دڵشاد شەهاب: پرسی مووچە هەنگاوێکی زۆر گرنگ چووەتە پێش

دڵشاد شەهاب، لە لێدوانێکیدا بۆ تۆڕی میدیایی رووداو، باس لەوە دەکات، لایەنەکانی دیکەی عێراق "دڵنیایی دەدەن کە هیچ هەوڵێک بۆ لێدان و لاوازکردنی هەرێمی کوردستان نییە."

 

 

گوتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت:" بەپێی یاسا، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەرپرسە لە پاراستنی بەرژەوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و بەرپرسە لە رێکخستنی پەیوەندییەکان، بەرپرسیارێتی کەسایەتی نێچیرڤان بارزانی ئەوەیە کە لە کوردستان و عێراقیش هەمیشە چاوەڕوانییەک هەیە کە کاتێک کێشەکان دەگەنە ئاستێک کە دەبنە مەترسی بۆ سەر پەیوەندییەکان و شیرازەی وڵات، پێویستە ئامادەیی هەبێت، وەک چۆن لە هەرێمی کوردستان ئەو چاوەڕوانییە هەیە، لە عێراقیش بەهەمانشێوە."

 

دڵشاد شەهاب ئاماژەی بەوەکرد، "کاک نێچیرڤان بۆ کۆبوونەوەی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت بانگهێشتکرابوو، کە لە هێزە پێکهێنەرەکانی حکومەت پێکهاتووە. ئامانجی سەرەکی ئەم سەردانە ئەوە بووە کە بەشداری کوردستان لە حکومەتی فیدراڵیدا دووپات بکاتەوە کە لەسەر بنەمای رێککەوتنێکە کە لە هاوپەیمانێتی بەڕێوەبردنی دەوڵەت ئیمزای لەسەر کراوە."

 

بە گوتەی دڵشاد شەهاب، "رێککەوتنی پێکهێنانی حکومەت لەلایەن هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەتەوە، هەموو بوارەکانی ئابووری، نەوت و گاز، سەربازی و ئەمنی، دارایی و یاسادانانی رێکخستووە. ئەو رێککەوتنە جۆرێک لە شەرعیەتی یاسایی وەرگرتووە و پەرلەمان دەنگی لەسەر داوە، مافی کوردستان لەوێ جێگیر کراوە و بەشێکیان جێبەجێ نەکراون، دەبێت کەسێک خاوەندارێتی ئەو بڕگانە بکات."

 

 

دڵشاد شەهاب دەڵێت: "راستە زۆر باسی مووچە کرا و ئامانجی سەرکردایەتی کوردستانە و گرفتی خەڵکە، بەڵام پێموانییە ئەمە هەموو بابەتەکانی دیکەی داپۆشتبێ، بۆیە گفتوگۆی زۆر ستراتیژی کراون، ئێمە (کورد) پرسیارمان هەیە، سەرۆکی هەرێمی کوردستان زۆر بە راشکاوی پرسیاری لە لایەنە پێکهێنەرەکانی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت کردووە کە بۆچی زۆربەی ئەو بڕگانەی کە حکومەتی عێراقی لەسایەدا پێکهێنرا جێبەجێ نەکراون؟ سەرۆکی هەرێمی کوردستان زۆر بە راشکاوی پرسیاری لە پێکهێنەرەکانی هاوپەیمانیی چوارچێوەی هاوئاهەنگی شیعە کرد کە هێزی باڵادەستن لە عێراق، بەزرونزمییەکی زۆر لەو دۆخانەدا دروستبوون، کاتێک هەرێمی کوردستان لەژێر هەڕەشدا بووە، ئێمە چاوەڕوانییەکی زۆر زیاترمان لێیان هەبووە، پرسیاری ئێمە ئەوەیە کە ئایا بە بۆچوونی ئێوە ئەو گوتنەی دەگوترێت و کاری پێدەکرێت بۆ دژایەتیکردنی هەرێمی کوردستان و فیدراڵیەتی عێراق چییە؟"

 

 

یەکێک لە پرسە سەرەکییەکانی سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی بۆ بەغدا مووچە بوو، گوتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لەوبارەوە دەڵێت، "مووچە، هەنگاوێکی زۆر گرنگ چووە پێش، دوو خاڵ هەن کە لە مووچەی مانگەکانی شوبات و ئاداردا پەیڕەو کراون، بەڕاستی بەرەپێشچوونێکی جۆرین. یەکێکیان ئەوەیە کە ئەو گرێدانەوەی کە مووچەی هەرێمی کوردستان دەبەستراوە بە خەرجییە کردەییەکانی بودجەی عێراق، نەما.  داخوازی ئێمە ئەوەبوو کەوا مووچە لە بابەتەکانی دیکە جیابکرێتەوە و وەکو مافی تاک و هاووڵاتیبوون سەیری بکرێت. دووەمیش ئەوەیە کە نەبەستراوەتەوە بە داهاتی نێوخۆیی و نەوت. ئەمەش دوولایەنەیە و هەنگاوێکی باشە، جەنابی سەرۆکوەزیرانی عێراق و هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت جەخت لە پشتیوانی بەردەوامی ئەم پرسە دەکەن، لە داهاتووش دەبێت هەنگاوی دیکە بنرێرن، یەکێک لەوانە تەوتینە."

