عومەر شێخمووس: لە یەكەم رۆژەوە پێشنیازم بۆ بەرپرسانی رۆژئاوا كرد لەگەڵ سووریا رێكبكەون

25-10-2019
کاوە ئەمین
نیشانەکردن رۆژئاوای کوردستان
A+ A-

رووداو- سلێمانی 

خەڵكی رۆژئاوای كوردستانە و یەكێك لە دامەزرێنەرانی یەكێتی نیشتیمانیی كوردستان بووە، تاوەكو ساڵی 1986یش كاری لەگەڵ كردوون، بەڵام دەڵێت لەبەر چەند هۆكارێك وازی لێهێنان، لەوانەش گەندەڵی و راوەڕووت و لەسێدارەدانی خەڵك بەبێ‌ دادگایی.

عومەر شێخمووس كە ئێستا لە سوێد دادەنیشێ‌، لەبارەی رەوشی رۆژئاڤای كوردستان قسە بۆ (رووداو) دەكات و دەڵێت لە كاتی شەڕی عەفرین و هێرشەكەی ئەمدواییە بۆ سەر رۆژئاوای كوردستان، پێشنیازی بۆ بەرپرسانی ئیدارەی خۆسەر كردووە لەگەڵ بەشار ئەسەد و رووسیا رێكبكەون، بەڵام لەبەر ئەمریكا نەیانكردووە. شێخمووس پێیوایە ئیدارەی خۆسەر لە رۆژئاوای كوردستان نامێنێ‌ و كورد دەبێ‌ بە هاوبەشی لەگەڵ رژێمی سووریا ناوچەكانی بەڕێوەببات.

رووداو: ئێوە خەڵكی رۆژئاوای كوردستانن، لە یادەوەرییەكانتدا وەكو مامۆستای خۆت سەیری نوورەدین زازا و عوسمان سەبری و حەمید دەروێش دەكەی. ئەوانەش سیاسەتوانی دیار بوون لە رۆژئاوای كوردستان. ئەوانە بەڕاستی سیاسەتوان بوون، یان رۆشنبیر بوون و چووبوونە ناو سیاسەتەوە؟ 

عومەر شێخمووس: دەتوانم بڵێم هەردوو لایەنی تێدابوو. مامۆستا عوسمان سەبری نووسەر و شاعیر بوو. كاك حەمید دەروێش خوێندكاری زانكۆ بوو، نوورەدین زازا هەندێك كاری سیاسی كردبوو، بەڵام وەكو ئەركێك بۆ خۆی داینەنابوو كاری سیاسی بكات. 

رووداو: كوردی رۆژئاوا لە ساڵی 1957 یەكەم پارتی سیاسی خۆیان بە ناوی پارتی دیموكراتی كوردستانی سووریا دادەمەزرێنن، بەڵام دواتر ناوی كوردستانی لێدەكەنەوە، ئەوە لەبەر ئەوە بوو كە پێیانوابوو لەوێ‌ كوردستان نییە، یان زیندان وای لێكردن؟

عومەر شێخمووس: من یەكێك لە زیندانییەكان بووم، گفتوگۆیەكی زۆر فراوان لە نێوانماندا هەبوو كە ئێمە دوو دروشممان هەڵبژاردووە و بارێكی گران بوو بۆ ئێمە. یەكێكیان ئەوە بوو كە كوردستانی سووریا بەشێكە لە كوردستانی گەورە. دووەم داوای رووخانی رژێممان كردبوو. ئەوكاتە سووریا و میسر یەك بوون. لە زیندان گفتوگۆیەكی زۆر هەبوو كە هەق نەبوو ئێمە ئەو دوو دروشمە بەرز بكەینەوە. لە ئەنجامی ئەو گفتوگۆیانە بڕیارمان دا ناوەكەی بگۆڕین بۆ پارتی دیموكراتی كورد لە سووریا. بەڵام بەشێوەی فەرمی هەتا كۆنگرەی دووەم لە ساڵی 1965 ناوەكە نەگۆڕا.

