گوتەبێژی سوودانی: لیوا هاوبەشەکان دامەزراون تەنیا دەستبەکاربوونیان ماوە

05-03-2023
هەڤپەیڤینی رووداو لەگەڵ یەحیا رەسوول، گوتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق
هەڤپەیڤینی رووداو لەگەڵ یەحیا رەسوول، گوتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق
A+ A-

هێمن عەساف و دانا عومەر 

 

رووداو دیجیتاڵ 

گوتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق دەڵێت، داعش لاواز بووە و توانای رووبەڕووبوونەوەی هێزە چەکدارەکانی عێراقی نەماوە. ئاماژە بەوەش دەکات کە کارەکانی تایبەت بە دامەزراندنی دوو لیوا هاوبەشەکە تەواو بوون و چاوەڕوانی پەسندکردنی بودجە دەکەن.
 
یەحیا رەسوول، گوتەبێژی محەممەد شیاع سوودانی، فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق لە هەڤپەیڤینێکی تایبەتدا لەگەڵ هەوراز گوڵپی کە رۆژی 5-3-2023 پەخشکرا، ئاماژەی بە رووبەڕووبوونەوەی داعش لە عێراق و توانای هێزە ئەمنییەکان بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو رێکخراوە پەڕگیرە کرد.
 
گوتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق گوتی: "داعش لاوازە، توانای رووبەڕووبوونەوەی نەماوە، پشت بەو چەک و پێداویستییە سەربازییانە دەبەستێت کە لە شاخ و ئەشکەوتەکان شاردوونیەتییەوە؛ داعش سەرچاوەی دارایی نەماوە، ناتوانن کردەی تیرۆریستی گەورە ئەنجام بدەن".
 
یەحیا رەسوول باسی لە هاوئاهەنگیی هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق کرد و گوتی: "هاوئاهەنگیمان لە ئاستێکی بەرزدایە؛ سوپاسالاری پێشمەرگە لە کۆبوونەوەکانی ئەنجوومەنی سەربازی بەشداری دەکات کە بەرزترین ئەنجوومەنی بڕیاردانی سەربازییە لە عێراق".
 
بە گوتەی یەحیا رەسوول، هەموو کارە کارگێڕییەکانی تایبەت بە دامەزراندنی دوو لیوا هاوبەشەکە تەواوبوون و دوای پەسندکردنی بودجە لە لایەن پەرلەمان و حکومەتەوە دەستبەکار دەبن و ئەو بۆشاییە ئەمنییە پڕدەکەنەوە کە لەنێوان هێزی پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەکانی عێراقدا هەیە.
 
دەقی هەڤپەیڤینی رووداو لەگەڵ یەحیا رەسوول:
 
رووداو: بینەرانی بەڕێز سڵاوتان لێ بێت؛ بینەرمان بن لەم هەڤپەیڤینە تایبەتەدا لەگەڵ لیوا یەحیا رەسوول، گوتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق. بەڕێز لیوا، سوپاس بۆ پێدانی ئەم دەرفەتە. 
 
یەحیا رەسوول: سوپاس بۆ ئێوەش، سڵاو بۆ بەڕێزتان و بینەرە بەڕێزەکانتان.
 
رووداو: نوێترین هەڵسەنگاندنتان سەبارەت بە هێز و توانای داعش چییە؟
 
یەحیا رەسوول: داعش لە رووی سەربازییەوە کۆتاییهاتووە. لە جەنگی رزگارکردن و کۆنترۆڵکردنەوەی پارێزگاکان، کەرەستەی سەربازیی تیرۆریستانی داعشمان لەنێوبرد و کۆتاییمان بە هێزی سەربازی هێنا، بەڵام پێشتریش چەند جارێک باسمان کردووە، تاوەکو ئێستا پاشماوەی داعش لێرە و لەوێ ماون. دوای ماوەیەک، بەتایبەتی دوای پرۆسەی رزگاری، دەستمانکرد بە راوەدوونان و دۆزینەوە و لەنێوبردن و دەستگیرکردنی پاشماوەکانی تیرۆریستانی داعش. لەم چوارچێوەیەدا ئەنجامی زۆر گەورە و باشمان بەدەستهێنا. فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان، کە بەرێز فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق سەرۆکایەتی دەکات، ئاراستەیەکی نوێی کاری سەربازی دەستپێکرد. ئاراستەکە بە رێنمایی راستەوخۆی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان بوو، بۆ ئاگاداربوون لە هێزی سەربازیی تیرۆریستان و دۆزینەوە و راوەدوونان و لەنێوبردنیان بوو. شوێن و حەشارگەی پاشماوەکانی تیرۆریستەکانمان دەستنیشانکرد. پێموایە خاڵی سەرکەوتنمان لەم پرۆسەیەدا لە ئەنجامی یەکگرتوویی هەوڵەکانی هەواڵگری بوو.

