رووداو- هەولێر
بەهائییەكانی یەمەن بانگەوازێك بڵاودەكەنەوە و داوای ئازادكردنی كەسێك بەناوی (حامد كەمال بن حەیدەرە) لە حكومەتی وڵاتەكەیان دەكەن. جەختیشدەكەنەوە مەترسی لەنێوبردنی لەسەرە و لەژێر هەڕەشەی جیددیدان.
لە 3ی دێسەمبەری 2013 دا حامد كەمال بن حەیدەر لە شوێنی كارەكەیدا لە بلحافی سەر بە پارێزگای شەبوە دەستگیركراوە، ناوبراو لەوێ فەرمانبەری كۆمپانیایەكی نەوت بووە و له شوێنی كارەكەی لەلایەن ئاژانسی ئاسایشی نەتەوەیی بەندكراوە. بەپێی راگەیێندراوەكە، لەكاتی بەندكردنی بە چەندین شێوە " لێدان، لێدانی كارەبا و سووكایەتیكرد" ئەشكەنجەدراوە، تەنیا لەبەرئەوەی ئایینەكەی بەهائییە.
دوای نۆ مانگ، لە 3ی سێپتەمبەری ساڵی 2014، براوەتە بنكەی دەستگیركردنی سەر بە هۆبەی لێكۆڵینەوەكانی تاوان لە سەنعا‌و و لەوێ دەستگیركرا. هاوسەر و هەر سێ كچەكەی توانییان بۆ یەكەمجار سەردانی بكەن كە ئەو كات 9 مانگ تێپەڕیبوو بەسەر دەستگیكردنی.
لە سەرەتادا تۆمەتی ساختەكردنی بەڵگەنامەكانی ئاراستە كراوە كە گوایە ئەوەی كردووە بۆ بەدەستهێنانی رەگەزنامەی یەمەنی، لە راگەیێندراوەكەدا هاتووە "ئەو تۆمەتە بەمەبەستی داپۆشینی ئامانجی راستەقینەكەیە كە دژایەتیكرنی بەهائیەتە و لەنێوبردنی پێكهاتەیەكی تەواو لە پێكهاتەكانی كۆمەڵگای یەمەنی. بەڵام وردەكارییەكانی ئەو پرسە ئەوەی دەرخست تۆمەتەكە پووچەڵە و حەیدەرە هاووڵاتییەكی رەسەنی یەمەنە و لە دایك و باوكێكی یەمەنی لەدایكبووه".
بانگه‌وازێك بۆ دادپه‌روه‌ران
ئێمه‌ی به‌هائییەکانی یه‌مه‌ن كه برای ئێوه‌ین، به‌وپه‌ڕی نیگه‌رانییه‌وه بهدواداچوونی پرسی هاووڵاتی و برامان / حامد كمال بن حه‌یده‌ره ده‌كه‌ین، كه زیاتر له دوو ساڵ و چوار مانگه تووشی ده‌ستگیركردن و ئه‌شكه‌نجه‌دان و سووكایه‌تیی بووه، ماوه‌یه‌كی زۆریشه خانه‌واده و منداڵه‌کانی هەواڵیان لێی نییە، هیچ تاوانێكی نه‌بووه ئه‌وه نه‌بێت كه باوه‌ڕی به خودای تاك و ته‌نها هه‌یه و باوه‌ڕی به كتێبه‌كانی و هه‌موو په‌یامبه‌ره‌كانی هه‌یه، ئه‌و وه‌كو به‌هائییه‌ك باوه‌ڕی به ئاشتی و خۆشه‌ویستی و خزمه‌تی نیشتمان و مرۆڤ و یه‌كبوونی ره‌گه‌زی مرۆڤ هه‌یه، ئێمه‌ش به هه‌موو ره‌گه‌ز و هۆز و بیر و بۆچوونه‌كانمانەوە وه‌كو دڵۆپه‌ی یه‌ك ده‌ریاین و گه‌ڵای یه‌ك لقه‌دارین.
