پلاسخارت بۆ ئەنجوومەنی ئاسایش: پێویستە دیموکراسی لە هەرێمی کوردستان سەربکەوێت

 

رۆژی سێشەممە، 10ـی تشرینی یەکەمی 2023، جێنین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دوایین راپۆرتی ئەمساڵی نوێنەرایەتییەکەی تایبەت بە دۆخی گشتیی عێراق و هەرێمی کوردستان پێشکێشی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی کرد.

 

نێردەی سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق باسی لە چەندین بابەت و پرسی جیاوازی هەرێمی کوردستان و عێراق کرد، لەوانەش هەوڵەکانی حکومەتی عێراق بۆ رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی.

 

لەبارەی ئەو هەوڵانەوە پلاسخارت دەڵێت، "گەندەڵی هێشتا بەربڵاوە. تۆڕە ئاڵۆزەکانی گەندەڵی و بەرژەوەندخوازەکان کە لە ماوەی چەندین دەیەی رابردوودا لە عێراق پێکهاتوون، بە شەو و رۆژێک لەنێونابرێن". 

 

هەروەها پلاسخارت سەرنجی خستە سەر دۆخی ئابووریی عێراق و رایگەیاند، "گەشەکردنێکی خێرای ژمارەی دانیشتووانی عێراق هەیە کە پێشبینی دەکرێت لە سێ بۆ چوار دەیەی داهاتوودا ژمارەکە دوو بەرامبەر زیاد بکات". 

 

دواتر پلاسخارت باسی لەو ئاڵنگارییانە کرد بەهۆی کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوهەوا و وشکەساڵییەوە رووبەڕووی عێراق بوونەتەوە و ئاماژەی بەوە کرد، رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاندووە، بەهۆی وشکەساڵییەوە لە 10 پارێزگای عێراقدا نزیکەی 14 هەزار ئاوارە تۆمارکراون. گوتیشی، "ئەگەر ئەم کێشەیە هەروا بمێنێتەوە، ئەوا دۆخێکی ناهەموار دەخوڵقێت. هەربۆیە، هەنگاوێکی باشە کە حکومەت، کێشەی ئاسایشی ئاوی کردووەتە یەکێک لە کارە لەپێشینەکانی". 

 

سەبارەت بە پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوانیان، پلاسخارت باسی لە سەردانی شاندی باڵای هەرێمی کوردستان بۆ بەغدا لە مانگی رابردوودا کرد و رایگەیاند، "ئەوە پێشهاتێکی ئەرێنییە". هەروەها گوتی، "دەبێت مووچەی فەرمانبەران دوور بێت لە ناکۆکییە سیاسییەکان. هەروەکو فەرمانبەرانی دیکەی عێراق، ئەوانەش لە هەرێمی کوردستان کار دەکەن، پێویستیان بە دابینکردنی بژێویی ژیانی خێزانەکانیانە و بەرپرسیارێتییان لەسەر شانە جێبەجێی بکەن".

 

دواتر پلاسخات هاتە سەر باسی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و رایگەیاند، "ئەو هەڵبژاردنە زۆر دواکەوتووە". گوتیشی، "ئەو چاوەڕوانییەمان لە هەموو لایەنەکان هەیە دڵنیایی بدەن کە رۆژی نوێی هەڵبژاردن نەبێتە قوربانیی ناکۆکییە سیاسییە نێوخۆییەکان. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بەڕێوەبردنەی ئێستا هەیە کە کاربەڕێکەرە، پێویستە پرۆسەی دیموکراسی هەرێمەکە سەرکەوتن بەدەستبهێنێت، چونکە زۆر شت لەمەترسیدایە".

 

لە کۆتایی گوتارەکەیدا نێردەی نەتەوە یەکگرتووەکان باسی لە دۆخی شاری کەرکووک، ئاڵۆزی و خۆپێشاندانەکانی مانگی رابردووی ئەو شارەی کرد کە ژمارەیەک هاونیشتمانی تێیدا گیانیان لەدەستدا و بریندابوون.

 

پلاسخارت گوتی، "گرنگە پێداویستیی خەڵک بکرێتە کاری لەپێشینە و پێش دەستکەوتە سیاسییەکان بخرێت. بێگومان، هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک لە 18ی کانوونی یەکەم، گرنگییەکی زۆری هەیە، بەتایبەتی بەهۆی ئەوەی لە کەرکووک لەساڵی 2005ـەوە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی تێدا نەکراوە".