 

لە قۆناخی سەربازیی دوای پرۆسەی رزگارییدا، چووینە نێو قۆناخێکی نوێ کە جەنگی هەواڵگری بوو. گۆڕەپان و بازنەی کاری هەواڵگرییەکان بەسەر سەرجەم دەزگا هەواڵگرییەکاندا دابەشکران، یەکگرتوویی سەرچاوەکانی هەواڵگری و دواتر لەنێو فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکاندا شانەیەکمان بەناوی شانەی بەئامانجگرتن پێکهێنا. دوای دروستکردنی ئەم شانەیە، گورزی کەمەرشکێن ئاراستەی تیرۆریستانی داعش کرا و دەکرێت، هەر لە حەمرینی دیالەوە بیگرە تاوەکو دۆڵی چای لە کەرکووک و دوایین ئۆپەراسیۆنی تایبەتیشمان دوو رۆژ بەرلەئێستا بوو. ئۆپەراسیۆنەکە پلانێکی تۆکمە و وردی بۆ داڕێژرا کە تەنیا داڕشتنی پلانەکە 15 رۆژی خایاند. بەشێک لە پلانەکە بەدواداچوونی چڕ بوو بۆ جموجووڵی گرووپێک لە ناوچەی عەکاشات لە رۆژئاوای ئەنبار. پلانەکە هێندە ورد بوو، راستەوخۆ بەڕێز فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان چاودێری دەکرد. پاشان هێزێک لە قارەمانانی دەزگای دژەتیرۆر رەوانەی شوێنەکە کران و رووبەڕووبوونەوەی چەکداری روویدا و سوپاس بۆ خودای گەورە، ئەو هێزە لەنێوبردرا و 17 تیرۆریست کوژران. لەنێو کوژراوەکاندا چوار لێپرسراوی پلە باڵا هەبوو. ئێستاش بۆ ناسینەوەی زیاتری تەرمەکان کاری ورد دەکرێت لەپێناو هاوتاکردنی زانیارییەکانمان و دوای ئەم پرۆسەیە، زانیاریی ورد بۆ رای گشتی لەبارەی ئەو گرووپە تیرۆریستییە بڵاودەکەینەوە. 
 
پێموایە هێزی داعش زۆر لاوازە، توانای رووبەڕووبوونەوەی نەماوە، ناتوانێت هەمیشە لە شوێنێکدا خۆی حەشار بدات. داعش ئێستا بە سیستمی مەفرەزەی سێ بۆ چوار کەسی کاردەکەن. هەندێکجار ژمارەیان دەگاتە شەش تیرۆریست؛ پاشماوەکانی دیکەش خۆیان شاردووەتەوە و ناوە ناوە لێرە و لەوێ هەوڵی کاری تێکدەرانە دەدەن بە سوودوەرگرتن لە خراپیی کەشوهەوا و بێئاگاییەکی کاتی و چاونەکراوەییەکی دیاریکراو بۆ ئەوەی لە میدیاکاندا خۆیان بسەلمێنن و بەناوی سەرکەوتن پروپاگەندە بۆخۆیان بکەن، هەر ئەوەندەیە. سەرباری ئەمەش، دووپاتی دەکەینەوە، داعش هێشتا مەترسییە و ئێستاش دەتوانێت لێرە و لەوێ هەندێک شت بکات، بەڵام بەهیچ شێوەیەک توانای رووبەڕووبوونەوەی هیچ هێزێکی سەربازی و ئەمنیی عێراقی نییە. هەر لەم چوارچێوەیەدا پێموایە، هێزەکەی رۆژ دوای رۆژ لە سستی و لاوازی زیاتردایە، سەرچاوەی داهاتەکانی وشک بوون و هاوکاری دارایی دەستناکەوێت. ئەوەی گرنگە و پێداگریی لەسەر دەکەین ئەوەیە کە ئەمڕۆ خەڵکی بە هەموو شێوەیەک بوونی ئەم رێکخراوە تیرۆریستییە رەتدەکەنەوە، بەتایبەتی لە ناوچە ئازادکراوەکانی ژێر دەستی تیرۆریستانی داعش و هاوکات یارمەتیدانی راستەوخۆی خەڵک و هاوئاهەنگیکردنیان لەگەڵ دەزگا ئەمنییەکان و هەواڵگرییەکاندا هەیە. 
 
رووداو: بۆچی داعش لە شارۆچکەی تارمییەی نزیک بەغدا کۆتایی نایەت؟ کێشە چییە؟ 
 
یەحیا رەسوول: نەخێر سەیربکە، پێموایە ئەگەر لە رووی ئاسایشەوە هەڵسەنگاندن بۆ شارۆچکەی تارمییە بکەین، ئەم شارۆچکەیە تا رادەیەکی باش سەقامگیرە، بەڵام وەک گوتم، تارمییە کە دەکەوێتە بەشی باکووری بەغدا خاوەن هەڵکەوتەیەکی جوگرافیی سەختە، کێڵگەی فراوان و گەورەی هەیە، دۆڵ و زێی هەیە. رووباری دیجلەی پێدا دەڕوات و لە هەندێک کێڵگەیدا ئاستی بینین تێیدا دوو تا سێ مەتر زیاتر نییە و رەنگە مەوداکە لەوەش کەمتر بێت، بۆیە ئێمە جەخت لەسەر هەوڵە هەواڵگرییەکان دەکەینەوە. ئەو کردەیەی بەمدواییە لە شارۆچکەی تارمییە روویدا، توانیمان رووبەڕووی ئەو مەفرەزەیە ببینەوە لە رێگەی زانیارییە هەواڵگرییەکانی سەر بە بەڕێوەبەرایەتیی هەواڵگریی سەربازی؛ هێزێک بۆ گەمارۆدانی ئەو گرووپە تیرۆریستییە ئاراستەی ناوچەکە کرا. لە سەرەتادا رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ تیرۆریستێک دروستبوو و کوژرا. لە کاتی رووبەڕووبوونەوەکەدا ئەو تیرۆریستە خۆی تەقاندەوە، بەو هۆیەوە سەربازێکمان شەهید بوو. سێ تیرۆریست مانەوە و هێزەکەمان گەمارۆیاندان. 