سه‌رچاوه‌ی نیگه‌رانیمان له ترسی زیندانكردن و سزادان نییه، چونكه "لن یصیبنا إلا ما كتب الله لنا". واتا هیچ شتێك به‌سه‌رمان دا نایه‌ت ئه‌گه‌ر خودا نه‌ینووسبێت. سه‌رچاوه‌ی نیگه‌رانیی ئێمه ئه‌و دۆخه‌یه كه وڵاته خۆشه‌ویسته‌كه‌مان پێی گه‌یشت، تاكێك یاخود چه‌ند تاكێك ده‌توانن ده‌ستدرێژی بكه‌نه سه‌ر مافی بێتاوانان و خه‌ڵكانی ئاسووده بچه‌وسێننه‌وه و پله و پۆست و ده‌سه‌ڵاتی خۆیان قۆرخ بكه‌ن بۆ چه‌وساندنه‌وه و زۆرداری، به‌وه‌ش هاووڵاتیبوون و مافی مرۆڤ پێشێل ده‌كه‌ن.
ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر ئیبن حه‌یده‌ره دێت به‌شێكه له پلانێكی داڕێژراو، كه ئامانجی ئه‌وه‌یه یه‌كێك له پێكهاته‌كانی كۆمه‌ڵگای یه‌مه‌نی له‌ناوبه‌رێت، ئه‌و پێكهاته‌یه كه ناسراوه به خۆشه‌ویستیی ڕاسته‌قینه بۆ نیشتمان و كاری جددی ده‌كات له‌پێناوی خزمه‌تكردنی رۆڵه‌كانی ئه‌م نیشتمانه خۆشه‌ویسته. یه‌مه‌نی به‌خته‌وه‌ر هه‌میشه شانازی كردووه به فره‌یی و به‌درێژایی مێژووی جۆره‌ها ئایین و مه‌زهه‌به‌كانی له‌ئامێز گرتووه، ئێستا تێیدا خێزانێكی به‌ڕێز ده‌چه‌وسێنرێته‌وه كه خاوه‌ن مێژووێكی پڕ له دڵسۆزی و كاری راسته‌قینه‌ی بۆ خزمه‌تكردنی ئه‌م خاكه پیرۆزه، به‌به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی سوڵتان عیسا بن عه‌لی بن عه‌فرار سوڵتانی موهره و سه‌‌قتڕه ئه‌و رێزی له‌و خێزانه گرتووه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خزمه‌تی زۆریان هه‌بووه.
به‌شه‌كانی ئه‌و ده‌سترێژییه له‌سه‌ر مافه‌كان و دادپه‌روه‌ری له ساڵی 2008 دا ده‌ستیپێكرد كه ژماره‌یه‌ك له به‌هائییه‌كان ده‌ستگیركران و ئه‌شه‌كه‌نجه‌دران بۆئه‌وه‌ی واز له ئایینه‌كه‌یان بهێنن، به‌ڵام سوودی نه‌بوو.
له 3ی دێسه‌مبه‌ری 2013 دا كاك حامد كه‌مال بن حه‌یده‌ره له شوێنی كاره‌كه‌ی دا له بلحاف ـ پارێزگای شه‌بوه ده‌ستگیر كرا، كه له‌وێ فه‌رمانبه‌ری كۆمپانیایه‌كی نه‌وته، له‌شوێنی كاره‌كه‌ی به‌ند كرا له‌لایه‌ن ئاژانسی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی. تیایدا جۆره‌ها ئه‌شكه‌نجه درا به لێدان و كاره‌با و سووكایه‌تی هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ی ئایینه‌كه‌ی به‌هائییه.
دوای نۆ مانگ، له 3ی سیپته‌مبه‌ری ساڵی 2014، برایه بنکه‌ی ده‌ستگیركردنی سه‌ربه هۆبه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌كانی تاوان له سه‌نعا‌و و له‌وێ ده‌ستگیركرا. هاوسه‌ر و هه‌ر سێ كچه‌كه‌ی توانییان بۆ یه‌كه‌مجار سه‌ردانی بكه‌ن كه ئه‌و كات 9 مانگ تێپه‌ڕیبوو به‌سه‌ر ده‌ستگیكردنی.
