5,500 موەلیدەی ئەهلی لە هەرێمی کوردستان هەن؛ 'دووکەڵەکەیان دەبێتە هۆی شێرپەنجە'

 

بەپێی بەدواداچوونی تۆڕی میدیایی رووداو، پێنج هەزار و 535 موەلیدەی ئەهلی لە سنووری چوار پارێزگاکەی هەرێمی کوردستان کارەبا دەدەنە هاونیشتمانییان، ئەو موەلیدانەی لە هەرێمی کوردستان هەن بە گازی شل کار دەکەن و چەند جۆرێکن، لە 250 کەیڤییەوە دەستپێدەکەن و تاوەکو 1250 کەیڤی.

 

رۆژی دووشەممە 2-1-2022، قارەمان مەولوود، بەرپرسی موەلیدە ئەهلییەکانی سنووری پارێزگای هەولێر بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، لە سەنتەری شاری هەولێر هەزار و 130 موەلیدەی ئەهلی رۆژانە کارەبا دەدەنە هاونیشتمانییان و لە تەواوی پارێزگاکەشدا بە ئیدارەی سەربەخۆی سۆرانیشەوە 2 هەزار و 100 موەلیدە هەن. 

 

هەروەها تاریق سەمین، سەرۆكی كۆمەڵەی موەلیدە ئەهلییەكانی سلێمانی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "تەنیا لەنێو سەنتەری سلێمانیدا 545 موەلیدەی ئەهلیمان هەیە؛ جگە لە موەلیدەی هۆتێل و شوێنە تایبەتەکان." 

 

لە هەرێمی کوردستان نزیکەی ملیۆنێک 800 هەزار هاوبەشی کارەبای نیشتمانی هەن و لە نەبوونی کارەبای نیشتمانیدا سوود لە موەلیدەکان وەردەگرن، جگە لە بەشێکی گوندەکان کە موەلیدەیان نییە.

 

هەکار هرووری، سەرپەرشتیاری لیژنەی موەلیدە ئەهلییەکانی دهۆک بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "تەنیا لەنێو شاری دهۆک نزیکەی 570 موەلیدەمان هەیە؛ بە گشتی لە سنووری پارێزگای دهۆک کە ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆش دەگرێتەوە، 2 هەزار و 500 موەلیدە هەن." 

 

لە پارێزگای هەڵەبجە 48 موەلیدە هەن؛ پێشەوا حەیدەر، سەرپەرشتیاری لیژنەی موەلیدە ئەهلییەکان لە قایمقامیەتی هەڵەبجە بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، نێو شاری هەڵەبجەدا 43 موەلیدە هەن، لە شارۆچکەکانی تەوێڵە 1 موەلیدە، بیارە 1 موەلیدە و سیروان 3 موەلیدە هەن، لە ناوچەکانی دیکە موەلیدە دانەنراوە.

 

هاوکار رەسووڵ، نوێنەری موەلیدە ئەهلییەکانی ئیدارەی راپەڕینیش بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، لە تەواوی سنووری ئیدارەی راپەڕیندا ژمارەی موەلیدە ئەهلییەکان دەگاتە 160 موەلیدە.

 

لە سنووری قەزای کەلاریش، بە گوتەی هەردی سەرکەوت، گوتەبێژی قایمقامیەتی کەلار 120 موەلیدەی ئەهلی لەو سنوورە کارەبا دەدەنە هاونیشتمانییان.

 

لە سنووری قەزای دەربەندیخان 33 موەلیدەی ئەهلی هەن، زمناکۆ قادر، سەرۆکی لیژنەی موەلیدە ئەهلییەکانی قەزای دەربەندیخان بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، لە نێو سەنتەری قەزاکەدا 31 موەلیدە هەن و لە دەرەوەی سەنتەریش دوو موەلیدەی ئەهلی هەن.

 

هەر ئەمڕۆ دووشەممە، شەماڵ نامیق، قایمقامی کفری بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، لە سنووری قەزای کفری 29 موەلیدی ئەهلی کارەبا دەدەنە هاونیشتمانییان.

 

بەگوێرەی وەزارەتی کارەبا، توانای بەرهەمهێنانی وێستگەکانی کارەبا 3 هەزار و 600 مێگاواتە، بەڵام خواست دوو هێندەیە، بەهۆیەوە کاژێرەکانی کارەبا کەمن، لە گەرمیان 16 بۆ 17 کاژێر، لە هەولێر 14 کاژێر و لە سلێمانی و دهۆک کەمتر کە 11 کاژێر کارەبای نیشتمانی دەدرێتە هاونیشتمانییان.

 

 

سەبارەت بە زیانەکانی دووکەڵی موەلیدەکان، ئەمڕۆ دووشەممە، د. ئاکۆ رەشید، پرۆفیسۆری یاریدەدەر و سەرۆکی بەشی ئەندازیاریی ژینگە و شارستانیەت لە زانکۆ کۆمار بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، "دووکەڵی موەلیدەکان چەند جۆرێک گاز دەردەکەن، دیارترینیان گازی (سی ئۆ وەن و ئێس توو ئێس- گۆگرد) کە دەبنە هۆی پیسبوونی ژینگە و بەهۆی زوو تێکەڵبوونیش لەگەڵ خوێندا دەبنەهۆی تووشبوونی مرۆڤ بە شێرپەنجەی خوێن و نەخۆشی لەبیرچوونەوە."

 

بە گوتەی ئەو پسپۆرە لە دووکەڵی رەشی موەلیدەدا بەتایبەت کاتی سەرەتای کارپێکردنی رەشاییەک هەیە، کە کاربۆنە ئەویش زیانێکی زۆری بۆ تەندروستی مرۆڤ و ژینگە هەیە.  

 

د. ئاکۆ رەشید ئاماژەی بەوەدا دووکەڵی موەلیدە، کارگە و ئۆتۆمبێلەکان کە لە هەوادا دەمێننەوە بۆ شارەکان مەترسییان زیاترە؛ بۆ نموونە لە هەولێر ئەو هەموو باڵەخانە بەرزە هەن بێگومان کاریگەریی زیاتر دەبێت لە شوێنێکی کراوە، چونکە لە شوێنە قەرەباڵخەکاندا رێڕەوەکانی هەوا بەئاسانی رێگەی ئاڵۆگۆڕی هەوایان نامێنێت.