گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ رووداو: ئەنتۆنیۆ گۆتێرێز دڵی زۆر لە گەلی کورد نزیک بووە

 

 

ستیفان دوجاریک لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ سینان تونجدەمیر، پەیامنێری رووداو لە نیویۆرک ئەو قسانەی کرد.

 

دوجاریک هەروەها لەبارەی کەرکووک و کێشەی ناوچە دابڕاوەکانەوە دەڵێت، "لە راستیدا لەو کاتەوەی ئێمە ئەرکی سیاسیمان لە عێراق دامەزراند کێشەی کەرکووک لە ئەجێندای نەتەوە یەکگرتووەکاندا بووە. هەر زوو دوای رووخانی رژێمی سەدام حوسێن، ئەوە یەکێک بووە لەو شتانەی هەوڵمان داوە لە نێوان دەسەڵاتە کوردییەکان لە عێراق و حکومەتی فیدراڵ یارمەتیی دانوستاندن بدەین و بەردەوام دەبین لە رێنوێنیکردن و هیوادارین چارەسەرێک بدۆزینەوە".

 

 

دەقی قسەکانی ستیفان دوجاریک، گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان:

 

 

سڵاو، من سینان تونجدەمیرم. من لەگەڵ تۆڕی میدیایی رووداوم لە بارەگای نەتەوە یەکگرتووەکان لە شاری نیویۆرک و ئەمڕۆ میوانێکم هەیە، بەڕێز ستیفان دوجاریک، گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان. سوپاس بۆ ئەم دەرفەتە ستیفان. 

 

ستێفان: زۆر سوپاس سینان، هەمیشە خۆشحاڵم لەگەڵ رووداو قسە بکەم. من دەتبینم هەموو رۆژێک لە ژووری کۆنفرانس و دەزانم چەند کات بۆ رووماڵکردنی کاری نەتەوە یەکگرتووەکان تەرخان دەکەیت، کە ئێمە زۆر سوپاسگوزارین. 

 

 

ستێفان: بەڵێ. بەڵێ.  

 

 

ستێفان: دەزانیت، ئەوەی تاوەکو ئێستا هەمانە پەسندکردنی پەیمانی داهاتووە کە دوێنێ روویدا کە نەخشەڕێیەکی گرنگە بۆ وڵاتانی ئەندام لەسەر چۆنیەتیی باشتر کارکردن پێکەوە و چۆنیەتیی باشترکردنی پێکهاتەی نەتەوە یەکگرتووەکان کە لە بنەڕەتدا زیاتر رەنگدانەوەی جیهانی 1945ـە، جیهانی دوای جەنگی دووەمی جیهانی لە چاو جیهانی 2024. کەواتە یارمەتیمان دەدات لە پرسەکانی گەشەپێدان، ئاشتی و ئاسایش، تەکنەلۆژیای نوێ و دڵنیابوون لەوەی کە دەنگی گەنجان دەبیسترێت کاراتر بین. ئێستا بۆ کۆمەڵەی گشتی کە سبەی دەکرێتەوە هیچ بەرنامەیەکی دیاریکراو نییە. سەرکردەکانی جیهان دێن باس لەو بابەتانە دەکەن کە بۆیان گرنگە. قسە بۆ جیهان دەکەن، قسە بۆ بینەرانی ناوخۆیشیان دەکەن. 

 

سکرتێری گشتی سبەی گوتارەکەی بە تێبینی کردنی دۆخی ناهەموارى جیهان دەست پێ دەکات کە تێیدا دەژین، جیهانێکی پێشبینی نەکراو، جیهانێک پڕە لە نایەکسانی لەسەر ئاستە جیاوازەکان و جیهانێکی سزانەدراوە. دەزانیت کە دەبینین لایەنە جیاوازەکان لەسەر گۆڕەپانی جیهانی بە شێوەیەکی سیستماتیک یاسای نێودەوڵەتی پێشێل دەکەن بەبێ لێپرسینەوە. جا دەبێت هەموو ئەمانە بوەستێنرێن. بەڵام پێموایە وتارێکی پڕ لە هیوا دەبێت، بەتایبەتی بەهۆی پەیمانی داهاتووەوە و، هەروەها ئێستا نەخشەڕێمان هەیە بۆ چۆنیەتیی بەرەوپێشچوون. 

 

 

ستێفان: دروستە. بەڵگەنامەیەکە کە لە لووتکەی داهاتووەوە وەرگیراوە. 

 

 

ستێفان:  بەڵێ، بێگومان.  

 

 

ستێفان: خەڵک مافی ئەوەیان هەیە چاوەڕێی ئەوە بکەن کە ڕێکخراوێکی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان کارا و کاریگەر بێت بۆ ئەو کێشانەی کە ئەمڕۆ رووبەڕوویان دەبینەوە و ئەو کێشانەی کە لە داهاتوودا رووبەڕوویان دەبینەوە. کەواتە، پەیمانی داهاتوو چۆنیەتیی باشترکردنی ئەم رێکخراوەیە بە مانا فراوانەکەی کاری جیهان. 