 

 

جەنابی سەرۆک، زۆر سوپاس

 

ئەندامە بەڕێزەکانی ئەنجوومەنی ئاسایش

 

ئەمڕۆ نزیکەی ساڵێک بەسەر پێکهێنانی حکومەتی ئێستای عێراقدا تێدەپەڕێت بە سەرۆکایەتیی محەممەد شیاع سوودانیی سەرۆکوەزیران. حکومەت لەو کاتەوەی دەستبەکاربووە چەند هەنگاوێکی گرنگ و دەستپێشخەری هیوابەخشی هاویشتوون. هەندێکیان ئەمانەن: 

 

- ئەوەی لەمێژە چاوەڕوان دەکرێت، ئەویش چاکسازی لە کەرتی بانکی و داراییە، ئێستا دەستیپێکردووە. یەکێک لە نموونەکانی ئەو هەنگاوەش کردنەوەی پلاتفۆڕمێکی ئەلیکترۆنی بۆ فرۆشتنی دراوی بیانییە، کە ئەمەش پابەندی حکومەت پیشان دەدات لە شەفافییەت. 

 

- سندووقی عێراق بۆ گەشەپێدان دروستکراوە. ئەوەش لەگەڵ ئەو گۆڕانکارییانەی بەم دواییە لە بودجەی پەسندکراوی فیدراڵی کراون، ئەگەری هەیە ببێتە هۆی گەشانەوەی وەبەرهێنان لە کەرتی تایبەتدا. 

 

- پەسندکردنی یاسای نوێی تایبەت بە بیمەی کۆمەڵایەتی، ئەمەش بە واتای ئەوە دێت بۆ یەکەمجارە هەموو کارمەندێکی عێراقی دەتوانێت سوود لە شایستە گشتییەکان وەربگرێت، وەکو دڵنیایی تەندروستی؛ هەروەها ئەو شایستانەی پەیوەستن بە مۆڵەتی دایکایەتی یان بێکاری. 

 

- وەک زۆربەتان دەزانن، دەستپێشخەرییەکی بێهاوتا بۆ ژێرخانی ناوچەکە کە بە پڕۆژەی گەشەپێدانی رێگە ناسراوە، چەند مانگێک لەمەوبەر راگەیێندرا. 

 

- لە هەمان کاتدا، عێراق هەنگاوی زیاتری ناوە لەپێناو بەکارهێنانی سامانە سرووشتییەکانی خۆی بەشێوەیەکی گونجاو و بەرپرسیارانەتر، ئەوەش بە ئامانجی کەمکردنەوەی بەفیڕۆدانی وزە و پتەوکردنی پێگەی سەربەخۆی وڵاتەکە لە بواری وزەدا. 

 

- لەگەڵ ئەوەش و گرنگتر، بۆ رێگەگرتن لە بڵاوبوونەوەی خێرای بەکارهێنانی مادە هۆشبەرەکان. حکومەت ستراتیژییەکی نیشتمانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی مادە هۆشبەرەکانی پەرەپێداوە، لەگەڵ گرتنەبەری چەندین رێکاری دیکە. 

 

جەنابی سەرۆک، لەسەرەوە بە کورتی ئاماژەم بە پەسندکردنی بودجەی فیدراڵی کرد. ئەوەش نەخشەڕێگەیەکی پڕ خواستی بۆ وڵاتەکە تاوەکو ساڵی 2025 دیاریکردووە، کە لەنێویدا بڕی تەرخانکراوی تێدایە بۆ پێداویستییە گرنگەکانی وەکو گەشەپێدانی ژێرخان و ئاوەدانکردنەوە.  

 

ئەوەی جێگەی تێبینییە، ئەم بودجەیە گەورەترین بڕی بۆ دابینکردنی خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان دابینکردووە، بەو هیوایەی دەستگەیشتن بە چاودێریی تەندروستی، پەروەردە و ژمارەیەک خزمەتگوزاری گشتی فراوانتر بکات. 