له سه‌ره‌تا دا تۆمه‌تی ساخته‌كردنی به‌ڵگه‌نامه‌كانی ئاڕاسته‌ی كرا كه گوایە ئه‌وه‌ی كردووه بۆ به‌ده‌ستهێنانی ره‌گه‌زنامه‌ی یه‌مه‌نی ئه‌و تۆمه‌ته‌ش به مه‌به‌ستی داپۆشینی ئامانجی راسته‌قینه‌كه‌یه كه دژایه‌تیكرنی به‌هائیه‌ته و له‌ناوبردنی پێكهاته‌یه‌كی ته‌واو له پێكهاته‌كانی كۆمه‌ڵگای یه‌مه‌نی. به‌ڵام ورده‌كاریه‌كانی ئه‌و پرسه ئه‌وه‌ی ده‌رخست كه تۆمه‌ته‌كه پووچه‌ڵه و حه‌یده‌ره هاوڵاتیه‌كی ره‌سه‌نی یه‌مه‌نه و له دایك و باوكێكی یه‌مه‌نی له‌دایك بووه.
باری ته‌ندروستیی حامد حه‌یده‌ره خراپ بوو، به‌درێژایی ماوه‌ی زیندانیكردنی و كه‌می چاودێریی ته‌ندروستی و مامه‌ڵه‌ی خراپ و ئه‌شكه‌نجه‌دان و كاره‌با وای كرد كه چه‌ندین كێشه‌ی ته‌ندروستیی بۆ په‌یدا بێت. ئه‌و ئێستا زۆر پێویستی به دوو نه‌شته‌رگه‌ری خێرا هه‌یه، یه‌كێكیان بۆ دڵی و یه‌كێكی دیكه‌ش بۆ لابردنی زاڵه‌ی. به‌ڵام نوێنه‌ری لێكۆڵینه‌وه به‌ڕێز/ زاید هێشتا قایل نییه به كه‌فاله‌ت ده‌ربكرێت، به‌وه‌ش بێ به‌ش بووه له چاره‌سه‌ركردن كه كه‌مترین مافی مرۆڤه.
راوێژكارانی یاسایی عه‌ره‌ب كه له نزیكه‌وه بهدواداچوونی ئه‌و پرسه ده‌كه‌ن ئه‌وه دووپات ده‌كه‌نه‌وه كه به‌ڕێز / راجح زاید مافه‌كانی مرۆڤ پێشێل ده‌كات و مافی ئیبن حه‌یده‌ره و خێزانه‌كه‌ی پێشێل ده‌كات. چونكه چه‌ندین جار ده‌نگی به‌رز كردووه و سووكایه‌تی و هه‌ڕه‌شه‌ی له هاوسه‌ر و كچه بچووكه‌كانی كردوووه، چه‌ندین جاریش هه‌وڵی داوه سه‌ردانی زیندانه‌كه‌ی قه‌ده‌غه بكات، هه‌روه‌ها هه‌ڕه‌شه‌ی لێ كردوون كه زیندانییان بكات و رێگر بووه له قسه‌كردنیان له‌گه‌ڵ موسڵمانان. بۆ زیاتر ئازاردانی ئه‌و خێزانه ده‌ستیكرد به راگرتنی حیسابی بانقیان و هه‌وڵی داوه خاتوو ئیلهام كه هاوسه‌ری حه‌یده‌ره‌ییه له‌كار ده‌ربكات كه ئێستا ئه‌و سه‌رچاوه‌ی بژێوی كچه‌كانه. ئه‌وه‌ی رووی دا ته‌نها پێشێلكردنی بنه‌ماكانی دادپه‌روه‌ری نییه، به‌ڵكو ده‌ستدرێژیكردنه به‌سه‌ر به‌ها ره‌وشتییه‌كانی كۆمه‌ڵگای یه‌مه‌نی، ئه‌وه‌ش به ئه‌نقه‌ست ئازاردانی هاوسه‌ر و منداڵه پێتاوانه‌كان.
شایه‌تحاڵان دووپاتیده‌كه‌نه‌وه كه نوێنه‌ری لێكۆڵینه‌وه به‌ڕێز/ راجح زاید چه‌ندین جار نیازی خۆی ده‌رخستووه كه به‌هائییه‌كان بكاته ئامانج و تووشی ته‌نگانه‌یان بكات. له 7ی ئاب ی 2014 دا به ئاشكرا به هاوسه‌ری بن حه‌یده‌ر وتووه و به خاتوو ئه‌روا عوسمانیش كه چالاكوانێكی یه‌مه‌نیه بۆ مافه‌كانی مرۆڤ، كه پێشتر ژماره‌یه‌ك له به‌هائیه‌كانی ته‌رحیل كردووه و ئه‌شكه‌نجی داون، هه‌روه پێش ئه‌وه وتوویه‌تی كه ده‌بێ به‌هائییه‌كانی یه‌مه‌ن نكۆڵی له ئایینه‌كه‌ی خۆیان بكه‌ن ئه‌گه‌ر نا ده‌بێ له‌ناوببرێن. له یه‌كێك له دانیشتنه‌كان دوو كه‌سی له ئاماده‌بووانی ده‌ستگیر كرد هه‌رچه‌نده هیچ سه‌رپێچییه‌كیان نه‌كردبووه ته‌نها ئه‌وه نه‌بێ به‌هائین.