رووداو: لە مێژووی پارتی كوردیدا زۆرترین جیابوونەوە لە نێو پارتە كوردییەكانی رۆژئاوای كوردستان روویداوە، ئەمە بەهۆی جیاوازیی فیكرییە، شێوەی خەباتكردنە، یان حكومەتی سووریا رۆڵی لە پارچە پارچەكردنی حیزبە كوردییەكاندا هەبووە؟

عومەر شێخمووس: چەندین فاكتەر هەن. پارتی لە ساڵی 1965 بوو بە دوو حیزب. لە 1970 پەنایان بۆ سەركردایەتی شۆڕش لە باشوور هێنا. مەلا مستەفا بارزانی نێوبژیوانی كردن. سەرۆكایەتییەكی كاتییان بۆ كۆنگرەی یەكگرتوو دانا، بە حیساب یەك بگرنەوە، بەڵام لە جیاتی یەكگرتنەوە، بوون بە سێ‌ پارتی. ئیدی شیرازەكە پچڕا. لەو سێ‌ حیزبە حیزبی دیكە دروست بوون، ئێستا 32 حیزب و رێكخراو لە رۆژئاوا هەن. بەڵام بۆ هۆكارەكان ناكۆكی شەخسی و فیكری رۆڵی خۆیان دەبینی، دەزگا موخابەراتییەكانی سووریاش رۆڵێكی باڵایان هەبووە لە بەهێزكردنی ئەو ناكۆكیانە، بە تایبەتی رژێمی ئەسەد زۆر بە شێوەیەكی بەرفراوان ئیشی لەسەر ئەوە كردووە كە ناكۆكی و ئینشیقاق لە نێو حیزبەكانی رۆژئاوا هەبێ‌. بۆ ئەوەی هێزێكی یەكگرتوو دروست نەبێ‌ و نەبنە ئۆپۆزیسیۆنێكی كاریگەر لە سووریا. 

رووداو: لە ساڵی 1966 تاوەكو 1970 وازت لە كاری سیاسی هێنا. ئەوە قەناعەتی خۆت بوو یان ناڕەزایەتی بوو؟

عومەر شێخمووس: من لەگەڵ ژمارەیەك لە ئەندام و كادیرانی پارتی دیموكراتی كوردستان لە رێكخستنەكانی دەرەوە كارمان دەكرد. ئێمە بۆچوونێكی چەپمان هەبوو. رەخنەمان لە سەرۆكایەتی شۆڕش و پارتیش دەگرت. بە تایبەتی مەلا مستەفا. ئێمە دژی ئەوە بووین پەیوەندیمان لەگەڵ رژێمەكانی داگیركەری كوردستان هەبێ‌. بۆیە كە ئەوان دەستیان بە هاوكاری لەگەڵ رژێمی عێراق كرد، من دەستم لەكار كێشایەوە. 

رووداو: تۆ بێلایەن بووی یان سەر بە مەلاییەكان بووی؟

عومەر شێخمووس: نەخێر قەت نەبووم بە مەلایی، باوەڕم بە مەلایی و جەلالی نەبوو. مەسەلەكەی من زیاتر فیكری بوو، خۆم بە هیچ كەسێكەوە نەدەبەستەوە. 

رووداو: بۆچوونت چی بوو لەسەر رێككەوتنامەی 11ی ئادار لە نێوان شۆڕش و رژێمی عێراق؟

عومەر شێخمووس: سەركەوتنێكی گەورە بوو بۆ گەلی كورد، بەڵام من ئەو كاتەش بیروبۆچوونی زۆر چەپم هەبوو، زۆر یارمەتی كوردی ئێران و توركیام دەدا.

رووداو: هیچ كاتێك بووە لایەنە سیاسییەكان یان كەسایەتییە سیاسییەكان هەوڵی دیالۆگ لەگەڵ رژێمی ئەسەد بدەن، بۆ ئەوەی مافەكانی كورد بە دەست بێن، هەر هیچ نەبێ‌ مافە كولتوورییەكان؟

عومەر شێخمووس: ئەوەی من بزانم هیچ رۆژێك وەفدێكی فەرمی بەناوی بزووتنەوەی كوردی نەچووە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ رژێم. ئەوەی بووە، جاروبار داوایان كردووە وەفدێكی شەعبی وەكو نوێنەرانی ناوچەكە یان سەرۆك عەشیرەتەكان بچن داخوازییەكانی خۆیان پێشكەش بكەن، هەندێك لەو داخوازییانە گەڕانەوەی جنسییە بووە، رێگەدان بە خوێندنی كوردی بووە.