 

بۆ کورتکردنەوەی چیرۆکێکی درێژ با بڵێم، لەگەڵ دەستکەوتەکانی ساڵی رابردوودا لەبواری سەقامگیریی سیاسی، بە پەسندکردنی بودجەیەکی فیدراڵی باش، ئێستا عێراق لە پێگەیەکی باشدایە و دەتوانێت تەواوی ئەو دەرفەتانە بقۆزێتەوە کە لەبەردەمیدایە. لەگەڵ ئەوەش، هەروەکو هەموومان دەزانین، کەشی ئاڵۆز و هەندێکجار پەرەسەندووی خێرا، بە واتای ئەوە دێت، ئەوە هەنگاوێکی ئاسان نابێت. 

 

گەندەڵی هێشتا بەربڵاوە و رووبەڕووبوونەوەی، هەروەکو سەرۆکوەزیران لەم دواییەدا رایگەیاند، کارێکە کە حکومەت "کاری لەسەر کردووە و بەردەوامیشە لەوەی کاری لەسەر بکات و بەردەوامیش دەبێت". ئەو راشکاوانە گوتیشی، "بێ رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی، ناتوانین روانگە ئابووری و بەرنامەی گەشەپێدانمان جێبەجێ بکەین". 

 

راستە، حکومەت پابەندبوونی زۆری نیشانداوە کە جێگەی ستایشن، بۆ نموونە، لە زیادکردنی شەفافییەت لە پرسی کۆکردنەوەی داهاتی خاڵە سنوورییەکان، بگرە تا لێپێچینەوە و داواکردنی ئەو کەسانەی تۆمەتبارن بە هەدەردانی سامانی فیدرالی. هەڵمەتێکی دیکە بەناوی "ئەوەت لەکوێ بوو؟" وایکردووە دەستەی دەستپاکیی فیدراڵی، لێکۆڵینەوە لە تۆماری بەربژێرەکانی هەڵبژاردنیش بکات. 

 

لە هەمان کاتدا، روونە کە تۆڕە ئاڵۆزەکانی گەندەڵی و بەرژەوەندخوازەکان کە لە ماوەی چەندین دەیەی رابردوودا لە عێراق دروستبوون، بە شەو و رۆژێک لەنێونابرێن، بەتایبەتی ئەوانەی کە دەتوانن سوودمەند بن لە سەرچاوەی دارایی، سیاسی و ئەمنی بێشوماری عێراق. ئەمەش دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی پیلانگێڕی لێدەکەوێتەوە کە لە گوتارەکانی پێشوودا ئاماژەم پێکردووە. هەروەها وەکو چەندین جاری دیکەش گوتراوە، پێکهاتەی ئابووریی عێراق لە پێگەیەکی ناسکدایە و بەشێوەیەکی فراوان پشتی بە نەوت و کەرتی گشتی بەستووە بەشێوەیەک کە راستییەکەی ناکرێت بەردەوام بێت. 

 

لەگەڵ ئەوەی ئەو هەنگاوانەی تائێستا نراون، پێشهاتی ئەرێنین، بەڵام هەنگاوی چاکسازیی زیاتر گرنگ دەبن، ئەگینا کەرتێکی تایبەتی پێشکەوتوو کە ژمارەیەکی زۆری کارمەندی هەبێت، بەدینایەت. هەموو ئەوانە دەبێ لەبەرچاو بگیرێن لەگەڵ گەشەکردنێکی خێرای ژمارەی دانیشتووانەکەی کە پێشبینی دەکرێت لە سێ بۆ چوار دەیەی داهاتوودا ژمارەکە دوو بەرامبەر زیاد بکات. 

 

گۆڕانی کەشوهەوا و کەمئاوی، بێگومان، هەڕەشەی دیارن. ئەو هاوینەی تێپەڕی جارێکی دیکە، پلەی گەرمی لە عێراق 50 پلەی سیلیزی تێپەڕاند. حوزەیرانی رابردووش، رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی رایگەیاند، بەهۆی وشکەساڵییەوە لە 10 پارێزگای عێراقدا نزیکەی 14 هەزار ئاوارە تۆمارکراون. بێ ئەوەی ئاماژەی پێ بکەین، ئەگەر ئەم کێشەیە هەروا بمێنێتەوە، ئەوا دۆخێکی ناهەموار دەخوڵقێنێت. هەربۆیە، هەنگاوێکی باشە کە حکومەت، کێشەی ئاسایشی ئاوی کردووەتە یەکێک لە کارە لەپێشینەکانی. 