 

 

ستێفان: ئەو  کەسانەی کە دەتوانن ئەم جەنگە بوەستێنن، ئەو کەسانەی کە دەتوانن هەر جەنگێک بوەستێنن، ئەوانەن کە پەنجەیان لەسەر پەلەپیتکەیە. ئەوانەن کە دەبێت جەنگەکە بوەستێنن. سکرتێری گشتی زۆر لە نزیکەوە  لەگەڵ قەتەر، میسر و ئەمریکا کاری کردووە و پشتیوانیی لە هەوڵەکانیان کردووە بۆ ئەوەی بە لای کەمەوە دەست بە ئاگربەستێک بکرێت. ئەگەر بیری لێ بکەیتەوە، نزیکەی ساڵێکە زیاتر لە 40 هەزار فەلەستینی کوژراون و دەیان هەزار بریندار بوون. هەروەها ئێمە بە گشتی بیر لە کاریگەریی دەروونیی نەک تەنیا برینداربووان، بەڵکو ئەوانەش ناکەینەوە کە تەنیا بینەر بوون. جا ئەو کاریگەرییە بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە. ئێستا ئەوە نزیکەی ساڵێکە زیاتر لە 100 بارمتەی ئیسرائیلی و نەتەوەی دیکە لەلایەن حەماسەوە دەستبەسەر کراون. پێویستە ئەم کەسانە بگەڕێنەوە ماڵەوە. خێزانەکانیان پێویستیان پێیانە. بۆیە ئازارەکە تەواو قورسە. لە کاتێکدا ئێمە لە لایەنی مرۆییەوە چالاکترین. سەدان ستافی یارمەتیی مرۆییمان لە غەزەن لە کەناری رۆژئاوا. لە باشووری لوبنانیش ئاشتیپارێزەکانمان لەوێن. کەواتە کاتێک لایەنەکانو وڵاتان هەوڵ دەدەن  لەسەر چارەسەرێکی سیاسی ڕێک بکەون، ئەوا ئێمە زۆر چالاکین و لە چالاکی لەسەر لایەنی مرۆیی بەردەوام دەبین. 

 

 

ستێفان: بێگومان زۆر بێزارە، بەڵام ئەم رێکخراوە - پێم وایە گرنگە بینەرەکانت تێبگەن کە - رێکخراوێکە پێکهاتووە لە وڵاتانی ئەندام کە سەروەر و سەربەخۆن. جا کاتێک جیهانێک دەبینین کە پەیوەندییەکانی نێوان وڵاتانی ئەندام، پەیوەندییە دووقۆڵییەکان زۆر جار گرژن، ئەوا کاریگەریی راستەوخۆی هەیە لەسەر ئەوەی لە ناوەوە روودەدات. ئەنجومەنی ئاسایش، 15 ئەندامەکە و بەتایبەتی پێنج ئەندامە هەمیشەییەکە پەیوەندییەکانیان لێرە لە کەشوهەوای دەرەوەی ئەم بینایە دانەبڕاوە. بە داخەوە ئەوە راستییەکەیە. کەواتە دەمانەوێت وڵاتانی ئەندام بەرپرسیارێتییەکانیان بگرنە ئەستۆ. کاتێک واژۆیان لەسەر بەڵێننامەکە کرد، کاتێک واژۆیان لەسەر جاڕنامەی گەردوونیی مافەکانی مرۆڤ کرد، ئیدی بەرەو ئاشتی بڕۆن. 

 

 

ستێفان: پێموایە ژمارەیەک کەیس  و گرووپی نەتەوەیی هەن کە بەسەر سنوورەکاندا بڵاو بوونەتەوە.  ئێمە لە ئەفریقا بە جۆرێک لە جۆرەکان لە سەردەمی سەربەخۆییدا هەمانبوو. سەرکردە ئەفریقییەکان لەو کاتەدا بڕیاریان دا سنوورەکانیان نەگۆڕن، چونکە دەیانزانی چەند توندوتیژی لێ دەکەوێتەوە. پێم وایە سکرتێری گشتی دڵی زۆر لە گەلی کورد نزیک بووە. ئەو وەک کۆمیسیاری باڵای پەنابەران کوردی وەک پەنابەر بینیوە، بەڵام دڵفراوانیی گەلی کوردیشی لە بەشە جیاوازەکانی ناوچەکەدا بینیوە کە چۆن پەنابەرانیان لەخۆ گرتووە و چاودێریی خەڵکی ئاوارەیان کردووە. جا زۆر گرنگە کە دەنگی گەلی کورد لە هەر وڵاتێکدا بژین بناسێنرێت، گوێی لێ بگیردرێت و مافەکانیان وەک کەمینەیەک ڕێزی لێ بگیردرێت.  

 

 

ستێفان: سکرتێری گشتی پیاوێکی مێژووییە. زۆر باش ئاگاداری مێژووی ناوچەکەیە.  

