سێ ناوچەی هەرێمی کوردستان هەڕەشەی بەبیابانبوونیان لەسەرە

 

 

 

سەرۆکی دەستەی ژینگەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، سێ ناوچە لە گەرمیان، دهۆک و هەولێر مەترسیی بەبیابانبوونیان لەسەرە، "لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کاریان لەسەر دەکەین بۆئەوەی رووبەری سەوزایی لەو ناوچانە زیاد بکرێت."

 

عەبدولڕەحمان سدیق، سەرۆکی دەستەی ژینگەی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "بەبیابانبوون بووەتە مەسەلەیەکی ناوچەیی و هەڕەشە لە هەرێمی کوردستان، عێراق، وڵاتانی دراوسێ و بەگشتی جیهان دەکات."

 

بە گوتەی رێکخراوی جیهانیی "Greenpeace"، گۆڕانی کەشوهەوا، کەمبوونەوەی باران لە هەندێک ناوچە و بەرزبوونەوەی پلەی گەرما، رەنگە لە ماوەیەکی دوور مەودادا گۆڕانکارییەکی تەواو بەسەر گۆی زەویدا بهێنن و سرووشتەکەی بگۆڕن.

 

 

هەڵۆ عەسکەری، سەرۆکی پێشووی دەستەی ژینگەی هەرێمی کوردستان لەبارەی هۆکارەکانی بەبیابانبوونەوە بە رووداوی گوت، "جگە لە هۆکاری سرووشتی و مرۆیی، عێراق بە هۆکاری سیاسیش زیان بەر خاکەکەی کەوتووە، چونکە سەرچاوەی ئاوی سەر زەویی عێراق، ئێران و تورکیا و سووریان."

 

 

1. کەمبوونەوەی ئاوی سەر زەوی و گرتنەوەی سەرچاوەکانی ئاو لەلایەن ئێران، تورکیا و سووریا، بەتایبەت دیجلە و فورات.

 

2. کەمبوونەوەی رێژەی باران بارین، بەجۆرێک کە دوو دەیە لەمەوبەر لە ساڵێکدا 600 – 1300 میلـلیمەتر باران دەباری، بەڵام ئێستا لە تەڕترین ساڵدا دەگاتە 600 میلـلیمەتر.

 

3. چۆڵکردنی گوندەکان و بارکردنی خەڵک بۆ شار.

 

4. سەرکەوتنی خوێ بەهۆی پلەی گەرما و وشکەساڵییەوە، کە وا لە زەوی دەکات بەکەڵکی کشتوکاڵ نەیەت.

 

5. کەمبوونەوەی سەوزایی.

 

6. بەرزبوونەوەی پلەی گەرما، کە بەراورد بە 10 ساڵی رابردوو 1 بۆ 1.5 پلەی گەرما بەرزبووەتەوە.

 

 

عەبدولڕەحمان سدیق، سەرۆکی دەستەی ژینگەی هەرێمی کوردستان دەڵێت، "ئێستا لە ئاستی ئەنجوومەنی وەزیراندا، ئەنجوومەنێک بەناوی بۆردی باڵای بەرەنگاربوونەوەی وشکەساڵی بۆ کارکردن لەسەر بابەتی بەبیابانبوون پێکهێندراوە."

 

سەرۆکی دەستەی ژینگەی هەرێمی کوردستان ئەوەشی خستەڕوو، یەکێک لە رێکارەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی بەبیابانبوون، زیادکردنی رووبەری سەوزایی ئەو سێ ناوچەیە، بەتایەبتی گەرمیان، کە ئێستا بە هاوکاریی رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کاری لەسەر دەکەن.

 

بە گوتەی عەبدولڕەحمان سدیق، "لەگەڵ وەزارەتی ژینگەی عێراق پەیوەندی و هاوکاریی باشیان هەیە و بەردەوام نوێنەرانیان لە کۆبوونەوەی تایبەت بە گۆڕانی کەشوهەوای هەردوولا بەشدار دەبن و بە هاوبەشی کار بۆ بەرەنگاربوونەوەی مەترسییەکانی بەبیابانبوون دەکەن."

 

هەندێک لە بەنداوەکانی ئێرانیش، وەکو بەنداوی کۆڵەسەی سنووری شاری سەردەشتی رۆژهەڵاتی کوردستان لەسەر زێی بچووک، کە ساڵانە ئێران بەگوێرەی پێویستیی خۆی ئاوەکە دەگرێتەوە، کاریگەرییان لەسەر کەمبوونەوەی ئاوی هەرێمی کوردستان هەیە.

 

بەگوێرەی قسەی زانایانی زەویناسی، 13%ی گۆڕانکارییەکانی کەشوهەوا هۆکاری سرووشتین و 87%یش مرۆیین و بەرپرسیارێتییەکەی دەکەوێتە سەر مرۆڤ.

 

ئەژی چەتۆ، کەشناس و سەرۆکی رێکخراوی فەلەکناسانی کوردستان بە رووداوی راگەیاند, "گۆڕانکاری بەسەر کەشوهەوای کوردستاندا هاتووە، چارەسەرکردنی بەبیابانبوون پڕۆژەی ئاودێری و پشتێنەی سەوزە، بەڵام ئەگەر دۆخەکە بەمشێوەیە بەردەوام بێت دوور نییە بەبیابانبوون باشووری کوردستان بگرێتەوە."

 

ئەژی چەتۆ مەترسیی بەبیابانبوون بە "ئەگەر" ناودەبات و دەڵێت، "بەڵام رەنگە بەرزبوونەوەی پلەی گەرما و وشکەساڵی مەترسییەکە جیدی بکەن، ئەگەر ئاوی سەر زەوی بەهەدەر نەڕوات و سوودی لێ ببیندرێت بۆ کشتوکاڵ و ئاودێری، ئەو مەترسییە دەڕەوێتەوە."

 

هەرێمی کوردستان بەسەر سێ ناوچەدا دابەشکراوە، ناوچەی کەمباران، ناوچەی مامناوەند و ناوچەی زۆرباران.