 

پرسێکی دیکە هەیە کە نابێت پشتگوێ بخرێت، ئەویش هەستی پەراوێزخستن و بچووککردنەوە و ناشیرینکردنە. بۆچی ئەمە گرنگە بۆ پرسی سەقامگیریی عێراق؟ لەبەرئەوەی ئەگەر ئەو هەستە بەردەوام بێت، جگە لە کاردانەوەکانی دیکە، خەڵک جارێکی دیکە، دەکرێ بە پڕوپاگەندەی توندڕۆکان بقۆزرێتەوە. من بۆ خۆم بێگومان ئاگاداری هەوڵەکانی حکومەتم بۆ کۆتاییهێنان بە پرسی ئاوارەکان. بەڵام پێشڤەچوونی زیاتر تاوەکو خەڵکەکە بگەڕێنەوە ناوچەکانی خۆیان لەنێویان جورف سەخر و شنگال زۆر گرنگە. ئەوەی بەهەمان شێوە گرنگە، هەوڵەکانە بۆ پەسندکردنی یاسایەک لە بابەتی ونبووەکان و هەروەها هەموارکردنەوەی یاسای لێبووردنی گشتی کە زۆر پێویستن. 

 

بابەتێکی دیکە کە نابێت پشتگوێ بخرێت، ئەویش هەژموونی گرووپە چەکدارەکانی دەرەوەی دەوڵەتە لە هەندێ ناوچەی دیاریکراو، کە نەک تەنیا زیان بە متمانەبوون بە دەوڵەت دەگەیەنێت، بەڵکو کەشێکی پڕ لە ترس و توڕەیی دێنێتەئاراوە.

 

 

حکومەت بەردەوامە لە گفتوگۆکردن لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە لەسەر پرسەکانی پەیوەست بە وزە، ئاو، هاوئاهەنگی ئابووری و ئاسایش. ئەوەش گرنگە چونکە هاوبەشی و هاوئاهەنگی ناوچەکە، ئامرازی دیارن بۆ سەقامگیریی عێراق و تەواوی ناوچەکە، بۆیە لەم روانگەیەوە، هیواخوازم باس لە جێبەجێکردنی رێککەوتنی ئەمنی عێراق و ئێران بکەم. هەوڵی گەورە لەلایەن عێراق و هەروەها هەرێمی کوردستان دراوە بۆ پاراستنی سنوورەکان؛ هەروەها هەوڵی زیاتر هەیە بۆ بەردەوامیدان بەو دەستکەوتانە. هەموو لایەک پێیوایە دابینکردنی ئاسایشی درێژخایەن خاڵێکی گرنگە. ئێمەش جەخت لە پابەندییە راستەقینەکانی عێراق بۆ ئەم رێککەوتنە دەکەینەوە.

 

ئێستاش هەروەکو چەندینجاری دیکەش گوتوومە. ئەمە تاکە رێگەیە بۆ چارەسەرکردنی نیگەرانییە ئەمنییەکان: لەرێگەی دیالۆگەوە، لیژنەی هاوبەش و جێبەجێکردنی راستەقینەی رێککەوتنەکانەوە، بێگومان هەمووشیان لەسەر بنەمای یاسای نێودەوڵەتی. خوازیارم عێراق و تورکیاش رێگەیەکی گونجاو بۆ پێشڤەچوون بدۆزنەوە. نیگەرانییە ئەمنییەکانی تورکیا بەباشی تێگەیشتووین لەسەر ئەو خاڵەش، بەڕێز سەرۆک، دەمەوێت سەرکۆنەی سکرتێری گشتی دووپات لە ‌هێرشە تیرۆریستییەکەی ئەمدواییەی ئەنقەرە دووپات بکەمەوە.

 

لەگەڵ ئەوەشدا، هێرشە بەردەوامەکانی سەر سنوورەکان، رێگەیەکی مەترسیدارە بۆ پێشخستنی بەرژەوەندییەکان؛ بەرژەوەندییەک کە چەندین کاردانەوەی جیاوازی هەیە. هەربۆیە ئێمە پێشوازی لەو هەوڵانە دەکەین کە بۆ چالاککردنی لیژنە هاوبەشەکانی نێوان عێراق و تورکیا بۆ چارەسەرکردنی نیگەرانییە ئەمنییەکانی ناوچە سنوورییەکان هەن.  بێگومان بەڕێز سەرۆک، ناتوانم باس لە سەقامگیریی ناوچەکە بکەم بێ باسکردنی ئەو رووداو و پێشهاتە بێوێنە و ترسناکەی ئێستا لە ئیسرائیل و ناوچە داگیرکراوەکانی فەلەستین هەیە کە تائێستا ئەنجامێکی کارەساتباری مرۆیی هەبووە و رەنگە کاریگەری لەسەر تەواوی ناوچەکەش هەبێت.