رووداو: ئەگەر باسی دیبلۆماسییەتی كوردی بكەین. بەڕاستی كورد لە ساڵانی شەستەكان و دواتر شتێكی هەبووە بە ناوی دیبلۆماسی؟

عومەر شێخمووس: ئێمە هیچ كەسێكمان كاری دیبلۆماسیمان نەكردووە و نەخوێندووە، هەموومان بە زۆر بووین بە دیبلۆمات. نوێنەری شۆڕش یان نوێنەری حیزب. ئێمە لە كاردا فێری دیبلۆماسییەت بووین، بۆیە كەموكوڕیی زۆر بوو. جاری وا هەبووە سەركەوتوو بووین و جاری واش هەبووە هیچمان بەدەست نەهێناوە. بەڵام زۆربەی نوێنەرانی حیزب و شۆڕش دیبلۆماتی پرۆفیشناڵ نەبوون.

رووداو: شام چ گرنگییەكی هەبووە لە بزووتنەوەی ئازادیخوازی كورد، بۆ نموونە حیزبێكی وەكو یەكێتی لە شام دروست بووە؟

عومەر شێخمووس: شام لە پەنجاكاندا حكومەتێكی نیمچە دیموكراتی هەبوو. پێش ئەوەی بەعسییەكان بێنە سەر حوكم، بەرەیەكی پێشكەوتنخواز حوكمی دەكرد. ژمارەیەك تێكۆشەری كوردستانی ئێران وەكو مامۆستا هەژار و عەبدولڕەحمان زەبیحی لەوێ‌ دەژیان. بەدرخانییەكان لە بیستەكان لەوێ‌ بوون و رۆڵیان لە نێو پارتی خۆیبوون و چاپەمەنیی كوردیدا هەبوو. شام ببووە مەڵبەندێكی جموجۆڵی سیاسی و فەرهەنگیی كوردی. دواتر ژمارەیەك كوردی عێراق وەكو مام جەلال و مامۆستا جەمال نەبەز و كاك كەمال فوئاد و د.عیزەددین مستەفا رەسوڵ ماوەیەك لەوێ‌ پەنابەر بوون. بۆیە پەیوەندی لە نێوانیان پەیدا بوو. بوون بە هاندەری دامەزراندنی پارتی دیموكراتی كورد لە سووریا. 

رووداو: تۆ چەپێكی تا راددەیەك توندەڕەو بووی، چۆن بوو بەشداریت لە دامەزراندنی یەكێتیدا كرد، ئایا داوایان لێكردی، یان بە رێكەوت بوو؟

عومەر شێخمووس: راستە چەپێكی توندڕەو بووم، بەڵام چەپێكی كوردستانیی توندڕەو بووم. كاتێك شۆڕشی ئەیلوول شكستی هێنا، نائومێدییەكی زۆر هەموو كوردستانی گرتەوە، بە پێویستمان زانی بزووتنەوەیەك بە رەنگ و شێوەیەكی دیكە دابمەزرێنین. بۆ ئەوەی ئەو ئومێدە جارێكی دیكە بۆ نێو خەڵك بگەڕێتەوە.

رووداو: ئەی كێ‌ ناوەكەی دانا؟

عومەر شێخمووس: پێشنیازی مام جەلال بوو. 

رووداو: تۆ خۆت لەسەر كۆمەڵە حیساب بووی؟

عومەر شێخمووس: نەخێر، من دەمویست بچمە نێو كۆمەڵە، بەڵام كە هەندێك نوێنەری كۆمەڵەم بینی، بۆم دەركەوت ناو و ناوەڕۆكەكەی لەگەڵ یەك نەدەگونجا.

رووداو: ئەوكات لەنێو كۆمەڵە و یەكێتیش دوو رەوت هەبوون، عێراقچی و كوردستانی، تۆ لەگەڵ كامەیان بووی؟

عومەر شێخمووس: من هەموو كات لەگەڵ كوردستانییەكە بووم. 