 

ئۆپەراسیۆنێکی پێشوەختە بوو؛ چوونی هێزەکانمان بە خێرایی بۆ شوێنی رووداوەکە و هەڵکەوتە جوگرافییەکەی و سرووشتی نێو کێڵگەکان هۆکار بوون بۆ شەهیدبوونی فەرماندەی فەوج و ژمارەیەک سەرباز. هەروەها هۆکارێکی دیکەی شەهیدبوونیان بەپەلە پێشکەوتنیان بوو بۆ رووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان. بەڕێزتان دەزانن ئەو مەفرەزانەی داعش پشتێنەی بۆمبڕێژکراو و تەقەمەنی بەکاردەهێنن، چەکیان پێیە و بۆمبی دەستی هەڵدەگرن. لە کاتی رووبەڕووبوونەوەکاندا، بۆمبی دەستییان هەڵدا و لەگەڵ ئەوەشدا تیرۆریستێک خۆی تەقاندەوە و یەکێک لە تیرۆریستانیش بەرکەوت. لە راستیدا پێموایە ئۆپەراسیۆنەکە بە رادەیەکی گەورە سەرکەوتوو بوو، بەڵام لە هەمان کاتدا جۆش و خرۆشی کارمەندانمان و گیانی پاڵەوانێتییان بۆ بەرەوپێشچوون، بووە هۆی ئەوەی لەکاتی خۆتەقاندنەوەکەدا زیانی گیانی هەبێت. تەنانەت خەڵکی تارمییە هاوئاهەنگی زۆر باشیان لەگەڵ هێزە ئەمنییەکانمان هەیە، بەڵام ئێوەش دەزانن هەڵکەوتە و سرووشتی جوگرافی تارمییە و دزەکردنی تیرۆریستان بۆ ئەم ناوچەیە بە ئاراستەی دیالە و سەڵاحەدین و ئەو ناوچانەی کە چەتەکانی داعش دەیقۆزنەوە، هەیە و بەو جۆرەش دەتوانن دزەبکەنە ئەو ناوچەیە. 
 
خۆی ئەم گرووپە تیرۆریستییە دوای دزەکردنیان بۆ ئەو شوێنە، مەبەستیان بووە دزە بکەنە نێو ئاپۆڕای جەماوەری لە رێوڕەسمی یادی شەهیدکردنی ئیمام موسا کازم، بەڵام گەیشتنی هێزەکانمان و ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنە پێشوەختەکە، توانرا ئەم کردەوەیان پووچەڵ بکاتەوە. خوانەخواستە ئەگەر بیانتوانیبایە خۆیان بگەیێننە نێو ئاپۆڕای زیارەتکاران و خۆیان لەوێ بتەقاندایەتەوە، کێشەیەکی زۆر گەورە روویدەدا. ئێوەش دەزانن، داعش هەمیشە بۆ دروستکردنی کێشەی تایفەگەری کار دەکات، بۆیە پێموایە ئۆپەراسیۆنەکە بەسەرکەوتوویی کرا، بەڵام چوونی هێزەکانمان بەگیانی پاڵەوانێتی و نەبەردییەوە ئەم دۆخەی لێکەوتەوە و زیانی گیانی لێکەوتەوە. 
 
رووداو: ئێستا سەرچاوەکانی داهاتی داعش چین؟ 
 
یەحیا رەسوول: پێموایە داعش لەم قۆناخەدا لە رووی داهاتەوە لاوازە. 
 
رووداو: داعش لەکوێ چەکی دەستدەکەوێ؟ 
 
یەحیا رەسوول: سەیربکە، ماوەیەکە داعش لە هەندێک شوێندا کۆگەی نهێنی هەیە و ئێمەش لە رێگەی زانیارییە هەواڵگرییەکانمانەوە دۆزیوومانەتەوە و پێمانزانیوون. بەشێک لە کۆگەکان لە دەشت و کێوەکاندان و بەشێکیان لە چۆڵەوانییەکاندان. داعش تەنیا پشتی بەو چەکانە بەستووە کە لەو کۆگەیانەدا هەن. لە راستیدا ئێمە زۆر کاردەکەین بۆ لەنێوبردنی ئەم کۆگەیانە. لەماوەی رابردوودا ژمارەیەکی زۆر ئەشکەوت، حەشارگە و تونێل کراونەتە ئامانج. داعش ئێستا تەنیا پشت بەو چەکانە دەبەستێت. تەنانەت لەبارەی داهات و کۆکردنەوەی چەکیش، شتێکی زۆر زۆر لاوازیان لەژێر دەستدا ماوە. رەنگە چەند کەسانێک هەبن، هاوکارییان بکەن یان هاوئاهەنگییان لەگەڵدا بکەن و چەکیان پێبدەن، بەڵام بەشێوەیەکی گشتیی ئێستا داعش بەدەست نەبوونی چەکدار و پاڵپشتیی لۆجیستی و کۆگەی چەک و سەرچاوەی داراییەوە دەناڵێنێت. پێشتر داعش ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژکراوی هەبوو، لێرە و لەوێ بۆمبی دەچاند و مینی جیاوازی دادەنا و کردەی تیرۆریستیی گەورەی دەکرد، بەڵام ئێستا ئەوەی پێناکرێ. 
 