 

هەر لەسەر پرسەکانی ناوچەکە، بەڕێز سەرۆک، حەز دەکەم باس لە بڕیارێکی ئەمدواییەی دادگەی باڵای فیدراڵی عێراق بکەم لەبارەی رێککەوتنی ساڵی 2012ی نێوان عێراق و کوێت سەبارەت بە یاساییکردنی گەڕان و پشکنین لەنێو ناوچەی خور عەبدوڵڵا. 

لەسەر بنەمای جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکانیش، عێراق روونیکردووەتەوە و پابەندی خۆی دووپاتکردووەتەوە بۆ پرەنسیپەکانی یاسای نێودەوڵەتی و رێزگرتن لە رێککەوتنە دوو قۆڵییەکان و رێککەوتنەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان، بەڵام نیگەرانی رەوا لەلایەن کوێت و ئەنجوومەنی هاریکاری وڵاتانی کەنداو هەیە سەبارەت بەو پرسە، بەڵام کاری لەپێشینەی حکومەتی عێراق بۆ دیالۆگ، هەمیشە لەبارچاو دەگرین بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک، لەگەڵ پابەندی بۆ بەردەوامی پەیوەندییەکی ئەرێنی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ. 

هیوادارم و چاوەڕوانیشمان هەیە، لە کۆتاییدا نیەتی دراوسێیەتی باش و هاوئاهەنگی سەربکەوێت. بێ لەبیرکردنی مەترسییەکان، هاوکێشەکان و دروستبوونی ئاڵۆزی، زۆر گرنگە کە ئەو پرسە بە خێرایی چارەسەر بکرێت. هەروەها گرنگە گفتوگۆکان بەردەوام بن بۆ دیارییکردنی سنوورە ئاوییەکانی دیکە.

 

 

سەبارەت بە پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا: بۆ گفتوگۆکردن لەبارەی ئاڵنگارییە داراییەکانی هەرێمی کوردستان، شاندێکی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیران لە 14ی ئەیلوولدا سەردانی بەغدای کرد. دوای ئەوەش هەر زوو ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق رازی بوو بە دابینکردنی هاوکاریی دارایی بە شێوەی قەرز بۆ سێ مانگی داهاتوو. ئەوەش رێگە بە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەدات، مووچەی فەرمانبەرانی حکومی بدات.

 

ئەمەش پێشهاتێکی ئەرێنییە کە راستییەکەی زۆر دواکەوت. لەگەڵ ئەوەشدا، سرووشتی رێککەوتنەکە کاتییە و بەسیش نییە؛ هەربۆیە کاری پێویست و زیاتر لەپێشە بۆ ئەوەی ماوەیەکی دیکەی ناسەقامگیری بۆ فەرمانبەرانی هەرێمەکە نەیەتە ئاراوە. من لە ساڵانی رابردوودا ئەمەم گوتووە و ئێستاش دووبارەی دەکەمەوە، دەبێت مووچەی فەرمانبەران دووربێت لە ناکۆکییە سیاسییەکان. هەروەکو فەرمانبەرانی دیکەی عێراق، ئەوانەش لە هەرێمی کوردستان کار دەکەن، پێویستیان بە دابینکردنی بژێوی ژیانی خێزانەکانیانە و بەرپرسیارێتیان لەسەر شانە جێبەجێی بکەن.

