زانکۆی گەرمیان: ئاوی ئەم بەنداوە شیاوی خواردنەوە نییە و نزیکیشی مەکەون با تووشی نەخۆشی نەبن

 

 

د. عەبدولموتەلیب رەفعەت، مامۆستای زانکۆی گەرمیان کە یەکێک لە توێژەرەکانە بە رادیۆی رووداوی راگەیاند، "ماوەی سێ مانگ دەبێت رەنگی ئاوی بەنداوی باوە شاسوار بە تەواوەتی تێکچووە و رەنگی ئاوی بەنداوەکە گۆڕاوە بۆ سوور کە لەڕووی فیزیاییەوە ئەمە نیشانەیەکە بۆ پیسبوونی ئاو و ئاماژەیەکە بۆ ئەوەی کە ئاوەکە گونجاو نییە بۆ خواردنەوە".

 

دوای بڕیاری سەرۆکایەتیی زانکۆی گەرمیان، لیژنەیەک لە هەرسێ رووی بایۆلۆجیی کیمیایی و جیۆلۆجییەوە پێکهێندراوە، لیژنەکە رۆژی دووشه‌ممه‌ 23ی ئابی 2021 و رۆژی هه‌ینی 27ی ئابی 2021 له‌ دوو كاتی جیاواز و به‌ دوو تیمی جیاواز سه‌ردانی به‌نداوه‌كەی کردووە، چه‌ندین نموونه‌یان له‌ ئاو و خاكی به‌نداوه‌كه‌ وه‌رگرتووە به ‌مه‌به‌ستی شیكاركردنێكی زانستی و دروست بۆ ده‌ستخستنی ده‌رئه‌نجامه‌كانی ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی كه‌ به‌سه‌ر ره‌نگی ئاوی به‌نداوی باوه‌شاسواردا ھاتووه‌.

 

د. عەبدولموتەلیب رەفعەت ئاماژەی بەوە کرد، دوای تاوتوێكردنی ئه‌نجامی شیكارییه‌كان و ئاماده‌كردنی راپۆرتی شیكاریی زانستی لەدوای سێ هەفتە "له ‌كۆتاییدا گه‌یشتین به‌وەی کە رێژەی ئاسن لە ناو ئاوی به‌نداوه‌كه‌ لە شوێنە جیاوازەکان لە نێوان (0.158) ppm تاوەکو (0.420)ppm دەبێت، واتە رێژەکە زۆر بەرزە و بە دەگمەن رێژەی ئاسن لە ئاوی عێراقدا دەگاتە (0.1)، لە توێژینەوەیەکی پێشترمدا کە لە ساڵی 2018 ئەنجامم دابوو، رێژەی ئاسن لە ئاوی بەنداوەکە (0.4) بوو بەڵام ئێستا رێژەکە چوار تاوەکو نۆ جار زیادیکردووە، بەمەش چه‌ندین گۆڕانكاریی كیمیایی به‌سەر ئاوەکەدا هاتووه‌ به‌هۆی وشکەساڵی و هەندێک هۆکاری دیکەی مرۆیی کە بوونەتە‌ هۆی ئەوەی قەوزەی ناو ئاوەکە رەنگی لە سەوزەوە بگۆڕێت بۆ سوور، بەمەش ئاوی به‌نداوه‌كه‌ بە هیچ شێوەیەک شیاو نییه‌ بۆ به‌كارهێنان له‌لایه‌ن مرۆڤ و بۆ كشتوكاڵ و ئاژه‌ڵدارییش دەست نادات".

 

ئاوی بەنداوەکە ئێستا بۆ خواردنەوە بەکارنایەت، بەڵام خەڵک بۆ مەلەوانی و هەندێک چالاکیی دیکە دەچنە سەر بەنداوەکە.

 

ئەو مامۆستایەی زانکۆی گەرمیان هۆشداری بە خەڵک دەدات "بە هیچ شێوەیەک نزیکی بەنداوەکە نەکەنەوە، چونکە ئەگەر ئاوەکە بەر لەشی مرۆڤ بکەوێت ئەوا تووشی چەندین نەخۆشیی دەکات"، لەبارەی چارەسەری پیسبوونی بەنداوەکەش دەڵێت، "لە وەرزی باران بارین و زیادبوونی ئاوی بەنداوەکە، ئەو کێشە و گرفتانە نامێنێت".

 

بە گوتەی د. عەبدولموتەلیب رەفعەت، "كۆی كاری توێژینەوەکە و لێکۆڵینەوە و ئه‌نجامه‌كانی پێشكێش به‌ سه‌رۆكایه‌تیی زانكۆی گه‌رمیان ده‌كرێت به ‌مه‌به‌ستی ئاراسته‌كردنی بۆ لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان و گرتنەبەری رێکاری پێویست".