 

  

دڵشاد شەهاب دەڵێت، "کاتێک کار دەگاتە هەڕەشە یان بەرنامەیەک هەیە بۆ لاوازکردنی پێگەی هەرێمی کوردستان، دەبێ کەس و شوێنێک هەبێت وەڵامی هەبێت، سەرۆکی هەرێمی کوردستان شانی داوەتە بەر ئەم بەرپرسیارێتییە و پرسیاری ئەوەی لە هەموو لایەنەکان کردووە. دڵنیام بۆچوونی جیاوازییان هەیە، بەڵام هیچ بۆچوونێکیان لە دەرەوەی دەستوور نییە، بەتایبەت لەو خاڵەی کە قەوارەی هەرێمی کوردستان دەستووری و یاساییە، ئەوانیش ئامادەییان تێدایە رێکاری پێویست بۆ چارەی پرسە هەڵواسراوەکان بگرنە بەر و نکۆڵی لەسەر قەوارەی هەرێمی کوردستان ناکەن. لایەنە سیاسییەکان ئامادەن بە چڕی گفتوگۆی بەرهەمدار لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان بکەن لە چوارچێوەی دەستوور بۆ رەواندنەوەی گومانەکان و دڵنیاییدان بە هەرێمی کوردستان و پەرەدان بە پەیوەندییەکان و چەسپاندنی فیدراڵییەتی عێراق."

 

 

بە گوتەی گوتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان: "دواپرسی بنەڕەتی نەوت بوو، کە کێشەی سەرەکی نەبوونی یاسای نەوت و گازە، ئەویش یەکێکە لەو پرسانەی کە سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ لایەنەکان و لەگەڵ سەرۆککۆماریش گفتوگۆی لەسەر کرد، سەرۆککۆماریش رژدبوو لەسەر ئەوەی کە یاسای نەوت و گاز دەربچێت. ئێستا بڕێک دیاریکراوە وەکو خەرجی دەرهێنانی نەوت، جیاوازییەک لەنێوان هەرێمی کوردستان و عێراق لەسەر بڕی تێچووەکە هەیە، تێچووی ئەو گرێبەستانەی کە هەرێمی کوردستان کردوونی لەگەڵ ئەو گرێبەستانەی کە عێراق دەیان ساڵە کردوونی."

 

دڵشاد شەهاب دەشڵێت، "لای ئێمە کێشەی حەقدەستی کۆمپانیاکان هەیە، هەندێجار بۆ خەڵکیش رووننەکراوەتەوە و ئێستاش تێگەیشتنی ئەوە نییە کە تێچووی دەرهێنانی بەرمیلێک نەوت سێ هێندەی تێچووی دەرهێنانی بەرمیلێکە لە عێراق، لەبەرچی وایە؟ چونکە ئەو کۆمپانیانەی کە هاتوونەتە ئێرە (کوردستان) نەوت دەربهێنن، ئێمە هیچ حەقدەستمان بۆ گەڕان و بیرلێدان نەداونەتێ، ئەوان هاتوون خەرجییەکی زۆر بکەن بۆ ئەوەی نەوت دەربهێنن و دواجار هاوبەشی ئێمە دەبن لە فرۆشتن، بۆیە ئەم هاوبەشییەی ئێرە لەگەڵ ئەوەی عێراق جیاوازە. ئێستا لەوبارەوە بەرەوپێشچوونی زۆر باش هەیە، ئاراستەیەکی دروستی وەرگرتووە و پێشبینی دەکەم لایەنە عێراقییەکان لەبەرئەوەی کە زیانێکی زۆر بەر عێراق دەکەوێت، ئاراستەی باشتر وەربگرێت."

 

 

بە گوتەی دڵشاد شەهاب، سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە ساڵی 2022ەوە زیاتر لە 20 کۆبوونەوەی لە ئاستی باڵا کە هەندێکیان سەرۆکی هەرێمی کوردستان خۆی تێیدا بەشداربووە کردووە و کە "ئامانجیان هەڵبژاردنێکی سەرکەوتوو بووە بە بەشداریی هەموو لایەنەکان، ئێستاش ئامانجی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان ئەوەیە کە هەڵبژاردنێکی سەرکەوتوو بە بەشداری هەمووان بەڕێوەبچێت، هەموو توانایەک بۆ ئەو مەبەستە دەخەینە گەڕ، بێجگە لەمە، هیچ ئاراستەیەکی دیکە نییە بۆ سەرکەوتنی هەڵبژاردن."

 

 

بەگوێرەی لێدوانەکەی دڵشاد شەهاب بۆ رووداو، سەرۆکی هەرێمی کوردستان روونکردنەوەیەکی زۆر پێویستی لەبارەی پرۆسەی (هەژماری من)ەوە بە لایەنە سیاسییەکانی عێراق داوە، ئەو بانکانەی کە هەرێمی کوردستان هەڵیبژاردوون بۆ ئەوەی لە رێگەی ئەوانەوە مووچە دابەش بکرێت، بانکی فەرمی و مۆڵەت پێدراون، ئەمانە جێگەی متمانەی بانکی ناوەندیی عێراقن، واتە دڵنیاییەک هەیە بۆ هاووڵاتی کە واتای ئەوە نییە بانک بە ئارەزووی خۆی مووچە دابەش بکات، لەمڕووەوە دڵنیاییەک هەیە. بۆ نموونە؛ ئەگەر پرۆسەکە ئەو دڵنیاییەی نەبا، بانکی TBI نەدەهاتە نێو پرۆسەکە. 

 

"نە حکومەتی هەرێم و نە دەسەڵاتەکان، گرفتیان لەگەڵ ئەوە نییە کە بانکەکانی عێراق و بانکە حکومییەکانیش بەشداری بکەن، ئەوەی ئێمە لەسەری کۆکین ئەوەیە کە رێکارەکان نەبنە هۆی دابەشنەکردنی مووچە، گرنگ ئەوەیە مووچە بە سەلامەتی بگاتە هاونیشتمانییان، ئەمە ئامانجی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بوو کە زۆر جەختی لەسەر کردەوە."