بەرپرسێکی ئاکپارتی بۆ رووداو: وەڵامی داواکاریی دەم پارتی بۆ دیداری لەگەڵ ئۆجەلان ئەرێنی دەبێت

 

ئۆرهان میرئۆغڵو، پەرلەمانتاری پێشوو و ئەندامی ناوەندی بڕیار و بەڕێوەبردنی ئاکپارتی، لە هەڤپەیڤینێکی تایبەت دا لەگەڵ تۆڕی میدیایی رووداو باسی پرۆسەیەکی نوێی تایبەت بە پرسی کورد دەکات و دەڵێت، لە پرۆسەی چارەسەریی جاری پێشوو، عەبدوڵڵا ئۆجەلان هێندەی ئێستا لە ئازادبوون نزیک نەبوو، هەروەها گوتی، "ئێمە باسی 12 ساڵ لەمەوبەر دەکەین. هەروەها بۆ ئەوەی سوود لە 'مافی هیوا' وەربگرێت، پێویست بوو 10 ساڵی دیکە تێبپەڕێت".

 

ئەو پەرلەمانتارەی پێشووی ئاکپارتی سەبارەت بە رۆڵی هەرێمی کوردستان لە پرۆسەیەکی نوێی چارەسەریدا گوتی، "پێویستە هەڵوێستی کورد، حکومەت و ئاکتۆری سیاسیی کوردستانی عێراق ئەوە بێت، جەخت لەسەر ئەوە بکەنەوە تیرۆر هیچ سوودێکی بۆ کورد نییە و پشتگیریی پرۆسەکە بکەن. هەروەک بەڕێز مەسعود بارزانی لە کۆڕبەندێکی ئەم دواییەدا لە دهۆک ئاماژەی پێدا، پەکەکە بۆ کوردستانی عێراقیش سەرئێشەیە."

 

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: راستییەکەی پرۆسەیەک هەیە یان نا، هەروەها مەبەست لەو پرۆسەیە چییە؟ نازانم. بەڵام بێگومان پرۆسەیەک هەیە کە بەڕێز باخچەلی رایگەیاندووە و سەرۆککۆمار بەڕێز ئەردۆغانیش پشتیوانیی لێ دەکات. قۆناخی هەنووکەیی پرۆسەکە لە دوای گفتوگۆی سەرۆکەکانی ئاکپارتی و مەهەپە، سەردانیی شاندێکی دەم پارتییە بۆ ئیمرالی و دیدارە لەگەڵ ئۆجەلان. دەم پارتی بۆ ئەم دیدارە داواکاریی پێشکێشی وەزارەتی داد کردووە و چاوەڕێی وەڵامە. پێدەچێت وەڵامەکە ئەرێنی بێت." 

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: ئێمە لە دیداری ئیمراڵی-دەم پارتی گوێمان لە لێدوانەکانی ئۆجەلان دەبێت و لێدوانە ئەرێنی و نەرێنییەکانی دەم پارتی و قەندیل دەبیستین. 

 

بەدڵنیاییەوە لایەنەکان لە پەنجەرەی خۆیانەوە هەڵسەنگاندنی نوێ دەکەن. دواتر لە رێی میدیاوە ئامادەکاری بۆ ئەمە دەکرێت، هەڵوێستی کۆمەڵگەش چاودێری دەکرێت و هەڵوێستی لایەنەکانیش روون دەبێتەوە.

ئۆرهان میرئۆغڵو: لە پرۆسەکەی پێشوودا، لایەنەکان لەسەر مێزی گفتوگۆ باسیان لە دەستووری نوێش کرد. هەروەها باس لە رۆڵی هێڵی پەکەکە/هەدەپە بە سەرۆکایەتیی ئۆجەلان کرا لە بونیاتنانی تورکیایەکی دیموکراسی، لەمبارەیەوە هەروەها قسە لەسەر چەک کرا. ئەوەی لە پرۆسەکەدا باسی لێوە دەکرا، دانانی چەک بوو بەبێ هیچ مەرجێک. ئۆجەلان لەگەڵ نەرمکردنەوەی ئەو داواکارییانە بوو کە لە بەرامبەر دانانی چەک پێشکێش دەکران. کاتێک سری سورەیا لە دیداری ئیمرالی دەپرسێت 'سەرۆک چی بەسەر ئێوەدا دێت؟' سەرۆکیش دەیگوت "سری، ئێمە هەموومان ئازاد دەبین'، بەڵام ئۆجەلان لە بابەتی ئازادبووندا هێندەی ئێستا نزیک نەبوو. بێگومان لەبەر دۆخی یاسایی. من باسی 12 ساڵ پێش ئێستا دەکەم. هەروەها بۆ ئەوەی سوود لە 'مافی هیوا' وەربگرێت، پێویست بوو 10 ساڵی دیکە تێبپەڕێت. ئۆجەلان 25 ساڵە لە ژوورەوەیە و ئەگەر بتوانن یەکدی ببینن، کاک سری پێویست ناکات ئەو پرسیارەی لەبارەی ئازادبوون لێ بکات. جیاوازیی دووەمیش ئەوەیە؛ ئەگەر دەوڵەت لەبەرامبەر دانانی چەک بەڵێن بە پەکەکە بدات، ئەوە هێنانی دیموکراسی نییە بۆ سەر مێزی دیالۆگ. هەروەک سەرۆککۆمار ئەمڕۆ لە کۆبوونەوەی فراکسیۆندا گوتی، بۆ ئەوەی بەردەمیان واڵابکرێت لە بابەتی دانانی چەک، دەکرێت یاسا هەمواربکرێتەوە. جیاوازییەکی دیکە لەگەڵ پرۆسەی رابردوو ئەوەیە ئەوەی ئێمە بیزانین، پرۆسەیەک ئەگەر لەڕێی دیپلۆماسیی دەوڵەتەوە نەبێت و پێشنیازکراو بێت، بەشداریی کۆمەڵەی چالاکڤانانی مەدەنیی تێدا دەبێت، هەروەها پرۆسەیەکە لەسەر بنەمای دیپلۆماسی و هەواڵگری.