راوێژكاری یاسایی دووپاتیشی ده‌كاته‌وه كه نوێنه‌ری لێكۆڵینه‌وه هه‌وڵی داوه تۆمه‌تی ناڕه‌وا بخاته پاڵ حامد حه‌یده‌ره‌وه، هه‌وڵی داوه چه‌ند به‌ڵگه‌یه‌كی ئاژانسی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی بخاته ناو پرسه‌كه كه ئیبن حه‌یده‌ره به چاوبه‌ستراوی واژۆیان كردووه دوای ئه‌شكه‌نجه‌دانی.
هه‌روه‌ها هه‌وڵی داوه به‌خۆی یاداشت بنووسێت و وا ده‌ری بخات گوایه ئیبن حه‌یده‌ره نووسیویه‌تی به ئامانجی تۆمه‌تباركردنی. هه‌روه‌ها گوتیشی: "له هه‌موو لێپێچینه‌وه‌كانی له‌گه‌ڵ ئیبن حه‌یده‌ره، جگه له یه‌كێكیان، به سووكایه‌تی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كات و هه‌موو هه‌لێك قۆرخ ده‌كات بۆ سووكایه‌تی به ئاین و بیروبۆچوونه‌كانی ئاینی ئه‌و پیاوه، دووپاتیشی ده‌كاته‌وه كه ئه‌وه‌ی له‌توانای بێت ده‌یكات بۆ بنه‌بڕكردنی ڕێشه‌ی ئاینی به‌هائی له یه‌مه‌ن دا". بۆ زانین به شێوه‌یه‌كی فه‌رمی له لایه‌ن بریكاری لێكۆڵینه‌وه‌ی تاوانه‌وه به‌ڕێز / عەبدوڵڵا ئه‌لكه‌میم له سیپته‌مبه‌ری 2014 دا داوا كراوه كه ئه‌و كه‌سایه‌تیه بگۆڕدرێت به كه‌سێك كه ده‌مارگیری كه‌متر بێت، به‌ڵام داواكاریه‌كه‌ی ره‌تكرایه‌وه.
به‌هائییه‌كان له یه‌مه‌ن دا كه‌مینه‌یه‌كی په‌راوێزخراو نین، به‌ڵكو كوڕ و كچی ئه‌م نیشتمانه‌ن و سه‌ر به هۆز و شار و گونده‌كانین، به‌شێكن له‌و كۆمه‌ڵه و پێكهاته‌یه‌كی ره‌سنن له پێكهاته‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی، ناسنامه‌یان ناسنامه‌ی هه‌ر هاوڵاتییه‌كی ره‌سه‌نه كه پشتاوشت ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ هۆزه ره‌سه‌نه‌كانی. جۆراوجۆرێتیی بۆچوون و تێگه‌یشتنی باوه‌ڕ ڕۆژێك له رۆژان كاریگه‌ری له‌سه‌ر ناسنامه‌ی مرۆڤی یه‌مه‌نی نه‌بووه، یه‌مه‌ن هه‌میشه بیر و ئاین و تایفه‌ی جۆراوجۆری له ئامێز گرتووه، به‌ڵكو ئایدیۆلۆجیه‌ته‌كانیش، ئایا ئه‌مڕۆ ده‌بێته ته‌نگانه بۆ ئاینێك كه بانگه‌شه‌ی خۆشه‌ویستی و ئاشتی ده‌كات و كار ده‌كات له‌پێناوی نیاتنان و گه‌شه‌كردن و خۆشگوزه‌رانی و پێشكه‌وتنی مرۆڤ؟
به‌هائییه‌كانی یه‌مه‌ن به‌هیچ شێوه‌یه‌ك قایل نین، كه وه‌كو كه‌مینه‌یه‌ك یاخود كۆمه‌ڵه‌یه‌كی په‌راوێزخراو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ بكرێت، چونكه هه‌موو رۆڵه‌كانی یه‌مه‌ن به جۆره‌ها هۆز و ناوچه و ئاینیانه‌وه هه‌ر هه‌موویان هاوڵاتین و یه‌كسانن له ماف و ئه‌ركه‌كان، هه‌ر كه‌سێك ئه‌گه‌ر پله‌ی هه‌رچییه‌ك بێت ناتوانێت كوڕی هۆزێك یا شارێك له ماف و ئازادییه‌كانی كه‌م بكاته‌وه كه به ده‌ستوور و جاڕداری جیهانی بۆ مافه‌كانی مرۆڤ مسۆگه‌ر كراوه.
