سەرۆک بارزانی: دەبێت یەک پەرلەمان، یەک حکومەت و یەک هێزی پێشمەرگەمان هەبێت

 

 

ئەمڕۆ هەینی 22-11-2024، سەرۆک بارزانی لە پێنجەم کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە زانکۆی ئەمریکی لە دهۆک دەستیپێکرد، گوتارێکی پێشکێشکرد و رایگەیاند: ''ئەزموونی هەموو میللەتان و وڵاتان دەریدەخات کە بە شەڕ هیچ ئەنجامێک بە دەست نایەت. بەڵکو بە ئاشتی و لێکتێگەیشتن و بە رێزگرتن لە یەکدی [چارەسەر دەبن]، ئەمەیە رێگەی راست بۆ چارەسەری هەموو گرفتەکان.''

 

سەرۆک بارزانی ئاماژەی بە هەڵبژاردنی خولی شەسەمی پەرلەمانی کوردستان کرد، کە 20ـی تشرینی یەکەمی 2024 کرا و گوتی، ''هەڵبژاردنێک کە 72٪ـی خەڵکی کوردستان بەشدار بوون تێیدا و ئەنجامەکانیشی دیار بوون، ئێمە ئومێدەوارین کە لەمەودوا، هەموو لایەنێک مامەڵە لەگەڵ رەوایی بکەن، ئەو رەواییەی کە میللەت داویەتی.''

 

سەرۆک بارزانی باسی لە کاتی دەستپێکردنی دانوستاندنەکانی پێکهێنابت حکومەت کرد و گوتی: ''هەر لەم رۆژانەدا دوای ئەوەی کە ئەنجامەکان بە شێوەیەکی فەرمی لەلایەن کۆمیسیۆنەوە رادەگەیێندرێن، دەست بە گفتوگۆ دەکرێت لە نێوان  هەموو لایەنەکان بۆ ئەوەی هەرچی زووتر پەرلەمان دەستبەکار بێت و هەنگاوەکانی دیکەشی بەدوادا بێن.''

 

سەرۆک بارزانی ئومێدی خواست لە داهاتوودا یەک هەرێم، یەک پەرلەمان، یەک هێزی پێشمەرگە لە کوردستان هەبێت.

 

پەرلەمانی عیراق لە کۆتاییهاتنی ماوەی یاسایی تەمەنی خۆی نزیک دەبێتەوە و لەوانەیە ساڵی داهاتوو هەڵبژاردن بکرێت. سەرۆک بارزانی دەڵێت، ''ئومێدەوارین هەڵبژاردنی داهاتووی فیدراڵی، سوود لە  ئەزموونی هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان وەربگرێت.'' 

 

20 و 21ـی مانگ پڕۆسەی تۆماری خێزان لە سەرژمێریی گشتیدا لە عیراق و باشووری کوردستان بەڕێوەچوو و دوای درێژکردنەوەی کاتەکەی، ئەمڕۆش بەردەوام دەبێت. سەرۆک بارزانی لەبارەی سەرژمێرییەوە گوتی: ''جەخت لەوە کراوەتەوە و گەرەنتی دراوە کە سەرژمێرییەکە هیچ مەبەستێکی سیاسی لە پشت نابێت و هیچ کاریگەرییەکی لەسەر ناوچەکانی مادەی 140 نابێت.''

 

هاوکات سەرۆک بارزانی باسی لە مەترسییەکانی بڵاوبوونەوەی مادەی هۆشبەر کرد و رایگەیاند، ''بەداخەوە ئێستا لە زۆر لا کە دەسەڵاتیان هەیە، کارگە دادەنرێت بۆ دروستکردنی مادەی هۆشبەر، ناتوانن هیچی لێبکەن، بازرگانییەکی ئازادانەی پێوە دەکرێت، ئەمە مەترسییەکی گەورەیە و کوشتنی نەتەوەیەکە.''

 

گوتارەکەی سەرۆک بارزانی لە پێنجەم کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بوو کە بڕیارە ئەمڕۆ و سبەی لە زانکۆی ئەمریکیی دهۆک بەردەوام بێت.