رووداو: ئایا داعش پلان و تاکتیکی شەڕکردنی گۆڕیوە؟ 
 
یەحیا رەسوول: تاکە پلان کە بەکاری دەهێنێت، کارە لامەرکەزییەکانییەتی. کردەی تاکەکەسی دەکات. خۆیان دەشارنەوە، ئاشکرا نین؛ ناتوانن خۆیان ئاشکرا بکەن. بە رۆژ دەرناکەون، تەنیا شەوان دەردەکەون بۆ ئەوەی بەخێرایی خۆیان بشارنەوە و هەر جۆرە هەلێک و دەرفەتێکی بێئاگایی و خراپی کەشوهەوا دەقۆزنەوە و تەنیا مەبەستیانە لە رووی میدیاییەوە سەرکەوتن بۆخۆیان تۆمار بکەن و پەیامی ئەوە بە جیهان بگەیێنن کە ماون و دەتوانن کردەی تیرۆریستی بکەن. ئێمە خشتەیەکی رۆژانەمان هەیە بۆ هێرشکردنە سەر پاشماوەکانی تیرۆریستانی داعش، رۆژانە ئۆپەراسیۆنمان هەیە، هەر لە حەمرینەوە لە باشووری کەرکووک بیگرە تا دەگاتە ئەنبار، عەکاشات و لە هەموو ئەو ناوچانەدا ئۆپەراسیۆنی جۆرییمان هەیە. کاتێک بەراوردێک لەنێوان ئۆپەراسیۆنەکانمان و کردە تیرۆریستییەکانی پاشماوەکانی داعش دەکەین، بۆمان دەردەکەوێت کە ژمارەی کردەکانیان زۆر زۆر کەمە. تەنانەت لەبارەی ئەو زانیارییانەی لەبارەی داعشەوە پێمان دەگەن، دەتوانم بڵێم 80-90٪ی هەواڵ و زانیارییەکان دروست نین و لە بەرامبەردا ئەو ئۆپەراسیۆنانەی دەیانکەین زۆر گەورە و کەمەرشکێنن. ژمارەیەکی بەرچاوی بەرپرسەکانیان دەکوژرێن و قۆڵبەست دەکرێن و حەشارگە و ئەشکەوت و تونێلەکانیان دەتەقێندرێنەوە. لە راستیدا سەرکەوتنی زۆر گەورە تۆمار دەکرێ. 
 
رووداو: لە ساڵانی 2022-2023 چەند چەکداری داعشتان کوشتووە؟ 
 
یەحیا رەسوول: ئێستا ژمارەکەم لا نییە، چەند کوژراون، بەڵام دەتوانم ئامارەکانت بۆ بنێرم، بەڵام ئێستا ئاماری وردم لانییە، بەڵام دەتوانم بەخێرایی چەند ئامارێکت بۆ بخەمەڕوو. بۆ نموونە لە سەڵاحەدین، دیالە، باشووری کەرکووک، لە ناوچەی عەکاشات، ئەگەر بێتوو بەمشێوەیە باسی بکەین، پێنج بە سێ بە 17 و دەتوانم بڵێم هەر لەم ماوەیەدا زیاتر لە 50 چەکداری تیرۆریستانی داعش بەدەستی هێزە ئەمنییەکانمان کوژراون. هاوکات ئەشکەوت و تونێلە بەکارهاتووەکان لەلایەن پاشماوەی تیرۆریستەکان لەنێو دەبەین. سەرجەم ئەو بابەتانەی باسمکردن، لە راستیدا بەگوێرەی پلانێکی ستراتیژیی چەند لایەنە کارەکان دابەش دەکەین و سەرجەم کارەکان بەگوێرەی پلانەکانن. لە راستیدا ستایشی شەونخوونی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان دەکەم. ئۆپەراسیۆنی هەواڵگریی جۆرییمان هەیە، بە هاوئاهەنگیی فڕۆکەوانە قارەمانەکانمان لە هێزی ئاسمانیی سوپا، ئۆپەراسیۆنی فراوانمان هەیە، ئۆپەراسیۆنی سنووردار و تایبەتمان هەیە لە چوارچێوەی دەسەڵاتی هەندێک فەوج و لیوا سەربازییەکان. سەرجەم ئەم ئۆپەراسیۆنانە بەشێوەیەکی بەردەوام دەکرێن. سەرباری ئەوەش، کار لەسەر پرەنسیبی باشترین ئامرازی بەرگریکردن، هێرشکردن دەکەین و هەمیشە درێژە بە ئۆپەراسیۆنە پێشوەختە و جۆرییەکانمان دەدەین کە ئەنجامی زۆر باش و گەورەیان دەبێت. مەبەستمان ئەوەیە بەهیچ شێوەیەک دەرفەت بەم پاشماوانە نەدرێت تەنانەت هەناسەی پشوودانیش بدەن، چونکە دەرفەتی پشوودانیان پێبدرێت، دەستدەکەنەوە و ئەم جۆرە کردەوانە دووبارە دەکەنەوە. 
 