رووداو: بۆچی وازت لە یەكێتی هێنا؟

عومەر شێخمووس: چەند هۆیەك هەبوو، یەكێكیان من لە كاتێكدا هاتم بۆ نێو یەكێتی بۆ ئەوەی یارمەتی تێكۆشەرانی كوردستانی عێراق بدەم پاش شكستی شۆڕشی ئەیلوول. بۆ چەندین ساڵ یارمەتیم دان. ساڵی 1986 گەیشتمە ئەو قەناعەتەی كە پێویستیان بە یارمەتی من نەماوە. لایەنی دووەم هەندێك دیاردەم لە نێو شۆڕشەكە بینی بە دڵم نەبوو. وەكو گەندەڵی و راوەڕووت و لەسێدارەدانی خەڵك بەبێ‌ دادگایی، ئەوانەم قبوڵ نەبوو. بەڵام فاكتەری سەرەكی وازهێنانم لە یەكێتی مەسەلەی سەرنەكەوتنی گواستنەوەی هەندێك پارە بوو لە بانكێكی عێراقییەوە بۆ سەر ناوی كۆمپانیایەك لە لەندەن، جۆرێك لێكنەگەیشتن لە نێوان ئێمە لە دەرەوە و برادەران لە ناوەوە پەیدابوو. پارەكەمان لەدەست چوو. بەرپرسیارێتیی كارەكە خرایە سەر من. منیش بەرپرسیارێتییەكەم قبوڵ كرد و وازم هێنا.

رووداو: بەڵام تۆ ساڵی 1979 دەستت لە كاركێشایەوە، كەچی جەمال ئاغا ریسەكەت لێ‌ دەكاتەوە بە خوری، ئەمە چۆن بوو؟

عومەر شێخمووس: ئێمە هێزەكانمان كۆكردبووەوە، چاوەڕێمان دەكرد هێرشێكی گەورەمان بكرێتە سەر. مام ئەحمەد دادی و محەممەد سیاسی و دلێری سەید مەجیدم ناردن بۆ ئەوەی بچن لە ئێران ئازووقە بۆ هێزەكانمان بهێنن. مام ئەحمەد و كاك محەممەد ئیشەكەی خۆیان جێبەجێ‌ كرد، بەڵام دلێری سەید مەجید چوو بۆ تاران ماوەیەكی زۆری پێچوو. كە گەڕایەوە زۆر لێی تووڕە بووم. هەندێك لە برادەران بەرگرییان لێكرد. منیش لەوە تووڕە بووم و ئیستیقالەم دا. كاك نەوشیروان و ملازم عومەر زۆر هەوڵیان دا بێسوود بوو، پاشان كاك حەمەی حاجی مەحموودیان راسپارد قسەم لەگەڵ بكات، چونكە دەیانزانی زۆر هاوڕێمە، بەڵام ئەوەش سوودی نەبوو. رۆژێكیان لە خوار بارەگای یەكێتی لە زەڵێ‌ پیاسەم دەكرد، كاك نەوشیروان گوتی با كاك جەمال ئاغای بۆ بنێرین. كە هاتە لام زۆر تووڕە بووم. گوتم هەمووی لە سەگ و سەگبابی خۆمە، ئەگەرنا من مامۆستام لە سوێد و كوردی رۆژئاوام و ئیشم چییە لێرە! جەمال ئاغا گوتی: بۆ تازە زانیوتە سەگ و سەگبابی! كە ئەو قسەیەی كرد ئیدی نامەی دەستلەكاركێشانەوەكەم دڕاند.

رووداو: ئەو كێشەیەی ئێستا لە رۆژئاوای كوردستان هەیە، كێشەكە مەسەلەی كوردە لە نێوان توركیا و سووریا كە هەر یەكێكیان دەیەوێ‌ بە شێوەیەك سوودی لێ وەربگرێ‌، یان شتی جەوهەری هەیە؟