 

 

بە ناوی خودای گەورە و میهرەبان، بەڕێزان هەمووتان بەخێربێن، سەرچاوان، زۆر خۆشحاڵین کە ئەمڕۆ لەگەڵ بەڕێزتان لەم کۆڕبەندە گرنگە بەشدار دەبین، ئومێدەوارم کاتێکی خۆش بەسەر ببەن و ئەنجامەکانیشی سوودێکی زۆری هەبێت بۆ هەموو لایەک.

 

هاتنی ئەم هەموو بەڕێزانە نیشاندەری ئەوەیە کە هەرێمی کوردستان بەرەو پێشەوە چووە و نیشانەی ئەوەشە کە زانکۆی ئەمریکی لە دهۆک جێگەی خۆی کردووەتەوە لە نێو هەموو ئەو زانکۆیانەی جیهان کە جێگەی باوەڕ و پێزانینن، ئەمە جێگەی خۆشحاڵییە و دەستخۆشیتان لێدەکەم.

 

بەڕێزان هەر ناوی ئەم کۆڕبەندە گرنگە، بۆیە هەموو ناوچەکە ئەمڕۆ پێویستی بە ئاشتی و ئاسایشە. ئەزموونی هەموو میللەتان و وڵاتان دەریدەخات کە بە شەڕ هیچ ئەنجامێک بە دەست نایات. بەڵکو بە ئاشتی و لێکتێگەیشتن و بە رێزگرتن لە یەکدی [چارەسەر دەبن]، ئەمەیە رێگەی راست بۆ چارەسەری هەموو گرفتەکان.

 

بەڕێزان، لە هەرێمی کوردستان بەر لە مانگێک هەڵبژاردنێکی مێژوویی کرا، پێشبینی هەموو لایەک ئەوە بوو کە ئەم هەڵبژاردنە ناکرێت و ئەگەر بکرێت گرفتی زۆر دێتە پێش، بەڵام لێرەدا من بە پێویستی دەزانم سوپاسێکی گەرمی گەلی کوردستان بکەم کە سەری ئێمەیان بەرز کرد، و پیشانیان دا کە هەست بە بەرپرسیارێتی دەکەن لە کاتی پێویستدا.

 

هەڵبژاردنێک کە 72٪ـی خەڵکی کوردستان بەشدار بوون تێیدا و ئەنجامەکانیشی دیار بوون، ئێمە ئومێدەوارین کە لەمەودوا، هەموو لایەنێک مامەڵە لەگەڵ شەرعییەت بکەن، ئەو شەرعییەتەی کە میللەت داویێتی و هەنگاوی داهاتوو هەر لەم رۆژانە دوای ئەوەی کە ئەنجامەکان بە شێوەیەکی فەرمی لەلایەن کۆمیسیۆنەوە رادەگەیێندرێن، دەست بە گفتوگۆ دەکرێت لە نێوان  هەموو لایەنەکان بۆ ئەوەی هەرچی زووتر پەرلەمان دەستبەکار بێت و هەنگاوەکانی دیکەشی بەدواوە بێن.

 

ئومێدەوارم هەمووتان پشتگیریمان بکەن بۆ ئەوەی، لە داهاتوودا یەک هەرێم، یەک پەرلەمان، یەک هێزی پێشمەرگە لە کوردستان هەبێت.

 

هەروەها بە خۆشحاڵییەوە، دوێنێ و پێرێ بوو کە ئەو سەرژمێرییە سەرانسەرییە لە عێراق کرا و جەخت لەوە کراوەتەوە و گەرەنتی دراوە کە ئەمە هیچ مەبەستێکی سیاسی لە پشت نابێت و هیچ کاریگەرییەکی نابێت لەسەر ناوچەکانی مادەی 140، بەڵام ئەمە  بەرچاوڕوونییەکی زۆر دەبێت بۆ حکومەتی فیدراڵی بۆ ئەوەی لەمەودوا پلانەکانی بە شێوەیەکی رێکوپێک و زانستییانە دابڕێژێتەوە.

 

دیموکراسی وایە، ئەمە هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان، ئەمە سەرژمێری، کەمتر لە ساڵێکی دیکە بەرەو هەڵبژاردنی فیدراڵیش دەچین، ئومێدەوارین هەڵبژاردنی داهاتووی فیدراڵیی عێراقیش هەڵبژاردنێکی باش بێت و سوود لە  لە ئەزموونی هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان وەربگرن. 