 

لە ئابی 2020دا لە گوتارەکەمدا بۆ ئەنجوومەنەکە باسم لە ناڕوونی دەستووری 2005ی عێراق کرد کە وایکردووە بەردەوام ئەو ناڕوونییە ببێتە مایەی دروستبوونی دیبەیتەکانی نێوان بەغدا و هەولێر. لەگەڵ ئەوەی دۆخەکە هەتا ئەمڕۆکەش بەردەوامە، ئەمە واتا چییە؟ بە واتای ئەوە دێت کە 18 ساڵ تێپەڕیووە بێ ئەوەی رێککەوتنێک هەبێت لەسەر گەشەکردنی سیستمی فیدراڵی؛ 18 ساڵ بێ کارنامەیەک بۆ دابەشکردنی داهاتی سامانە سرووشتییەکان یانیش ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان؛ 18 ساڵ بێ ئەو یاسایانەی کە ماف و بەرپرسیارێتییەکان دیاری بکات. لەجیاتی ئەوە، بەردەوام کۆبوونەوەی ئیدارەدانی قەیرانەکان دەبینین. بۆیە، ئەوەی من دەیڵێم ئەوەیە، 18 ساڵ لە دوای پەسندکردنی دەستوور، زۆر گرنگە بەرەو چارەسەرێکی فراوان و پتەو هەنگاوبنێین. 

 

لەبارەی رێککەتنی شنگال، بەڕێز سەرۆک، دڵگرانم پێت رابگەینم کە هیچ پێشڤەچوونێک نەبووە. بەداخەوە لەجیاتی ئەوە، ئێمە بەردەوام رکابەرایەتی نێوان هێزە جیاوازەکان دەبینین؛ رکابەرایەتییەک کە گرووپە چەکدارەکانی دەرەوەی دەوڵەت تێیدا زاڵن. 

رووداوەکانی ئەمدواییەی کەرکووک کە بوونە هۆی کوشتن و برینداربوونی ژمارەیەک کەس، مایەی نیگەرانییە. ئێستا دۆخەکە هێور بووەتەوە، بەڵام نابێت ئەم هاوکێشە ناسکە لەبیر بکرێت. هەروەکو دەزانیت. لە ساڵانی رابردوودا، یونامی رێگەخۆشکەر بووە بۆ رەخساندنی دیالۆگ لەنێوان پێکهاتە جیاوازەکانی کەرکووک. دڵنیایشین لەوەی دەکرێت رێککەوتنێک بێتەئاراوە، بەڵام بۆ ئەوەی ئەوە رووبدات، گرنگە کە پێداویستی خەڵک بکرێتە کاری لەپێشینە و پێش دەستکەوتە سیاسییەکان بخرێت.

 

بێگومان، هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک لە 18ی کانوونی یەکەم، گرنگییەکی زۆری هەیە، بەتایبەتی بەهۆی ئەوەی لە کەرکووک لەساڵی 2005ەوە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی نەکراوە. بەڕێز سەرۆک، شتێکی دیکە. لە رابردوودا گوێبیستی ئەوە بوون کە گوتوومە، هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان زۆر دواکەتووە. سەرەتا بڕیاربوو 20ی تشرینی یەکەمی 2022 بەڕێوەبچێت و دواتریش دواخرا بۆ تشرینی دووەمی ئەمساڵ، پاشان دواخرا بۆ 25ی شوباتی ساڵی داهاتوو. 

 

ئەوەی مایەی ئاماژەیە. ئەو چاوەڕوانییەمان لە هەموو لایەنەکان هەیە دڵنیایی بدەن کە رۆژی نوێی هەڵبژاردن نەبێتە قوربانی ناکۆکییە سیاسییە نێوخۆییەکان. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بەڕێوەبردنەی ئێستا هەیە کە کاربەڕێکەرە، پێویستە پڕۆسەی دیموکراسی هەرێمەکە سەرکەوتن بەدەستبهێنێت، چونکە زۆر شت لەمەترسیدایە. لەسەر خاڵێکی جیاواز، بەڕێز سەرۆک. هەروەکو هەموو ئەندامێکی دیکەی ئەم کۆمەڵەیە. عێراق، پابەندە لەرێگەی دەستوورەکەیەوە و هەروەها پەیمانەکانی تایبەت بە مافەکانی مرۆڤەوە مافە بنەڕەتییەکانی هاووڵاتیانی بپارێزێ، بێ هیچ جیاکارییەک. 