مێژووی ئاینی به‌هائی هه‌ر له هه‌ڵكه‌واتی خۆری خۆی تێگه‌ڵ به خاكی یه‌مه‌ن بووه. له ساڵی 1260ی كۆچی به‌رامبه‌ر به 1844 دا، شانازی بوو بۆ به‌نده‌ری "ئه‌لمه‌خا" كاتێ گه‌نجێك هات و موژده‌ی ده‌ركه‌وانی ئاینێكی نوێی دا كه له‌سه‌ر ده‌ستی عه‌لی محه‌مه‌دی شیرازی دامزاروه و ناسراوه به حه‌زه‌رتی "باب" كه له حه‌جكردنی به‌ناوبانگی ئاو و كه‌ناره‌كانی ده‌ریای عه‌ره‌ب و ده‌ریای سوور شه‌ره‌فمه‌ند بوون كاتێ له كۆچی ڕۆیشتن و گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌سه‌ریان دا تێپه‌ڕ بوو. ئه‌و ڕووداوه مێژووییه گرنگه كۆتایی په‌یوه‌ندی ئه‌و ئاینه نوێیه نه‌بوو به خاكی یه‌مه‌نی به‌خته‌وه‌ر. چونكه كاتێ ئیمبراتۆریه‌تی عوسمانی فه‌رمانی زیندانیكردنی "حه‌زه‌رتی به‌هائوڵڵا"ی ده‌ركرد له زیندانی عه‌كا له فه‌ڵه‌ستین، كه‌نار و به‌نده‌ره‌كانی یه‌مه‌ن تێپه‌ربوونی ژماره‌یه‌كی زۆری به‌خۆوه بینی كه له باوه‌ڕداره یه‌كه‌مینه‌كانی ئاینی به‌هائی بوون، ئه‌وانه‌ی حه‌زره‌تیان خۆش ده‌ویست و راگێشرابوون بۆ ئایه‌ت و وشه‌كانی. رێڕه‌وی ئاو به‌نێو ده‌ریای عه‌ره‌ب و بابولمه‌نده‌ب و ده‌ریای سوور ئه‌و رێگایه بوو، كه خه‌ڵكێكی زۆری رۆژهه‌ڵات پێوه ڕۆیشتن بۆ سه‌ردانی "حه‌زره‌تی به‌هائوڵا" له زیندانه‌كه‌ی.
ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رسوڕمانه كه نوێنه‌ری لێكۆڵینه‌وه سووره له‌سه‌ر گۆڕینی ئه‌م راستیه مێژووییه بۆ تۆمه‌تێكی ناڕه‌وا دژ به حامد بن حه‌یده‌ره و بۆ سه‌رجه‌م به‌هائییه‌كان. به ئه‌نقه‌ست مه‌به‌ستی ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی له‌بیر خۆی ده‌باتەوە، كه له‌و سه‌ده‌یه‌دا فه‌ڵه‌ستینی حوكم ده‌كرد و حه‌زره‌تی به‌هائوڵڵا و هاوڵه‌كانی له به‌غداده‌وه بۆ ئیسته‌نبوڵ دوورخسته‌وه، پاشان بۆ ئه‌درنه و دواتریش بۆ فه‌ڵه‌ستین و له‌وێدا له زیندانی قه‌ڵای عه‌كا دا زیندانی كرا له ساڵی 1868ی ز، تا له‌وێدا له ساڵی 1892 دا كۆچی دوایی كرد، به‌وه‌ش عه‌كا و حه‌یفا بوون به شوێنی پیرۆز بۆ به‌هائییه‌كان پێش بوونی ده‌وڵه‌تی ئیسڕائیل.