عومەر شێخمووس: شتە جەوهەرییەكە لەوەدایە زۆر كەس وای دەزانی رژێمی بەشار ئەسەد دەڕووخێ‌، بەڵام ئەوە نەكرا چونكە رووسەكان و ئێرانییەكان پشتگیرییان لە ئەسەد كرد، هەروەها ئەوانەی رۆڵی باڵایان دەگێڕا بۆ رووخاندنی رژێم لە سووریا كاتی خۆی ئەمریكییەكان و توركیا و سعودیە و قەتەر بوون. ئەوەش كێشەی سووریای لە ناكۆكییەكی ناوخۆییەوە كرد بە ناكۆكییەكی هەرێمی. جیا لەمەش ناكۆكییەكی گەورە لە نێوان رووسەكان و ئەمریكییەكان پەیدا بوو. پاش رووخانی لیبیا، چینییەكان و رووسەكان گوتیان قەت رێگە نادەین وڵاتانی رۆژئاوا بە ئارەزووی خۆیان رژێمەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بگۆڕن. ئەمە لایەنێك بوو، لایەنی دووەم ئەوەیە كە توركیا زۆر لەوە دەترسێ‌ كیانێكی كوردی لە رۆژئاوا دروست ببێ‌. چونكە ئەوەی كوردستانی باشووری بە دڵ نەبوو، بە مەترسییەكی گەورەی دەزانێ‌ لەسەر خۆی. بەڵام كە بوو بە ئەمری واقیع و سەدام رووخا، قازانجێكی زۆری لێ‌ بینی، چونكە پەیوەندییەكی بەهێزی ئابووری لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیە. پەیوەندی سیاسی و دیبلۆماسیشی هەیە، بەڵام لە بنەڕەتەوە بەدڵی نییە ئەو كیانە بمێنێ‌. بۆیە دەیەوێ‌ رێگە لە دروستبوونی كیانێكی هاوشێوە لە رۆژئاوای كوردستان بگرێ‌، چونكە ترسی هەیە لە ئایندەدا كوردی باكووریش داوای هەمان ماف بكەن. 

رووداو: ئەی فاكتەری پەكەكە چییە لەو مەسەلەیەدا؟

عومەر شێخمووس: بێگومان كاتێك پەكەكە لە ساڵی 1984 دەستی بە شەڕی چەكداری كرد، مەترسییەكی گەورە لە توركیا دروست بوو، توركیا لەو كاتەوە هەوڵی لەناوبردنی داوە، بەڵام نەیتوانیوە. چونكە ئەو داوای مافی گەلی كورد دەكات، بۆیە پێویستە بە شێوەیەكی ئاشتیانە مامەڵەی لەگەڵ بكات. بۆ ماوەیەك كردیشی، بەداخەوە لە سەردەمی توركۆت ئۆزاڵ و ئەردۆغان پرۆسەكە بەباشی بەڕێوەچوو، بەڵام لە پڕێكدا راوەستا.  

رووداو: پرۆسەی ئاشتی بۆچی وەستا؟ 

عومەر شێخمووس: بەگوێرەی ئەوانەی كە دۆستی ئەردۆغان بوون و وازیان لێهێناوە، وەكو داودئۆغڵو، عەلی باباجان، ئەوانە باس لەوە دەكەن كە ئەردۆغان دەیویست دەستوور بگۆڕێ‌. دەسەڵاتی سەرۆكایەتی زۆر بەهێزتر بكات، سیستمی حوكمڕانی لە توركیا بگۆڕێ‌، كە هەدەپە توانی 13%ی دەنگەكان بهێنێ‌، ئیدی زانی كارەكەی بۆ ناچێتە سەر، ناچار بوو هاوپەیمانی لەگەڵ هێزی ناسیۆنالیستی میللی وەكو مەهەپە بكات. ئێستا قسەیەك هەیە داود ئۆغڵو دەڵێت ئەو رووداوانەی كە بوونە هۆی دەستپێكردنەوەی شەڕ و سەرنەكەوتنی پرۆسەی ئاشتی، ئەردۆغانی لەپشت بوو. 

رووداو: كەواتە ئەو دوو پۆلیسەی لە توركیا كوژران، دەستی پەكەكە نەبوو؟

عومەر شێخمووس: بەڵێ‌. 

رووداو: بەڵام بۆچی پەكەكە ئەوەی رەتنەكردەوە؟

عومەر شێخمووس: برادەرانی پەكەكە دیارە وایان پێ‌ باشە، دونیا وا تێبگات كە بزووتنەوەیەكی بەهێزن. دەتوانن زۆر شت بكەن، ئەو پڕوپاگەندەیە ئەگەر نێگەتیڤیش بێ‌ بە باشی دەزانن.  

