ئەو دەزگایە و وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، ئافرەتە ئاوارەكان لە كەمپەكان دەردەهێنرێن و بەڵێنی ئەوەیان پێدەدرێ كە شوێنی حەوانەیان بۆ دابین دەكرێ، بەڵام ئەو ئافرەتانە دواجار خۆیان لە هۆتێل و مەلهاكانی بەغدا و بەسرە و شارەكانی دیكەی باشووری عێراقدا دەبیننەوە.
دكتۆر عەلی ئەكرەم ئەلبەیاتی، ئەندامی كۆمیسیۆنی باڵای مافەكانی مرۆڤ لە عێراق كە هەوڵی بەرەنگاربوونەوەی قاچاخی مرۆڤ دەدات، كۆمیسیۆنەكە لەلایەن حكومەتەوە دامەزراوە و پاڵپشتی دارایی پێدەدرێ، بەڵام وەك ئەلبەیاتی بە كەناڵە ئەمریكییەكە دەڵێ، سەرچاوە و دەسەڵاتی پێویستیان نییە بۆ ئەوەی هەوڵەكانیان كاریگەر بێ.
كاری سەرەكی كۆمیسیۆنەكە كۆكردنەوەی زانیاری، لێكۆڵینەوە لە كەیسەكان و جووڵاندنیانە لە دادگا. ئەلبەیاتی لەبارەی دۆخەكەوە دەڵێ: "سەیری هەر شوێنێك بكەیت كۆمەڵێك قوربانی لێیە".
كەیسی نادیە یەكێكە لەو ژمارە زۆرەی كەیسەكانی رفاندن و دەستدرێژی كە كۆمیسیۆنی باڵای مافەكانی مرۆڤ لە عێراق كاریان لەسەر دەكات. بەڵام وەك بۆ (سی ئێن ئێن)ی باسدەكات، دەزگای دادوەریی عێراق رێگرە لە سەركەوتنی كەیسەكەی نادیە، چونكە كەیسەكەی لە هەرێمی كوردستان و بەغدا بەردی لەسەر دانراوە.
لەسەر كاغەز حكومەتی عێراق هەوڵەكانی دەستپێكردووە بۆ لێپرسینەوە و حوكمدانی قاچاخچییەكان، بەڵام وەك ئەلبەیاتی دەڵێ، هەتا ئێستاش نەیانتوانیوە چارەسەرێك بۆ كرۆكی بەربڵاوی كێشەكە بدۆزنەوە. وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لە راپۆرتی ئەمساڵی خۆیدا سەبارەت بە قاچاخی مرۆڤ ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە "حكومەتی عێراق نەیتوانیوە لە ئاست نزمترین پێوەرەكانی بنبڕكردنی قاچاخی مرۆڤدا بێ، بەڵام هەوڵێكی زۆر دەدات وابكات".
راپۆرتەكەی وەزارەتی دەرەوە جەخت لەوەش دەكاتەوە كە حكومەتی عێراق: "هەوڵەكانی بۆ جێبەجێكردنی یاسا زیاد كردووە، بەڵام نەیتوانیوە بەرپرسیارێتی تاوانەكان بخاتە ئەستۆی ئەو بەرپرسانەی دەستیان لە قاچاخی مرۆڤدا هەبووە، لەوانەش بە چەكداركردنی منداڵان و قاچاخی سێكس".
ئەلبەیاتی ئەنجامگیرییەكانی راپۆرتەكەی وەزارەتی دەرەوەی پشتڕاستكردەوە و بە كەناڵە ئەمریكییەكەی راگەیاند: "ئەگەر باسی قاچاخی مرۆڤ دەكەی، ئەوە بێگومان لە كاتی لێكۆڵینەوەدا دەبینی كە هەندێك لە بەرپرسان تێوەگلاون. بەرپرسەكان باڵا بن یان باڵا نەبن، بێگومان لە قازانجیان نییە هەموو ئەو راستییانە ئاشكرا بكرێن".
بە گوتەی ئەلبەیاتی، ناوهێنانی بەرپرسەكان هیچ سوودێكی نییە، لەبەر ئەوەی ئەو بەرپرسانە زۆر بەدەسەڵاتن و كۆمیسیۆنەكەی ئەوانیش زۆر لاوازە.
حكومەتی عێراق تەنیا لە دەستنیشانكردنی تاوانباران و دادگاییكردنیاندا لاواز نییە، بەڵكو پڕۆسەكانی چارەسەری قوربانیانی قاچاخی سێكسیش كەموكووڕیی زۆریان تێدایە. بەگوێرەی زانیارییەكانی ئەلبەیاتی، لە ساڵی 2018 نزیكەی 150 كەیسی قاچاخی سێكس لە هەموو عێراق هەبووە، لە كاتێكدا تەنیا چوار بۆ پێنج ئافرەت رەوانەی شێڵتەرەكانی حكومەت كراون، ساڵی رابردوو 426 كەس بە تۆمەتی بەشداری لە تاوانەكانی قاچاخی مرۆڤ دەستگیركراون، بەڵام تەنیا 53 كەسیان رەوانەی گرتووخانە كراون.
راپۆرتەكەی (سی ئێن ئێن) جەخت لەوە دەكاتەوە كە ئەو ژمارانە گوزارشت لە قەبارەی قاچاخی مرۆڤ لە عێراق ناكەن، چونكە ترسی تۆڵە و نەبوونی متمانە بە حكومەت و دەزگای دادوەریی عێراق وایكردووە ژمارەیەكی زۆر لە قوربانیان و یارمەتیدەرانیان بێدەنگی هەڵبژێرن.