 

 

ستێفان: لە راستیدا لەو کاتەوەی ئێمە ئەرکی سیاسیمان لە عێراق دامەزراند کێشەی کەرکووک لە ئەجێندای نەتەوە یەکگرتووەکاندا بووە. هەر  زوو دوای رووخانی رژێمی سەدام حوسێن، ئەوە یەکێک بووە لەو شتانەی هەوڵمان داوە لە نێوان دەسەڵاتە کوردییەکان لە عێراق و حکومەتی فیدراڵ یارمەتیی دانوستاندن بدەین و، بەردەوام دەبین لە رێنوێنیکردن و هیوادارین چارەسەرێک بدۆزینەوە. 

 

 

ستێفان: بە راستی من نازانم بە تایبەتی لەوێ چی روودەدات. هیوادارم ئەگەر خەڵک رەخنەیان هەیە و ئەو خزمەتگوزارییەی شایستەیانە وەریناگرن کە بارودۆخەکە بگۆڕێت یان ئێمە تا ئەوپەڕی توانا وەڵامدەرەوە بین، بابەتەکە ئەوەیە کە دەبێت بیرمان بێت قەیرانێکی دارایی بەردەوام هەیە. دەبێت ئەو ڕاستییەش لە بەرچاو بگرین کاتێک قەیرانێک ڕوودەدات بۆ کردەوە مرۆییەکەمان تەنیا دەتوانین داوای پارە بکەین. جا هەموو هاوکارییە مرۆییەکانمان بە تەواوەتی پارەی کەمیان بۆ دێت. 

 

 

ستێفان: بەر لە هەر شتێک، ئێمە دژی هەر جۆرە راگواستنێکی زۆرەملێی خەڵک دەوەستینەوە. پێویستە خەڵک بتوانن بە رێزەوە و بە شکۆوە لە ماڵەکانی خۆیاندا بژین. پێموایە هەر شتێک ئەو مافە بنەڕەتییە پێشێل بکات ئێمە دژی دەوەستینەوە. 

 

 

ستێفان: دەزانی، لە دێرەزوور یەکەم کاروانی پەڕینەوەمان هەبوو کە واتای ئەوەیە لە ناوچەی دیمەشقەوە هاتنە ناو دێرەزوور. دەزانین قوربانی زۆری مەدەنی هەبووە بەهۆی ئەو پێکدادانانەی کە لەوێ بەردەوامن. یەکێکە لەو ناوچانەی کە بۆ ئێمە زۆر سەختە لەڕووی مرۆییەوە بیگەینێ، بەڵام شتێکە کە بەردەوام هەوڵ دەدەین. نەتەوە یەکگرتووەکان چ لە سووریا بێت یان لە هەر شوێنێکی تر، ناتوانین رێک بڕۆین بۆ ئەو شوێنەی کە دەمانەوێت. دەبێت مامەڵە لەگەڵ حکومەتەکان و دەسەڵاتەکان و دەسەڵاتە دیفاکتۆکاندا کە بەرپرسن. ناتوانین بە زاڵگەکاندا بڕۆین. کەواتە هەموو ئەم شتانە پێویستیان بە دانوستاندن هەیە. جا بە داخەوە ئەو شتانە کاتی زۆر دەخایەنن.  

 

 

ستێفان: پێموایە دەبێت سەیری یەکەم وشەکانی پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بکەیت کە دەڵێت ئێمەی گەلان. مەبەستم لەوە ئەوەیە کە بەڵێ، ئەمە رێکخراوێکی دەوڵەتە سەروەرەکانە لە وڵاتانی خاوەن سنوور. سنووری روون لە زۆربەی حاڵەتەکاندا. دەزانین هەندێک شوێن هەن کە دانوستاندنی قورسیان تێدایە، بەڵام راستییەکە ئەوەیە کە دەبێت هەموو کەسێک هەست بکات کە لێرە نوێنەرایەتی دەکرێت. جا کاتێک باسی مافەکانی کەمینەکانم کرد کە تەنانەت ئەگەر تۆ کەمینەیەک بیت لە وڵاتێکدا، دەنگت، فەرهەنگت، مافەکانت پێویستە رێزیان لێ بگیردرێت و، پێویستە  لێرە لە رێگەی حکومەتەکانی وڵاتانەوە دەنگ و فەرهەنگت نوێنەرایەتی بکرێت. 

 

 

ستێفان: باشە، تۆ لە هەر وڵاتێکدا بیت کەمینە دەبینیت. گرنگە کە لە حکومەتەکانیاندا و لە رێگەی سیاسەتی دەرەوەیانەوە دەنگیان ببیسترێت. پێم خۆشە کە لێرە لە نەتەوە یەکگرتووەکان زۆر میدیای کوردی دەبینم. بە جۆرێک لە جۆرەکان، ئێوە لەنێو نەتەوە یەکگرتووەکاندا چاو و گوێ و دەنگی گەلی کوردن. 

 

 

ستێفان: سوپاس، سەرچاو.