رووداو: زانیاریتان لەبارەی شوێن و ناسنامەی خەلیفەی داعش هەیە؟ 
 
لیوا: لە راستیدا دامەزراوە هەواڵگرییەکان زانیاریی زۆریان لایە و بەردەوام بەوردی وردەیان دەبینەوە، بەتایبەتی ئەو کەسەی خۆی بەناوی خەلیفەی چەتەکانی داعش ناودەبات. ئەوەش لەیاد نەکەین، دەزگا هەواڵگرییەکانمان زانیاریی زۆر وردیان پێشکیشکرد تا کار گەیشتە ئەوەی ئەبوبەکر بەغدادی گۆڕبەگۆڕ لەنێوببردرێت. هەروەها رۆڵی کاریگەرمان هەبوو لە پێدانی زانیاریی بۆ کوشتنی گۆڕبەگۆڕی ناسراو بە قارداش، بۆیە پێمان وایە، دەزگا هەواڵگرییەکانی عێراق لە هەوڵە هەواڵگرییەکانەوە هەنگاوی زۆر گەورەیانژ ناوە و ئێستاش خاوەن زانیارییەکی یەکجار زۆرن لەبارەی ئەو تیرۆریستانە، هەر لەبارەی شوێنی مانەوەوە بیگرە تاوەکو دەگاتە جموجووڵ و بەرپرسەکانی و تەنانەت چۆنیەتی قۆڵبەستکردنی بەرپرسە باڵاکانی ئەو رێکخراوە تیرۆریستییە کە ئەویش لە رێگەی دەزگای هەواڵگرییەوە کراوە و کاریگەریی زۆر باشی هەبووە. وەک دەزانن، مەرج نییە لە سەرجەم ئۆپەراسیۆنەکاندا بەرپرسە باڵاکان راستەوخۆ بکرێنە ئامانج، هەندێکجار دەستگیرکردنی بەرپرسانیان زۆر گرنگە و دەکرێ زانیاری زۆری لێوەربگیرێت و زۆر سوود لەو زانیارییانە وەردەگرین کە لە بەرپرسە دەستگیرکراوەکان بەدەستی دەهێنین. هەندێکجار بەهۆی زانیارییەکانیانەوە ئۆپەراسیۆنی زۆر گرنگ ئەنجام دەدرێت. 
 
رووداو: نەوەی نوێی داعش چ مەترسییەک بۆ سەر ئاسایشی عێراق درووست دەکەن؟
 
لیوا: لەم کۆنگرەیەدا باسمان لەم بابەتە کرد. پێم وایە ئەمانە بەڕاددەیەکی زۆر مەترسیدارن. بەشبەحاڵی خۆم دەکرێ بە بۆمبی ئەتۆمی کات بۆدانراو بیانناسێنم. بۆچی؟ لە کەمپی هۆل هەزاران کەس لەخێزان و کەسوکار و منداڵانی تیرۆریستانی داعشییەکان هەن. زۆربەی زۆری ئەو منداڵانە ماوەیەکی زۆرە لەو کەمپەدان و بە هزری تیرۆریستی و پەڕگیری پەروەردە دەکرێن. لە راستیدا پێم وایە ئەوانە نەوەیەکی زۆر مەترسیدارن. رەنگە لە ئاییندەیەکی نزیک لە پێنج بۆ 10 ساڵی داهاتوودا رەنگە لە دژی گرووپێک تیرۆریست بجەنگین کە هیچ زانیارییەک لەبارەیانەوە نازانین، چونکە ناسنامەی نییە و لەو کەمپە جێهێڵدراوە و لەسەر بنچینەی هزری تەکفیری پەروەردە دەکرێت و هیچ کارێک نەکراوە بۆ ئەوەی ئەو منداڵانە لەو ژینگە پەڕگیرییەدا دووربخرێنەوە و لەو هزرە گەنیووەدا رزگار بکرێن. 
 
رووداو: حکومەتی عێراق هیچ پلانێکی هەیە بۆ کۆنترۆڵکردنی ئەوانە؟ 
 
یەحیا رەسوول: نەخێر، لە راستیدا ئێمە وەک حکومەتی عێراق هەنگاوی زۆر گەورەمان بەم ئاراستەیەدا ناوە. لە ماوەی رابردوودا 6-7 جار چەندین کەس لە کەمپەکەدا وەرگرتەوە و لە کەمپی جەدعە نیشتەجێمان کردن. هاوکات دەستکرا بە راهێنانیان و کارکردن بۆ گونجاندنیان بەهزری ئاسایی راهێنانیان لەسەر بەرنامە و پێگەیاندنیان بۆ ئەوەی لە داهاتوودا ئاوێتەی نێو کۆمەڵگەی عێراقی بکرێنەوە. لە راستیدا سەرکەوتوو بووین و شەش حەوت کاروانی جیاواز لە ژنان و منداڵانمان رادەستمان کرانەوە و بەرنامەی پێگەیاندن و راهێنانیان بۆ خۆگونجاندن بەردەوامە و دوای ماوەیەکی دیکەش کار دەکەین بۆ تێکەڵکردنەوەیان لەگەڵ کۆمەڵگە و گەڕاندنەوەیان بۆ ژیانی ئاسایی. بەڵام لەم کۆنگرەیەدا باسی ئەوەشم کرد و لێرەشەوە دووپاتی دەکەمەوە، ئەمە بەتەنیا ئەرکی عێراق نییە، بەڵکو ئەرکی هەموو جیهانە. بۆچی؟ چونکە رێکخراوی داعش رێکخراوێکی تیرۆریستیی نێودەوڵەتییە؛ رێکخراوێکی خۆماڵی و ناوچەیی نییە.
 