 

ئێمە لە هەرێمی کوردستان باوەڕێکی تەواومان هەیە بەوەی کە هەموو گرفتەکان بە دیالۆگ و لێکتێگەیشتن چارەسەر دەکرێن، هیچ گرفتێک بە زۆر چارەسەر ناکرێت و ئێستا بە خۆشحاڵییەوە پەیوەندییەکی باش هەیە لە نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی و هاوکاریش هەیە بۆ چارەسەرکردنی هەموو گرفتەکان و ئومێدەوارین ئەو لێکتێگەیشتنە پەرە بگرێت و بەرەو پێشتر بچێت. ئەگەر نیازی پاک و ئیرادەیەکی بەهێز هەبێت، راست و دروست [بین] بۆ چارەسەرکردنی گرفتەکان، من پێموایە هیچ گرفتێک نییە، کە چارەسەر نەکرێت.

 

لەبارەی ئاڵۆزیی ناوچەکە بەگشتی، ئەوە دەبینین شەڕی لوبنان و غەززە و بەداخەوە ئەو وێنانەی کە دەبینرێن زۆر دڵتەزێنن و ئەمە ئەوە پیشان دەدات، کە هەموو لایەک نزا دەکەین هەرچی زووتر ئەم شەڕە کۆتایی بێت و کۆتایی بەو کارەساتە بهێنرێت.

 

لە هەموو شتێک گرنگتر بۆ ئێمە ئەوەیە کە بەهەر نرخێک بێت، نابێت عێراق تووشی ئەم شەڕە بێت یان تێوەبگلێت. هەموومان چاوەڕوانی ئەوەین کە دوای هەڵبژاردنی سەرۆکێکی نوێ بۆ ئەمریکا جیهان بەرەو کوێ دەچێت و چاوەڕوانییەکان ئەوەن کە ئیدارەی سەرۆکی نوێی هەڵبژێردراو، بەڕێز ترەمپ، جیاوازییەکی زۆری دەبێت لەگەڵ ئیدارەی سەرۆک بایدن. ئیومێدەوارین هەرچی ببێت خێری تێدا بێت بۆ هەموو جیهان و بۆ ناوچەی ئێمە.

 

ئاڵنگارییەکان زۆرن، تیرۆر هێشتا ئاڵنگارییەکی گەورەیە، بەڵام بە لای منەوە، ئاڵنگاریی ئێستا لە هەمووی گەورەتر، بڵاوبوونەوەی مادەی هۆشبەرە لە ناوچەکەدا کە لە هەموو شتێک مەترسیدارترە و بەداخەوە ئێستا لە زۆر لا کە دەسەڵاتیان هەیە، دایدەپۆشن. کارگە دادەنرێت بۆ دروستکردنی مادەی هۆشبەر، ناتوانن هیچی لێبکەن، بازرگانییەکی ئازادانەی پێوە دەکرێت، ئەمە مەترسییەکی گەورەیە و کوشتنی نەتەوەیەکە. لەبەر ئەوە من داوا دەکەم هەموو دەوڵەتان، هەموو لایەنەکان هەرچی خۆی بە بەرپرسیار دەزانێت، بە جدی لەسەر ئەم بابەتە بوەستن و سنوورێک بۆ ئەمە دابنرێت، بەر لەوەی کارەساتەکە لە کۆنترۆڵ دەربچێت.

 

بەڕێزان، دەمەوێت نەختێک بە راشکاوانە بێمە سەر بابەتی کێشەی نەتەوەی کورد. هەموومان دەزانین دوای شەڕی جیهانیی یەکەم، ئەو دابەشکردنەی کە سەرلەنوێ ئەنجام درا لە ناوچەکە، باوەڕ ناکەم بە دڵی هیچ کامە لە نەتەوەکان بووبێت، نە عەرەب، نە کورد، نە تورک، نە فارس، بەڵام واقیعێک بوو فەڕز کرا. بەڵام لێرەدا ستەمی گەورە بەر کورد کەوت، 100 ساڵ ئینکاری هەبوونی نەتەوەی کورد کرا، کوردیش 100 ساڵ بەرخۆدانی کرد، نە ئینکاری هەبوونی کورد سەری گرت، نە کوردیش توانی ئەو واقیعە بگۆڕێت، ئەمە پێمان دەڵێت، دەبێت دابنیشین بیر لە چارەسەرێکی ئاشتییانە، برایانە و رێز لە یەکدی گرتن و یەکدی قبووڵکردن بکەینەوە، ئەمەیە رێگەی راست بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە.