به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش دا ئه‌و وا ده‌بینێت كه ئه‌و رووداوه مێژووییه و راستیی بوونی شوێنه پیرۆزه‌كانی به‌هائییه‌كان له عه‌كا و حه‌یفا و دامه‌زراوه كارگێڕییه‌كان هۆكارێكن بۆ ئاراسته‌كردنی تۆمه‌تی ناڕه‌وا و مه‌ترسدار وه‌كو (عه‌ماله‌ت) بۆ ئیسڕائیل، هه‌رچه‌ند باشیش ده‌زانێت كه ئیبن حه‌یده‌ره وه‌كو هه‌زاران به‌هائی له ناوچه‌ی عه‌ره‌بنشین هه‌رگیز سه‌ردانی شوێنه پیرۆزه‌كانی به‌هائییه‌كانی نه‌كردووه وه‌كو ڕێزێك بۆ هه‌ڵوێستی وڵاته‌كانیان كه له ملمانێی به‌رده‌وامی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست دان. ئه‌مڕۆش له دوێنێ ده‌چێت، هه‌روه‌ك چۆن ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی هه‌وڵی دا كه به‌هائییه‌كان له‌ناوبه‌رێت به زیندانی كردن و چه‌وساندنه‌وه، ئه‌مڕۆش هه‌ندێ كه‌س له نیشتمانه خۆشه‌ویسته‌كه‌مان دا هه‌وڵ ده‌ده‌ن فرتوفێل له یاسا و سیسته‌م بكه‌ن و چه‌وسێندروه‌كان زیندانی بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی ئه‌م ئاینه له‌ناوبده‌ن. به‌ڵام "ێأْبَی اللَّهُ إِلَّا أَنْ یُتِمَّ نُورَهُ". واتا رووناكیی خودا ده‌بێ هه‌ر ته‌واو بێ.
له سه‌ره‌تای مێژووه‌وه یه‌مه‌ن هه‌ر شوێنی شارستانیه‌ته‌كان و جیاجیایی و پێكه‌وه‌ژیان و ته‌بایی بووه. هه‌روه‌رها خاكی یه‌مه‌نی "به‌خته‌وه‌ر" یه‌كه‌مین بوو له ئامێزگرتنی جۆره‌ها ئاین و تایفه‌كان وه‌كو (ئیسلام و جووله‌كه و مه‌سیحی و هی تر)، هه‌روه‌ها به هه‌مان ڕۆحی باوه‌ڕ كه تامه‌زرۆی رووناكیی راستیه ئاینی نوێشی له‌ئامێز گرت، جا زۆر له به‌هائیه‌كانی هه‌وڵ ده‌ده‌ن بۆ خزمه‌تكردنی مرۆڤ و نیشتمان و جیهان، هه‌روه‌ها روو له كاركردن ده‌كه‌ن له‌پێناوی بووژاندنه‌وه و پێشكه‌وتنی وڵات و كۆمه‌ڵگا و ڕۆڵه‌كانی نیشتمانیان ده‌ست به‌ده‌ست له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م ئاین و بیر و باوه‌ڕه‌كانی دیكه به‌بێ جیاوازی، له‌و باوه‌ڕه‌یانه‌وه دێت كه حه‌زره‌تی به‌هائوڵڵا ده‌فه‌رمووێ: "خه‌ڵكینه له‌گه‌ڵ هه‌موو ئاینه‌كاندا تێكه‌ڵ بن به رۆح و به بۆنخۆش. چونكه رێگه‌دان و خواست له ئاسۆی ئاسمانی فه‌رمانی خودای په‌روه‌ردگاری جیهانه‌وه هاتووه".