رووداو: پەكەكە بۆ هەر پارچەیەكی كوردستان حیزبێكی دروست كرد، بەڵام لە دروستكردنی پەیەدەدا ناوی كوردستان نەما، ئایا ئەوە دووبارەكردنەوەی ئەزموونی ئەلپارتی بوو لە شەستەكان؟

عومەر شێخمووس: پەكەكە پاش دەستگیركردنی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، ناوی كوردستانی لە هەموو حیزب و ئۆرگانەكانی خۆی لابرد. تەنیا لە ناوی كەجەكەدا نەبێ‌. بۆیە پەیەدەش بە هەمانشێوە ناوی كوردی پێوە نەبوو. ئەوان دەڵێن ئێمە ئێستا بۆچوونێكی ئایدیۆلۆژیمان هەیە، تەنیا بەشێوەیەكی ناسیۆنالیستی بیر ناكەینەوە، دوای شتێك كەوتوون پێیدەڵێن نەتەوەی دیموكراتیك كە لەڕووی زانستی و تیۆرییەوە راست نییە. بەڵام ئاپۆ فۆرمۆلێكی وای دۆزیوەتەوە كە دەڵێت ئێمە دەتوانین برایەتی لە نێوان گەلانی میزۆپۆتامیا دروست بكەین، بۆیە پێویستمان بە دەوڵەتی نەتەوەیی نەماوە.

رووداو: ئەو شەڕەی ئێستا لە دژی رۆژئاوا هەیە، هەڵەی ستراتیژی كوردە، یەكنەگرتنی كوردە، یان فاكتەرە دەرەكییەكان ئەوەندە بەهێزن كە كورد ناتوانێ‌ هەزمیان بكات؟

عومەر شێخمووس: فاكتەرە ناوخۆیی و دەرەكییەكان بەیەكەوە بەستراون، بەڵام لە راستیدا لێپرسراوێتی هەرە گەورە لەسەر شانی بزووتنەوەی كوردییە، كە زۆرجار تووشی كارەسات بووین، پەندمان لێوەرنەگرتووە. هەمان هەڵەمان دووبارە كردووەتەوە. ئەویش لەبەر ئەوەی لە بەرژەوەندی نەتەوە بیر ناكەینەوە، لە بەرژەوەندی تاقم و حیزب بیردەكەینەوە، بۆیەش تووشی هەڵە دەبین. 

رووداو: دەڵێن مەسەلەی كانتۆن پێشنیازی تۆ بووە، یان تۆ پشتیوانیت لەو فۆرمولە سیاسییە دەكرد؟ 

عومەر شێخمووس: نەخێر ئەوە پێشنیازی من نەبوو، پێشنیازی خۆیان بوو. من پێشنیازی لامەركەزی سیاسیم كردبوو بۆ ناوچە كوردنشینەكانی سووریا. لەبەر ئەوەی پەیوەندی لە نێوانیان نەبوو، سێ‌ هەرێمی جیاواز بوون. ئەوان عەقڵیان بەوەدا شكا كە سیستمی كانتۆن دابمەزرێنن.

رووداو: كاتێك عەفرین لەلایەن توركیاوە داگیر كرا، پێش ئەوە قسە هەبوو كە هەسەدە لەگەڵ سووریا رێكبكەوێ‌ و هێز بێنێتەوە ئەو ناوچانە بۆ ئەوەی توركیا هێرش نەكاتە سەر ئەو ناوچەیە، بۆچی ئەوكاتە ئەوە نەكرا؟ ئێستا بۆچی ئەمە دەكرێ‌؟

عومەر شێخمووس: ئێمە لە كاتی هێرش بۆ سەر عەفرین و هەروەها ئەو هێرشەی ئەمدواییە، پێمانگوتن پەیوەندی بە رووسەكان و سووریاوە بكەن، قبوڵ بكەن لەشكری ئەوان بێتە سەر سنوورەكان، بۆ ئەوەی رێگە لە توركیا بگرن پەلاماری رۆژئاوای كوردستان نەدات، بەڵام بەداخەوە درەنگ دەستیانپێكرد. عەفرین لە دەست چوو، ئەگەر لە رۆژی یەكەم ئەوەیان بكردایە، مومكینە ئەو زیانەیان بەرنەكەوتبا. من لە رۆژی یەكەمەوە ئەو پێشنیازەم بۆ كردن. رووسیاش داوای لێكردن كە ئەوە بكەن. 

