دوای سەرژمێری، پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجەدا دەبێتە 15٪

 

رۆژی دووشەممە (24ـی شوباتى 2025) ئەنجامى بنەڕەتیی سەرژمێریى گشتیى دانیشتووانی عێراق و هەرێمی کوردستان بڵاوکرایەوە. 

 

بەپێی ئەنجامەکە، ژمارەی دانیشتووان ئێستا لە عێراق و هەرێمی کوردستان 46 ملیۆن و 118 هەزار و 793 کەسە. ژمارەی دانیشتوانی هەرێمی کوردستان، 6 ملیۆن و 503 هەزار کەسە. 

 

رۆژى 20ـی تشرینى یەکەمى 2024، سەرژمێریى گشتیى دانیشتووان لە عێراق و هەرێمى کوردستان کرا، 25ـی تشرینى دووەمی 2024 ئەنجامى بەرایى سەرژمێرییەکە بڵاوکرایەوە.

 

بودجەی 2024ـی فیدراڵی بریتی بوو لە 211 تریلیۆن و 861 ملیار و 312 ملیۆن دینار، پشکی هەرێمی کوردستان بە 12.67٪ دیاریکرابوو، بە هەردوو خەرجیی بەکاربردن و وەبەرهێنان، گەیشتە 20 تریلیۆن و 910 ملیار و 463 ملیۆن و 911 هەزار دینار، بەڵام حکومەتی عێراق کەمتر لەو بڕە پارەیەی بۆ هەرێمی کوردستان نارد.

 

بەگوێرەی ئەنجامەکانی سەرژمێریی گشتیی دانیشتووان، ئێستا رێژەی دانیشتووانی هەرێمی کوردستان 15٪ـی دانیشتووانی عێراقە. 

 

هێشتا خشتەکانی یاسای بودجەی 2025 لە حکومەتی عێراقەوە رەوانەی پەرلەمانی عێراق نەکراوە بۆ دەنگدان و پەسندکردن.

 

فازڵ نەبی، بریکاری پێشووتری وەزارەتی دارایی عێراق بە رووداوی گوت، پێویستە لە خشتەکانی بودجەی 2025ـدا، هەرێمی کوردستان بەگوێرەی ئەنجامی ئەو سەرژمێرییە داوای پشکەکەی بکات، ئەوەش کاریگەریی لەسەر پشکی هەرێمی کوردستان و خەرجییەکانی دیکە دەبێت.  

 

ئەگەر پارەکانی خشتەی بودجەی 2025 هاوشێوەی 2024 بن و پشکی هەرێمی کوردستان لە 12.67٪ـەوە ببێتە 15٪ ئەوا دوو تریلیۆن و 600 ملیار دینار بۆ هەرێمی کوردستان زیاد دەبێت. 

 

لە یاسای بودجەدا سەرەتا بودجەی سەروەری (سیادی) لە کۆی گشتیی خەرجییەکاندا دیاری دەکرێت، دواتر پشکی هەرێمی کوردستان هەژماردەکرێت. خەرجیی حاکیمەش جیادەکەنەوە، دواتر پشکەکەی دەدرێتەوە هەرێمی کوردستان، بەڵام لە خەرجیی سەروەریی نادرێتەوە، تەنیا لەو دامودەزگایانە نەبێت کە خۆیان لە بنەڕەتدا سەروەریین.

 

بڕیارە بەم نزیکانە نەوتی هەرێمی کوردستان هەناردە بکرێتەوە، بریکاری پێشووتری وەزارەتی دارایی عێراق ئاماژەی بەدا، ئەوکات تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان کە لە خەرجی سەروەریی دایە، دووبارە ئەویش بۆ پشکی هەرێمی کوردستان تەرخان دەکرێت، بۆ ئەو کۆمپانیانەی کە لە هەرێمی کوردستان دا کاردەکەن.

 

هەر لەوبارەوە، سیروان محەممەد، بریکاری وەزارەتی پلاندانانی هەرێمی کوردستان پێیوایە، هێشتا ئەمە ژمارەی راستەقینەی دانیشتووانی هەرێمی کوردستان نییە، چونکە چەند قەزا و ناحیەیێک هەن کە لە رووی کارگێڕییەوە سەر بە پارێزگای نەینەوا و پارێزگاکانی هاوسنووری هەرێمی کوردستانن، بەڵام لەژێر ئیدارەی حکومەتی هەرێمی کوردستانن، وەک قەزای شێخان، ناحیەکانی زیلکان و فایدە، کەمپەکانی ئاوارە و پەنابەرانی تێدایە و هەموو ئەمانە لە ژمارەی دانیشتووانی هەرێمی کوردستان دەرهێنراون، بەڵام دواتر وەریدەگرنەوە و دەتوانن بۆ بابەتی پلاندانانی خۆیان، بەکاریبهێنن.

 

بریکاری وەزارەتی پلاندانی هەرێمی کوردستان  گوتی "دەبێت رێژەی 15٪ بودجەی عیراقمان پێبدەن، یەکێک لە گرنگییەکانی سەرژمێریی؛ ئەو پرسە یەکلادەکاتەوە." 

 

سەبات بە پشکی بودجەی هەرێمی کوردستان لە بودجەی ئەمساڵ دا، بە گوتەی سیروان محەممەد، "ئەوەی ئەمساڵ دیاریکراوە دەستکاری ناکرێت، لەسەر رێژە کۆنەکەیە، هەر پرۆسەیەکی دیکە کە ئەمساڵ بکرێت هەر لەسەر رێژە کۆنەکە دەبێت، بەڵام لە ساڵی داهاتوودا کاتێک پرۆژەیاسای بودجەی فیدراڵی گفتوگۆی لەسەر دەکرێت، ئەمە پیادەکرێت."