رێکخراوی تەندروستیی جیهانی هۆشداری لەبارەی خراپی دۆخی تەندروستیی غەززە دەدات

 

مارگارێت حاریس، گوتەبێژی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی رۆژی سێشەممە، 28-11-2023 گوتی، کۆی ژمارەی ئەو کەسانەی لە پەناگەکانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکانن 1.1 ملیۆن کەسن و لێکۆڵینەوەکانیان ئەوەی دەرخستووە کە ژمارەیەکی زۆر نەخۆشی گوازراوە لەنێو ئەو پەناگانەدا بڵاوبوونەتەوە. هەروەها دەشڵێت، رێژەی تووشبوون بە سکچوون لەنێو منداڵانی تەمەن پێنج ساڵ و گەورەتر نزیکەی 100 هێندەی دۆخی ئاساییە. 

 

گوتەبێژی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی ئاماژەی بەوەش کرد، هیچ چارەسەرێک بۆ ئەو کەسانە نییە کە دووچاری نەخۆشی سکچوون بوونە، ئەمەش تەندروستیی کۆرپەکان خراپتر دەکات و ئەگەری مردنیان زیاد دەکات.

 

بە گوێرەی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، لە کەرتی غەززە تەنیا 16 نەخۆشخانە کاردەکەن کە پێنجیان لە باکوورن و تەنیا چەند کاژێرێک بەردەستن، ئەوانەی دیکەش لە باشوورن. هەروەها، تەنیا لە یەک نەخۆشخانەی باشووری کەرتی غەززە نەشتەرگەریی ئاڵۆز دەکرێت. 

 

گوتەبێژی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی جەختی لەوەش کردەوە کە "ئەگەر سیستمی تەندروستیی کەرتی غەززە چاک نەکرێتەوە، ئەوا ژمارەیەکی زیاتر هاووڵاتی دەبینین بەهۆی نەخۆشییەوە بمرن بەراورد بەو کەسانەی کە بەهۆی بۆردوومانەکانەوە مردن."

 

ئەو گوتانەی گوتەبێژی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی لەکاتێکدان ئاژانسەکانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان داوای وەستاندنی جەنگی نێوان حەماس و ئیسرائیل و راگەیاندنی ئاگربەستێکی بەردەوام دەکەن. 

 

54 رۆژە جەنگی گرووپە چەکدارەکانی کەرتی غەززە و ئیسرائیل دەستیپێکردووە. جەنگەکەش دوای ئەوە دەستیپێکرد کە رۆژی 7ـی تشرینی یەکەم، حەماس ئۆپەراسیۆنی ناونراو بە "تۆفانی ئەقسا"ـی دژی ئیسرائیل راگەیاند؛ ئیسرائیلیش لەبەرامبەردا ئۆپەراسیۆنی ناونراو بە "شمشێری پۆڵایین"ـی راگەیاند، بەڵام دواتر بەرەی شەڕی نێوان حەماس و ئیسرائیل فراوانتر بوو و، گرووپی جیهادی ئیسلامیش لە کەرتی غەززەش چووە نێو شەڕەکە.

 

رۆژی 22ـی مانگیش ئیسرائیل و حەماس گەیشتنە رێککەوتنێک بۆ ئازادکردنی بارمتە و دیلەکان و راگەیاندنی ئاگربەستێکی چوار رۆژە، ئەوەش بە نێوەندگیری قەتەر، ئەمریکا و ژمارەیەک وڵاتی دیکەی نێوەندگیر. دوای کۆتاییهاتنیشی، ئاگربەستەکە بۆ دوو رۆژی دیکە درێژکرایەوە. تاوەکو ئێستا حەماس 81 بارمتەی ئیسرائیلی و بیانی ئازادکردوون و لە بەرامبەردا ئیسرائیل 180 بەندکراوی فەلەستینی ئازادکردووە.