 

بێگومان ناکرێت ئێمە بڵێین ئەگەر لە پارچەیەک چارەسەرێک دۆزرایەوە، دەبێت ئەمە ببێتە کۆپیی هەموو ناوچەکانی دیکە، هەر ناوچەیەک تایبەتمەندیی خۆی بۆ دروست بووە، دۆخی کوردستانی عێراق، جیاوازە لەگەڵ پارچەکانی دیکە، بەڵام ئێمە زۆر خۆشحاڵین کە دەبینین دووبارە دەنگوباسی پڕۆسەی ئاشتی لە تورکیا دەستیپێکردووە و لە هەر کوێ هەر هەوڵێک بۆ چارەسەرکردنی ئاشتی هەبێت، ئێمە بە هەموو تواناوە پشتگیری دەکەین و لەگەڵی دەبین.

 

زۆر گرنگە بۆ ئێمە وەکو کورد لە هەر کوێ بین، بە هیچ شێوەیەک نابێت رێگە بدرێت بە تیرۆر یان پەنا ببەینە بەر تیرۆر، ئەمە خۆکوشتنە بۆ نەتەوەکەمان، ئەوەی ئەم کارە بکات و پێیوابێت کە بە تیرۆر دەتوانێت خزمەتی  کوردستان و نەتەوەی کورد بکات، خیانەتێکی گەورەیە لە کوردستان، بەر لەوەی خیانەت یان دژایەتیی لایەنێکی دیکە بکات.

 

ئێمە دەبێت دەستی ئاشتی بۆ هەمووان درێژ بکەین، داوای برایەتی بکەین، داوای چارەسەری ئاشتیانە بکەین و من پێموایە ئێستا زەوینە لە هەموو لایەکەوە ئامادەیە زۆر زیاتر لە جاران. لە کۆتاییدا لە ئەزموونی خۆمەوە بۆم دەرکەوتووە، ئەگەر بڕوامان بە خۆمان نەبێت، خۆمان نەبین، ئامادە نەبین بۆ هەموو فیداکارییەک، کەس ناتوانێت هیچمان بۆ بکات، کاتێک دۆستەکانی ئێمە دەتوانن پشتگیریی ئێمە بکەن کە خۆشمان هەبین و بزانین چی دەکەین، لە هەمانکاتیشدا دەبێ واقیعبین بین و دەبێ بزانین بەرەو کوێ هەنگاو دەنێین.

 

خاڵێکی دیکەش هەیە کە بەلای منەوە زۆر گرنگە، هەر میللەتێک، نەتەوەیەک و ناوچەیەک نەریتی تایبەت بە خۆی هەیە، پرسەکانی هەندێک پەیوەندییان بە ئایینەوە هەیە و ناکرێت [کەسانێک] لە دەرەوە، ئەوەی لای ئەوان رەوا بێت، بڵێن دێین لەسەر خەڵکی دیکەش فەڕزی دەکەین. لێرە لە کوردستان، لە هەموو عێراق و ناوچەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، خەڵکێکی ئایینی هەن، چی موسڵمان، چی مەسیحی، چی ئایینەکانی دیکە، نابێت بە شێوەیەک مامەڵە بکرێت کە ئەوەی لای خەڵکێکی دیکە رەوایە، لێرەش بە هەمان شێوە بێت و قبووڵی بکەن، دەبێ رێز لە بۆچوونی یەکدی بگیرێت و ئێمە بەش بە حاڵی خۆمان بە هیچ شێوەیەک ئامادە نین، دەست لە ئایین، ئایینزا و نەریتی خۆمان هەڵبگرین، بۆ ئەوەی کەسێکی دیکە لە ئێمە رازی ببێت.

 

لە کۆتاییدا جارێکی دیکە بەخێرهاتنی هەموو ئەو بەڕێزانە دەکەم، تەمەننا دەکەم کاتێکی خۆش بەرنە سەر و زۆر سوپاس بۆ هەموو ئەو بەڕێزانەی کە ئەم دەرفەتەیان بۆ ئێمە رەخساند. (والسلام علیکم).