داعش وەک تاڵیبان نییە؛ تاڵیبان تەنیا بە ئەفغانستانەوە گرێدراوە. بەڵام داعش بەو جۆرە نییە و لە هەموو جیهاندا هەیە و دەکرێ ئەو چەتە تیرۆریستانە لە هەموو شوێنێکی جیهاندا کردەی تیرۆریستی بکەن. بۆیە ئەمە بەرپرسیارێتی هەموو جیهان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە. لەم کۆنگرەیەدا لەگەڵ هاوکارانم پێشنیازی ئەوەمان کرد، هاوپەیمانییەکی نێودەوڵەتی هەبێت لەپێناو کارکردن بە ئاراستەی تیشکخستنە سەر ژنان و منداڵان بەهۆی ئەوەی ئەو ژن و منداڵانە هاووڵاتیی زۆربەی وڵاتانی بیانی و عەرەبین. دەبێ هەمووان کۆببنەوە لەپێناو داڕشتنی بەرنامەی تایبەت بۆ چارەسەرکردنی کێشەی ئایندە و چارەنووسی ئەم ژن و منداڵانە بۆ ئەوەی راهێنانیان پێ بکرێت تا بەریان لێ بگیرێت و نەبنە نەوەیەکی نوێی تیرۆریستانی داعش. ئەمە پێویستی بە هەوڵ و کاری زۆر گەورە هەیە؛ پێویستی بەتوانای زۆر هەیە لەپێناو پێگەیاندن و دووبارە رێکخستنەوەیان و رزگارکردنیان لەو بیرۆکە و هزری پەڕگیری و تیرۆریستیەی کە هەیانە. پێویستە وڵاتان ئەو بەرپرسیارێتییە بخەنە ئەستۆ و خەڵکی خۆیان وەربگرنەوە و لەلایەن خۆیانەوە هەوڵی تێکەڵکردنەوەیان بدەن. ئەمە تەنیا ئەرکی عێراق نییە؛ عێراق لەمبارەیەوە هەنگاوی زۆر گەورەی ناوە. حکومەتی عێراق لە رێگەی راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانییەوە، هەنگاوی زۆر گەورەی ناوە و توانیومانە بەشێکیان تێکەڵی کۆمەڵگە بکەینەوە. 
 
داتا و ئامارمان لەژێردەستدایە و دەڵێت، لەکاتی ئۆپەراسیۆنی رزگارکردنی پارێزگاکاندا بەشێك لەو کەسانە داعش نەبوون، بەڵام لە ترسی داعش خۆیان وەک ئەوان پیشاندا بوو. رەنگە بەشێکیان تەنیا لایەنگر بووبن، بەڵام دەستیان لە خوێنی عێراقییەکان نەبووە و بەهۆی دۆخەکەی ئەو کاتەوە، رەوانەی کەمپی هۆل کراون. دوای ئەوەی بەوردی بەدواداچوون و لێپێچینەوەی وردی ئەمنیمان بۆ کردن، بڕیاری گەڕاندنەوەیانمان دا و بۆ ماوەیەک لە کەمپی جەدعە هێشتمانەوە لە رێگەی ژمارەیەک بەرنامەی تایبەتەوە کە لەلایەن حکومەتی عێراقییەوە لەژێر سەرپەرشتیی چەندین رێکخراوی کۆمەڵگەی مەدەنی و نێودەوڵەتی داڕێژران. ئێستا بەشێک لەوانە تێکەڵی کۆمەڵگە کراونەتەوە و بەشێکی دیکەشیان ئامادە دەکرێن بۆ ئەوەی تێکەڵ بکرێنەوە. دەبێ بەهەمان شێوە، وڵاتانی جیهان هەنگاوی هاوشێوە بنێن لەپێناو بردنەوەی خەڵکی خۆیان و کارکردن بۆ تێکەڵکردنەوەیان. بەشێکیان باوکیان فەرەنسی و دایکیان ئەمریکییە، رەنگە باوک عەرەب و دایک بیانی بێت. 
 
لەلایەکی دیکەوە منداڵ چاوی بۆ دنیا هەڵهێناوە نە خوێندوویەتی نە چێژی لە منداڵیی خۆی بینیووە و نە شتێک فێرکراوە؛ هیچ ژینگەیەکی گونجاوی نەبووە وەک منداڵێک مامەڵە بکات و بژیت و لەژێر سێبەری ئەو دایکە پەروەردە دەکرێت کە بە بیرۆکە و هزری تیرۆر پەروەردەی دەکات. دایک بۆ ئەو، قوتابخانەیە و بەردەوام وانەی نوێ وەردەگرێت و بە هزری داعش پەروەردە دەکرێت و دەبێتە مەترسی بۆ سەر جیهان. ئەوەش لەیاد نەکەین، سنووری عێراق لەگەڵ باکووری رۆژهەڵاتی سووریا ناوچەیەکی ناسەقامگیرە. چەندین جۆری رێکخراوی تیرۆریستی لێیە، لە نوسرەوە بیگرە تاوەکو ئەحرار ئەلشام. هەروەها داعش کۆنترۆڵی چەند ناوچەیەکی کردووە. هەروەها گرتووخانەی حەسەکە لەو ناوچەیەدا هەیە کە هەزاران تیرۆریست لەخۆدەگرێت کە تەنیا 10-15 کم لە سنووری عێراقەوە دوورە. 
 
رووداو: هاوئاهەنگیتان لەگەڵ هەسەدە هەیە؟ 
 
یەحیا رەسوول: ئێمە لەپێناو پاراستنی نیشتمانمان، هاوئاهەنگی دەکەین. سنوورمان لەگەڵ سووریای دراوسێماندا هەیە. 
 