گومانمان نییه كه دادگا و فه‌رمانڕه‌وا و لێكۆڵینه‌وه و ده‌زگاكانی كۆمه‌ڵه‌ی مه‌ده‌نی پڕه له‌و كه‌سانه‌ی كه به‌رگری له دادپه‌روه‌ری له باوه‌ڕداران ده‌كه‌ن چونكه دادپه‌روه‌ری و پێدانی ماف بنه‌مای حوكمه و مسۆگه‌ركردنی پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵگاكانه. به‌ڵام ئه‌م بارودۆخه نائاساییه كه خۆشه‌ویسته‌كه‌مان پێیدا تێپه‌ڕ ده‌بێت، هه‌روه‌ها ململانێ و جه‌نگه‌كان هه‌لی په‌یدا كرد بۆ كه‌سانێك كه نیازی دیكه‌یان هه‌یه بۆ سته‌مكردن و ده‌ستدرێژیكردن له‌سه‌ر مافی هاوڵاتیان. به‌هائییه‌كانی یه‌مه‌ن ده‌ستی نزا بۆ خودای ئافرێنه‌ر و دادپه‌روه‌ر به‌رز ده‌كه‌نه‌وه بۆئه‌وه‌ی فه‌رمانڕه‌وایی و دادكا سه‌ركه‌وتوو بێت وا ده‌ڕواننه پرسی حامد بن حه‌یده‌ره تاوه‌كو به دادپه‌روه‌رانه و جێگیركردنی دادپه‌وره‌ری حوكم بكه‌ن و داخستنی ڕێگا له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی كه هه‌وڵ ده‌ده‌ن ده‌سه‌ڵات قۆرخ بكه‌ن بۆ سته‌مكردن بۆ جێبه‌جێكردنی نیازه‌كانیان.
ئه‌مڕۆ ناسنامه و كه‌لتوری پێكه‌وژیان له نیشتمانه خۆشه‌ویسته‌كه‌مان له مه‌ترسیدایه. دادگاییكردنی هاوڵاتیان و پۆلینكردنیان به‌پێی بیرو باوه‌ڕیان و ئه‌شكه‌نجه‌دانیان و سووكایه‌تی پێ كردنیان و تۆمه‌تباركردنیان، به‌ڕاستی شكانه‌وه‌یه‌كی ره‌وشتیه و سووكایه‌تییه‌كی راسته‌وخۆیه بۆ مێژووی یه‌مه‌ن كه ده‌وڵه‌مه‌نده به لێخۆشبوون و برایه‌تی و قبووڵكردنی كه‌سانی تر. گه‌ل و نه‌ته‌وه‌كانی ئه‌م جیهانه هاوچه‌رخه‌ی ئێستا هه‌وڵده‌ده‌ن بۆ جێگیركردنی جۆراوجۆری و پێكه‌وه‌ژیان له‌نێو كۆمه‌ڵگاكانیان، چونكه جیهان تێگه‌یشت كه جۆراوجۆری و فره‌یی هۆكاری راستۆخۆیه بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندی هزر و رۆشنبیری و دۆخێكی ته‌ندروسته بۆ چه‌سپاندنی ئۆقره‌گرتن و ئاشته‌وایی كۆمه‌ڵایه‌تی و بوژاندنه‌وه و خۆشگوزه‌رانیی كۆمه‌ڵگاكان.
چه‌ند ئازار ده‌چێژین كاتێ ده‌بینین هه‌ندێ كه‌س له یه‌مه‌نه خۆشه‌ویسته‌كه‌مان هه‌وڵێكی زۆر ده‌ده‌ن بۆ جودایی و پۆلینكردن و سته‌م و زۆرداری. به‌س نه‌بوو ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر وڵاته‌كه‌مان هات؟ جه‌نگ و ململانێ و ده‌مارگیری؟ با تێبگه‌ین كه هیچ ڕێگایه‌كی دیكه‌مان له‌پێش نیه جگه له قبووڵكردنی كه‌سانی دیكه و هاندانی پێكه‌وه‌ژیان و پاڵنان ڕووه‌و ئاشتی و ته‌بایی.
هه‌میشه یه‌مه‌نی ئێمه نموونه بووه له دانایی له ناوچه‌كه دا له‌به‌رئه‌وه‌ی فره‌یی و جۆراوجۆره و لێبورده‌یه، ئه‌مڕۆ ده‌ناڵێنێ به‌ده‌ستی كه‌سانێك كه هه‌وڵ ده‌ده‌ن ناسنامه‌ی نابوود بكه‌ن و ده‌ستدرێژی بكه‌نه سه‌ر ئازادیی ڕۆڵه‌كانی، جا كه‌سێك هه‌یه وه‌ڵام بداته‌وه.
واژۆ/
به‌هائییه‌كانی یه‌مه‌ن
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