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: ئەگەر بیەوێت بۆ ناتوانێت؟ ئەگەر سەرۆککۆمار بۆ دوایینجار ئەم بانگەوازە بکات، دەڵێم دوا بانگەواز، چونکە ئەگەر ئەمجارە بانگەوازەکەی ئۆجەلان بۆ دانانی چەک بێ وەڵام بمێنێتەوە، دەرفەتەکە لەدەستدەچێت! دەرفەتێکی لەو شێوەیە دووبارە نابێتەوە. ئەوەندەی من دەیبینم؛ پەکەکە ناڵێت من دەستبەرداری چەک نابم، دەڵێت چیم بەسەر دێت؟ کەس ناتوانێت ئەم پرسیارە وەک پرسیارێکی ناڕەوا ببینێت. پەکەکە کە چەکەکانی دادەنێت چۆن لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا دەمێنێتەوە، کە دەگۆڕدرێت، ئایا زەمینەی ناڕوخێت و ناکەوێتە ژێرەوە؟ پێش هەموو شتێک لە تورکیا و سووریا. چونکە هیچ ئاییندەیەک بۆ پەکەکە لە عێراق و ئێراندا نییە. بەڵام ئەگەر پەکەکە دەستبەرداری پان-کوردیزمی خۆی نەبێت، دەستبەرداری خەباتی چەکداری ئاسان نابێت بۆی. چونکە جگە لە تورکیا لە وڵاتانی دیکەشدا چەک گرنگییەکی زۆری هەیە. بەداخەوە ئیدی هۆزەکانیش بێ چەک نین.

 

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: ئەوەی من زۆر تامەزرۆم بۆی ئەوەیە کە ئایا ئۆجەلان لەبارەی 'پان-کوردیزمی پەکەکە' چی دەڵێت! چونکە پەکەکەی ئۆجەلان رێکخستنێکی تایبەت بە کوردی تورکیا بوو. کاتێک چوونە بیقاع و پرسیاریان لە ئۆجەلان کرد، کوردانی سووریا چییان بەسەر دێت؟ ئۆجەلان دەیگوت سەرەتا تورکیا. بەو پێیەی بەڕێز هاکان فیدان لە پەرلەمان باسی بودجەی وەزارەتەکەی دەکرد، بە روونی باسی لەوە کرد چییان لە پەیەدە/پەکەکەی سووریا دەوێت. ئایا گەڕانەوەی ئەوانەی خەڵکی سووریا نین و لە ناو پەیەدەن بۆ وڵاتەکەیان؟ بەڵام پەرەسەندنێکی لەم شێوەیە بەپێی پرۆسەی دانان یان دانەنانی چەک لەلایەن پەکەکە زۆر گۆڕانی بەسەردا دێت. دیارە پەکەکە چەک دابنێت چیتر مەترسی نابێت. ناکرێ پەکەکە کە چەکی دابین نەکردبێت، وەڵامێکی ئەرێنی بۆ پێشنیازەکەی کاک فیدان بداتەوە. با بیرمان نەچێت 20 هەزار گەنجی تورک هەن کە بەشداری پرۆسەی نیشتەجێبوونیان کردووە لە پەکەکەى سووریا. گەڕانەوەیان بۆ ژیانی ئاسایی کارێکی قورس نابێت. ژمارەی ئەو چەکدارانەی لەلایەن دەوڵەتەوە ڕادەستی "دایکانی دیاربەکر" کران، نزیکەی 50 کەسن. ئەو پرۆسەی یاساییەی بۆیان جێبەجێ کراوە، دەتوانرێت بۆ داهاتووش جێبەجێ بکرێت. ئەمانە بابەتی زۆر قورس نین. هەڵوێستی ئۆجەلان لەسەر ئەم پرسە، دۆخی ئێستا زۆر دەگۆڕێت.