رووداو: ئێستا هاتووینەوە سەر خاڵی سفر؟

عومەر شێخمووس: سفر نییە، حكومەتی سووریا زۆر لاوازە. وەكو جاران مەترسی لەسەر كوردستان دروست ناكات، بەڵام ئیدارەی سەربەخۆ نامێنێ‌، دەبێ‌ لەگەڵ رژێمی سووریا ئەو ناوچانە بە یەكەوە بەڕێوەبەرن.

رووداو: رۆڵی باشووری كوردستان، بە تایبەتی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەت و پەرلەمان چۆن؟

عومەر شێخمووس: هەڵوێستی ئەوان بە هەڵوێستێكی ئیجابی دەبینم، هەڵوێستیان دژی توركیا وەرگرتووە، هەوڵیان داوە نێوبژیوانی بكەن. ئاگادارم تەنانەت لە نێوان توركیا و پەكەكە نێوبژیوانییان كردووە. 

رووداو: خەڵك رەخنەی ئەوە دەگرێ‌ كە باكووری كوردستان بە تایبەتی پەكەكە هەڵوێستێكی روونی نییە بەرامبەر ئەو مەسەلەیە. هۆكارەكەی چییە؟

عومەر شێخمووس: من بە كەموكوڕییەكی گەورەی دەزانم، حەق بوو بەشێوەیەكی فراوانتر هەڵوێست وەربگرن و جەماوەری خۆیان بخەنەگەڕ. ئەگەر تۆ بتوانی 2 ملیۆن كەس بۆ نەورۆز لە ئامەد كۆبكەیتەوە، هەقوابوو لە ئیستانبوڵ و ئەنقەرە خەڵك بهێننە سەر شەقام. لە كوردستانی باكوور خۆپیشاندانی زۆر گەورە بكرێ‌، لانیكەم بۆ پشتیوانیش نەبێ‌، تۆ هێزی توركیا سەرقاڵ دەكەی. 

رووداو: هیچ هەوڵێك هەیە بۆ لێكنزیككردنەوەی پارتەكانی رۆژئاوا؟

عومەر شێخمووس: هەوڵێك هەیە، بەڵام بەداخەوە لە یەكدی نزیك نابنەوە، ئەوان حیزبیانە بیردەكەنەوە. بۆیە من ئەو پێشنیازم كرد كە كۆنگرەیەكی گەل بكرێ‌ و لەوێ‌ شاندێك هەڵبژێرن گفتوگۆ و دانوستاندن لەگەڵ لایەنەكان بكەن. 



کۆمێنتەکان

وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه‌

کۆمێنتێک دابنێ

داواکراوە
داواکراوە
 

دوایین هەواڵەکان

هەڤپەیڤینی رووداو لەگەڵ سەلیم سالم، هونەرمەندی عێراقی

سەلیم سالم: هەولێر سەقامگیرە و مرۆڤ تێیدا ئازادە

بەشێک لە هونەرمەندانی عێراق ئێستا لە هەولێر نیشتەجێن، جگە لە گێڕانی ئاهەنگ، کارە هونەرییەکانیشیان لێرە ئەنجام دەدەن. سەلیم سالم، هونەرمەندێکی گەنجی عێراقییە و بەم دواییە گۆرانییەکی نوێی بە زمانی کوردی و عەرەبی بڵاوکردەوە و دەنگدانەوەی زۆری هەبوو، بەتایبەتیش لە نێو کورددا. ئەو دەڵێت، هەولێر ئارامە و مرۆڤ تێیدا ئازادە، لە هەولێر هەستی نەکردووە لە وڵاتێکی عەرەبییە. ئەو گۆرانیبێژە لە 2023 لە ئاهەنگێکی تایبەتەدا لە دەرەوەی عێراق داوای لێکراوە گۆرانی لەبارەی سەدام حوسێن، سەرۆکی پێشووتری عێراق بڵێت، ئەویش گۆرانی گوتووە و بەهۆیەوەی رووبەڕووی رەخنەی زۆر بووەتەوە و دەڵێت، نەیزانیوە بە یاسا قەدەخکراوە، هەروەها ئەو خۆی بە لایەنگری بەعس نازانێت و دوو خاڵی لەسەردەمی بەعسدا لەسێدارە دراون. نالین حەسەن، پێشکێشکاری رووداو، هەڤپەیڤینێکی کورتی لەگەڵدا ئەنجامداوە.