 

بچینە سەر پرسی گەڕاوەکانی کامپی هۆل. مانگی رابردوو 173 خێزانی دیکە بۆ عێراق گەڕانەوە. بە واتایەکی دیکە، عێراق بەردەوامە لەوەی ببێتە نموونە بۆ وڵاتانی دیکە کە هاووڵاتیانیان لەنێو کامپی هۆلن. نابێت ئەوەش رەتبکەینەوە کە ئاڵنگاریی زۆر ماون. دەستگەیشتن بە ناسنامەی شارستانی و بەڵگەنامە فەرمییەکان، بەتایبەتی ئەگەر پێویست بوو دووبارە دەرکردنەوەی لەکاتی خۆیدا، ئەمەش دەبێت بکرێتە کارێکی لەپێشینە. لەگەڵ ئەوەشدا لەوکاتەی عێراق سەرقاڵی دابینکردنی پێداویستییەکانی ئاوارە گەڕاوەکانە، ناکرێت گرنگی بەردەوامی هاوکاریی نێودەوڵەتی لەبیر بکرێت.

 

بەڕێز سەرۆک، سەرنجتان رادەکێشم بۆ سەر پرسی کوێتییە بێسەروشوێنەکان و هەرووها ئەرشیفی نیشتمانی کوێتی و مووڵکەکانیان. سوودوەرگرتن لە پێشکەوتنەکانی تەکنەلۆژیای دی ئێن ئەی لەلایەن حکومەتی کوێتەوە بووە هۆی ئەوەی ناسنامەی کەسێکی دیکەی بێسەروشوێن بناسرێتەوە. دڵگرانی قووڵی خۆمان ئاراستەی ماڵباتی ئەو کەسە دەکەم. هەروەها پێشوازی لە رادەستکردنی 22 پرۆفایلی بۆماوەیی لەلایەن عێراقەوە بۆ کوێت کە لە نەجەف لە ئاداری 2022 دۆزرانەوە، دەکەین. ئاڵوگۆڕی بەردەوامی داتای بۆماوەیی پێویستە، تاوەکو چارەنووسی ئەوانی هێشتا بێسەروشوێنن، یەکلایی ببێتەوە. بێگومان ئێمە بەردەوامین لە گفتوگۆکردن لەگەڵ حکومەتی عێراق لەبارەی رادەستکردنی موڵکی کوێتییە بێسەروشوێنەکان لەنێویشیان ئەرشیفی نیشتمانی. کرداری خێرا و یەکلاکەرەوە پێویستن.

 

بەڕیز سەرۆک، دواجار تەنیا دەتوانم جەخت لە گرنگی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراق بکەمەوە. بۆ چەندین هۆکار لەنێویشیان باشترکردنی دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان، ئەم هەڵبژاردنە، بۆ هەموو عێراقییەکان، هەنگاوێکی گرنگە. هەروەکو سیاسەتڤانێکی پێشوو، دەزانم چەند سەرنجڕاکێشە بچیتە نێو هەڵمەتی هەڵبژاردنەوە، بەڵام رەنگە دۆخەکە بەرەو خراپی بڕوات و تەنانەت مەترسی دروست بێت، ئەگەر هەڵمەتی هەڵبژاردن ببێتە پلاتفۆرمێک بۆ ناشیرینکردن و تۆمەتبارکردنی یەکدی.

 

هەربۆیە هەموو لایەنەکان، ئینجا ئەوانە لەسەر ئاستی هەرێمی بێت یانیش وڵاتەکە، داوایان لێ دەکرێت رۆڵیان هەبێت لە راگرتنی سەقامگیری لە هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی کانوونی یەکەمی داهاتوو. ئەمەش دەبێت رووبەڕووبوونەوەی هەوڵەکان بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری هەڵە و نادروستیش بگرێتەوە. لەگەڵ ئەوەی حکومەت نزیکە لەوەی ساڵێکە دەستبەکاربووە، پێشخستنی ئەو پلانە زۆر و باشانەی کە عێراق پێیانەوە پابەند بووە، وەک بەرپرسیارێتییەکی هاوبەش دەمێنێتەوە.

 

بەڕێز سەرۆک، دوا گوتەم ئەوەیە کە ناتوانم ئەم گوتارەم کۆتایی پێ بهێنم بێ ئەوەی باسی رووداوە دڵتەزێنەکەی مانگی رابردووی ئاگرەکەی حەمدانییە نەکەم کە بووە هۆی گیانلەدەستدانی زیاتر لە 100 کەس. جارێکی دیکە پەیامی سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی کەسوکاری قوربانیان دەکەین.

 

زۆر سوپاس.