تاوان بە رۆژی رووناك
كەناڵە ئەمریكییەكە سەردانی یەكێك لە رێكخراوە ناحكومییەكانی بەرەنگاربوونەوەی قاچاخی مرۆڤ دەكات كە باڵەخانەكەی هیچ تابلۆیەكی پێوە نییە. كارمەندانی رێكخراوەكە دەترسن لەوەی شوێنەكەیان بكرێتە ئامانجی باندەكان و گروپە میلیشیاكان كە لەژێر دۆخی بە رواڵەت ئارامی بەغدادا جموجۆڵ دەكەن.
لە یەكێك لە ژوورەكانی ئەو باڵەخانەیەدا ئەحلام لەسەر كورسییەكی پلاستیكی دانیشتووە، لە ژێر عەبایەكی رەشدا كە هەموو گیانی داپۆشیوە دەلەرزێ، كاتێك باسی چۆنێتی كەوتنە داوی تۆڕی قاچاخچییەكانی بەغدا دەكات.
ئەحلام كە ناوەكەی خوازراوە، بە ئامادەكارانی راپۆرتەكە دەڵێ: "هەموو شتەكان لە برا گەورەكەمەوە دەستیپێكرد". براكەی لە ساڵی 2014 لە پارێزگای دیالە پەیوەندی بە داعشەوە كردبوو، هەر زووش پلەی ئەمیری وەرگرتبوو، ماوەیەك دواتریش ئەحلامی لە چەكدارێكی داعش مارە كردبوو. چەند مانگێك دواتر هاوژینەكەی دەستگیر كرا و ئەویش گەڕایەوە لای براكەی.
بەڵام ژیانی ناو داعش براكەی تەواو توندڕەو كردبوو، بۆیەش لەو و لە خوشكەكانی دیكەی دەدا و تەنانەت بێ خواردن لە ژوورێكی دەكردن. دواجار یەكێك لە خزمەكانی یارمەتی دابوو بەرەو بەغدا رابكات، بێ ئەوەی بزانێ چی لە بەغدا چاوەڕێی دەكات.
ئەحلام لەوبارەوە بە (سی ئێن ئێن) دەڵێ: "لەسەر شەقامەكان دەسووڕامەوە، بێ ئەوەی بزانم دەبێ چی بكەم. بەغدا شارێكی گەورە و قەرەباڵخە. تەكسییەكم گرت، شوفێرەكە پرسی بۆ كوێ دەچم، گوتم نازانم".
ترساو لە هەرا و زەنا و كەس بە كەسیی بەغدا، ئەحلام سفرەی دڵی بۆ شوفێرەكە كردەوە، شوفێرەكە خۆی وەك هاوسۆز پیشاندابوو، پێشنیاری یارمەتی كردبوو. ئەحلام ئەوەشی بیرماوە كە لەو كاتەدا بیری لە چی دەكردەوە: "لە دڵی خۆمدا گوتم فریادڕەسێكم گەیشتێ، ئەوە نەمردم و كەسێكی چاكم لەو دونیایەدا بینی. ئەو گوتی لای خزمێكیان شتێكم بۆ دەدۆزێتەوە. پرسیم لە كوێ؟ گوتی دواتر خۆت دەزانی".
"لای خزمێك" هیچ نەبوو جگە لە گازینۆیەك كە لێیەوە ئەحلام بە مەلهایەك فرۆشرا. وەك ئەحلام بە كەناڵە ئەمریكییەكە دەڵێ "ئەو ئافرەتێكی هێنا لام كە دواتر منی بردە خانوویەك، ئەوجار تێگەیشتم كچەكانی ئەو شوێنە هەموویان لەشفرۆشن".
ئەحلام لەبەر ژنەكە پاڕابووەوە كە رێگەی بدات لەو خانووە دەربچێ، بەڵام ژنەكە لێیدابوو، تەلەفۆنەكەی شكاندبوو، دواتریش لەشفرۆشی پێكردبوو. دوای چەند مانگێك ئەحلام توانی لەو شوێنە رابكات.
ئافرەتەكە چیدی گریانی خۆی پێناگیرێ و دەڵێ: "منی ناچار دەكرد لەشم بفرۆشم، پیاوی دەهێنان و ناچاری دەكردم سێكسیان لەگەڵ بكەم".
بەگوتەی خەڵك و لایەنەكانی یارمەتیدانی قوربانیانی قاچاخی سێكس، چیرۆكی ئەحلام شێوازی كاركردنی تۆڕەكانی قاچاخی مرۆڤ لە عێراق ئاشكرا دەكات. ئەو تۆڕانە بە رۆژی رووناك كار دەكەن، كۆمەڵێك دەستوپێوەندی وەك شوفێر تەكسییەكانیان لەناو شارەكاندا هەیە كە بە دوای ئافرەتی لاواز یان كێشەداردا دەگەڕێن. ژمارەی زۆری ئەو جۆرە ئافرەتانەش وایكردووە ئەو تۆڕانە گەورە ببنەوە و سنووری دەسەڵاتیان هەتا بەرزترین ئاستەكانی حكومەت درێژ ببێتەوە.
خەونی منداڵیی ئەحلام پێكهێنانی خێزانێكی بەختەوەر و هاوژینێكی باش بوو، خەونێك یەكەمجار داعش و دواتر تۆڕی قاچاخچییەكان و حكومەتێكی لاواز بن گڵیان كرد. ئەحلام دەپرسێ "تاوانی من چییە؟ چیم كردووە كە شایانی ئەوە بم؟".