رووداو: ئاستی هاوئاهەنگی نێوان  سوپای عێراق و هەسەدە چەندە؟
 
یەحیا رەسوول: هاوئاهەنگی هەیە، بەڵام وەک دەزانی هەسەدە دەوڵەت نییە، تۆ دەزانی سووریا دەوڵەت و سیستمی هەیە، لە بەشێکی سنووری عێراق- سووریادا، هێزەکانی سووریا هەن، هاوئاهەنگیمان لەگەڵیاندا هەیە، بەڵام بەشی دیکە هەیە هەسەدە و  رێکخراوی دیکەی لێیە. نابێت ئەوەش لەیاد بکەیت، ئێستا چەندین وڵات لە سووریان؛ هێزەکانی ئەمریکا، هێزەکانی رووسیا، هێزەکانی تورکیا؛ ئەمە وێڕای چەندین رێکخراوی دیکە. پێویستە سنوورمان بپارێزین. پێشتر سنوورمان چۆڵ و جێهێڵدرا بوو، بەڵام ئێستا سنوورەکانمان تووند وتۆڵ کراون؛ ساتری خۆڵ و خەندەق لێدراوە؛ کامێرای گەرمبین هەیە و چاودێریی هەیە؛ هێزەکانی سنوور، سنووریان تووندوتۆڵکردووە؛ هەروەها پشتەوەی سنووریش هێزەکانی سوپا هەن؛ خوا نەخواستە ئەگەر هەر بەزاندنێکی سنوور رووبدات، ئەوا هێزکانی سوپا و بۆسە و ئامێری گەرمی بینینمان لەوێ هەیە . زۆر هەڵیانداوە سنووری عێراق ببەزێنن، بەڵام دەستگیرکراون، لای دەزگای ئەمنی پەیوەندارن.  پرۆسەی تووندتۆڵکردنی سنوور زۆر گرنگە،  ئەمە وێڕای ئەوەی بەردەوام ئۆپەراسیۆن لەو ناوچانە دەکرێن. لە ناوچەکانی رۆژهەڵاتی باکووری سووریا و رۆژئاوای ئەنبار و ناوچەی بیابانی لە روتبە، قائیم و عەکاشات ئۆپەراسیۆن دەکەین؛ بۆسە دادەنێین، ئەمەش لەسەر بنەمای هەوڵە هەواڵگرییەکان.
 
رووداو: ژمارەی چەکدارانی داعش لە عێراق چەندە؟
 
یەحیا رەسوول:  سەیرکە، ئەمانە ژمارەیان زۆر نییە؛ دەکرێت بڵێم ئێستا ژمارەی چەکدارانی داعش لە عێراق زۆر کەمە. وەک باسم کرد، ئەمانە وەک پارتیزانی کاردەکەن، خۆیان دەشارنەوە، بە مەفرەزی بچووک جووڵە دەکەن، هەوڵدەدەن لێرە و لەوێ کارێک بکەن تاوەکو راگەیاندن تیشکی بخاتەسەر. ئەمانە لەسەر مەکینەی راگەیاندن کاردەکەن بۆ ئەوەی راگەیاندن تیشکیان بخاتەسەر، تاوەکو دەنگدانەوەیەکی میدیایی دروست بکەن. بە داخەوە، کاتێک ئەوان کارێک دەکەن، میدیای نێوخۆیی و دەرەکی گەورەی دەکەن و تیشکی دەخەنەسەر، هەڵایەکی میدیایی دروست دەکەن. ماوەیەک لەمەوبەر دەزگای دژە تیرۆر ئۆپەراسیۆنێکی جۆری ئەنجامدا لە ناوچەی عەین جەحش لە باشووری موسڵ، لە بەناو ویلایەتی موسڵ یان باشووری موسڵ زیاتر لە 45یانمان لێ کوشتن  و دەستمان گرت بەسەر مۆڵگە و کۆگە و چەک و کەرەستەی سەربازیی، ئامێری کۆمپیوتەر و هەموو زانیارییەکیان.  
ئۆپەراسیۆنێکی زۆر گەورە بوو، بەڵام کەس بە وردی تیشکی نەخستەسەر یان بە وردی هەواڵەکەی نەگواستەوە، بەڵام کاتێک داعش کارێکی سادە و ساکار دەکات، تەقەیەک دەکات ، بۆمبی چێنراو  دەتەقێنێتەوە و هاوەنێک دەقێنێت، سەیر دەکەین هەموو راگەیاندنەکان باسی دەکەن؛ بۆیە داعش پشت بە راگەیاندن دەبەستێت. دەیەوێت بەردەوام ئەو پەیامە بگەیێنێت کە هەیە  و دەتوانێت لەهەر کاتێکدا لێرە و لەوێ کارێک بکات، بەڵام راستی بابەتەکە ئەوەیە، داعش لاوازە و داتەپیوە و شکستخواردووە و گرفتی گەورەی هەیە. ئێمە بۆردوومانیان دەکەین و بەردەوام لەو چەتانە دەدەین.
 
رووداو: هەڵسەنگاندنتان چییە بۆ دۆخی ئەمنی ناوچە ناکۆکی لەسەرەکان؟
 
یەحیا رەسوول: سەرەتا ناخوازم بڵێم ناوچە جێناکۆکەکان، ئێمە یەک وڵات و یەک گەلین، نەتەوە و ئایین و ئاینزای جیاوازی تێدایە، عێراق و گەلی عێراق رەنگاڵەییەکی جوانە؛ گەلی کورد گەلی خۆمانە و کەسوکاری خۆمانن. سەیری هەولێر، سلێمانی و دهۆک و هەموو ئەو ناوچە دەکەین کە بەم شێوەیە ئاوەدان و بینادنراون، ئێمە بەمە دڵخۆشین و شانازی پێوەدەکەین. ئێمە بەم ناوچەیە دەڵێین ناوچەی بۆش، یان جێهێڵدراو کە لەنێوان هێڵی بوونی هێزەکانی حکومەتی فیدراڵی و هێڵی هێزەکانی پێشمەرگە هەیە. با کەمێک بۆ دواوە بگەڕێینەوە. ئێمە لە شەڕەکانی رزگارکردنی ناوچەکاندا لە رێگەی هەرێمی کوردستانەوە چووینە نێو شاری موسڵ؛ لە باشووری موسڵەوە نەچووینە نێو شاری موسڵ، بەڵکو چووینە نێو خاکی هەرێمی کوردستان، پێشوازییەکی گەرممان لێکرا، هێزەکانی حکومەتی فیدراڵی و هێزەکانی پێشمەرگە پێکەوە لە پرۆسەی رزگارکردنی ناوچەکاندا هاوبەش بوون؛ برایانی پێشمەرگە قوربانی زۆریاندا لە شەهید و بریندار. داعشمان لە هەرێمی کوردستان دوورخستەوە.
 
لە رێگەی هەرێمی کوردستانەوە چووینە بەری چەپی موسڵ، دواتریش بەرەو بەری راست چووین.  ئەو ناوچانە لەلایەن داعشەوە سوودیان لێوەرگیراوە و جموجووڵیان تێدا دەکات. لەسەرمان پێویستە بڕیار لەوبارەیەوە بدەین. یەکەم: ئێمە ناوەندی هاوئاهەنگی هاوبەشمان هەیە لەگەڵ برایانمان لە وەزارەتی پێشمەرگە لە چەندین پارێزگادا، نزیکەی 6 ناوەندی هاوئاهەنگی هاوبەشمان هەیە؛ ناوەندێک لە هەولێر و هەروەها نوێنەرانی هێزەکانی پێشمەرگە لە وەزارەتی بەرگری یان فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان هەیە؛ هاوئاهەنگییەکی باڵا هەیە لەگەڵ برایانی وەزارەتی پێشمەرگە . ئەمڕۆ حکومەتی فیدراڵی پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ هەرێم هەیە. وێڕای ئەوەی بەڕێز فەریق روکن عیسا سوپاسالاری پێشمەرگە و هەموو فەرماندەکان سەردان و دیداری بەردەوامیان هەیە، هەروەها بەشداری کۆبوونەوەکانی ئەنجوومەنی ئاسایشی وەزارییش دەکەن، ئەمە پەیامێکی دیکەیە کە ئەمڕۆ هاوئاهەنگییەکی گەورە هەیە؛ سوپا سالاری پێشمەرگە ئامادەی کۆبوونەوەکانی ئەنجوومەنی ئاسایشی وەزاریی دەبێت کە بەرزترین ئەنجوومەنە بۆ دەرکردنی بڕیارەکان سەبارەت بە هەر دۆخێکی ئەمنی.
 
رووداو: هەولێرو بەغدا دوو ساڵە لەسەر پێکهێنانی دوو لیوای هاوبەش رێککەوتوون، بەڵام تائێستا ئەو دوو لیوایە دەستبەکارنەبوون، بۆچی؟
 
لیوا یەحیا رەسووڵ: ئێستا پێت دەڵێم، پێکهێنانی هەردوو لیواکە تەواو بووە، هەموو رێکارە کارگێڕییەکانی تەواو و ئامادەن. ئێمە تەنیا چاوەڕێی پەسندکردنی بودجە دەکەین. ئەمە بۆچی؟ چونکە هەردوو لیواکە بۆ سەر وەزارەتی بەرگری زیاد دەکرێن. مووچە و دەرماڵە و چەک و هەموو پێداویستییەکیان لەلایەن وەزارەتی بەرگری دابین دەکرێت. ئێمە تەنیا لەسەر دابینکردنی پارە وەستاوین، پێم وایە زۆری نەماوە، هەرکە پەرلەمانی بەڕێز رەزامەندی بدات و بودجە پەسند بکات، ئەوا پرۆسەکە دەستپێدەکات .
 
رووداو: تەنیا لەسەر پەسندکردنی بودجە وەستان؟
 
یەحیا رەسووڵ: بەڵێ  تەنیا لەسەر بودجە وەستاوە. ئۆپەراسیۆنی هاوبەش لەوناوچانە دەستپێدەکات، راوەدوونان و دەستگیرکردن و گەڕان و پشکنین و هەڵکوتانە سەر  و کۆنترۆڵکردنی خاکی ئەو ناوچانە دەبێت تاوەکو دەرفەت نەدرێتە ئەو چەتە تیرۆریستیانە. دەمەوێت دووپات لەسەر خاڵێکی گرنگ بکەمەوە.  پەیوەندییەکانمان  ئەگەر باش و پتەوە بن، سەردەکەوین، لە داعش دەدەین و دەرفەتی پێنادەین. داعش بە گشتی جیاوازی ناکات لە نێوان عەرەب و کورد ، ئەمە کامە تائیفەیە یان کریستیانە و جیاوازی لەنێوان هیچ لایەک ناکات، بەڵکو ئەوەی بەلایەوە گرنگە کوشتن و وێرانکاریی و تیرۆرە؛ بۆیە پێویستە یەک بین و پێکەوە کاربکەین بۆ رێگری لەو چەتە تیرۆریستانە. 

 

کۆمێنتەکان

وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه‌

کۆمێنتێک دابنێ

داواکراوە
داواکراوە