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: من، لەو باوەڕەدا نیم دەوڵەت پێداگرییەکی لەمجۆرە بکات. ئەو دەوڵەتە کە رێ بە دەم پارتی و ئۆجەلان دەدات دیدار بکەن، بۆچی گەمارۆیەکی وەها بخاتە سەر کاک سەڵاحەدین؟ بە بۆچوونی من کێشە لە هەڵوێستی سەرۆکایەتیی دەم پارتی و پەکەکە دا هەیە. لە قۆناخێکی وەهادا کە ئۆجەلان لە پەرلەمان قسە بکات و لە داهاتوودا سوود لە 'مافی هیوا' وەربگرێت، مامەڵەی کەسی دووەم لەگەڵ کاک سەڵاحەدین بە تەواوی وابەستەی بڕیارەکەی ئۆجەلان دەبێت.

 

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: بێگومان هەن و ئەو لایەنانەش زۆر دوورن لەو ئامانجەی بەڕێز ئەردۆغان تێی دەڕوانێت. بەڕێز ئەردۆغان لە چوارچێوەی بەرژەوەندیی نیشتمانی سەیری ئەو پرسە دەکات. یەکەمیان هەڵچوونێکی گەورە لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا دەبینێت. دووەمیان وەک خۆی دەڵێت دەیەوێت ئەم پرسە لە مێژوودا بنێژێت و تاجی 40 ساڵەی سیاسی بخاتە سەر. ئەمانە گوتەی ئەون و گوتەی من نین. لە گوتارەکەی کۆبوونەوەی فراکسیۆندا هەمان قسەی کرد. بەڵام ئەگەر بڵێی زۆرینەی ئەندامانی پارتەکە وەها بیر دەکەنەوە؟ بەداخەوە دەڵێم نەخێر. هێندە نائارامی هەیە کە دەڵێن پێویستە جارێکی دیکە ئەو پەڕاوە سەر لەنوێ بکرێتەوە. هیوادارم ئەمە لەڕێی دیالۆگ و دانوستان لەناو پارتەکەدا کۆتایی بێت. پارتی داد و گەشەپێدان 'پارتی کوردییە' کە ئێستا لە باشترین هەڵوێستدایە سەبارەت بە نوێنەرایەتی سیاسیی کورد. لەم پرۆسە نوێیەدا پێویستە سوود لەم تایبەتمەندییەی پارتەکە وەربگیرێت. چونکە کوردانی ئاکپارتی لە دۆخێکدان کە سەبەتەی هێلکەیان لەسەر پشتە. هەرچییەک بۆ کورد بکەیت، ئەوان دابینی دەدەن! هاوشێوەی ئەو دلبەرەی لە زنجیرە درامای یڵماز هەیە، کاتێک دلبەر دەبێتە قوربانی، بەپێی سیناریۆکە، دەگەڕێتەوە و دەڵێت 'هەموو کەسێک دەخوات و دەخواتەوە، بەڵام دلبەر پارەکەی دەدات!' ئەمجارەیان نابێت کەس پارەی کەس بدات، یان ئەگەر کرێیەک بدرێت، پێویستە بەکۆمەڵ بدرێت!

 

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: خۆزگە وەک ئەوەی تۆ گوتت وا بووایە. وا دیارە هەمووان دەڵێن ئەمجارە ئەمە بکرێت. بەڵام ئەگەر تورکیا لە پرۆسەی بانگهێشتکردنی ئۆجەلان لەلایەن بەڕێز باخچەلی بۆ پەرلەمان هەنگاو بنێت، هەوڵدان بۆ بێ ئەرزشکردنی پرۆسەکە ئەمجارە ئاسان نابێت. هێشتا پێناچێت هیچ هیوایەکی راستەقینە لە پرۆسەکەدا هەبێت. بۆ نموونە جەهەپە لەپێناو بەرژەوەندییە سیاسییەکانی خۆیدا سەیری ئەو پرسە دەکات. پێیوایە بەو هەنگاوەی ئۆجەلان، دەنگدەرانی کورد لە جەهەپە دوور دەخرێنەوە. ئێستا دەم پارتی لە دیوی قەندیلە، بەڵام نازانم دوای گوتارەکەی ئۆجەلان چۆن دەبێت. بەڵام لایەنێکیش هەیە کە ئەوان نەیانگوت بەڵێ بۆ هیچ شتێک کە لە پڕۆسەی یەکەمی یەکلاکردنەوەدا سوودی بۆ ئەردۆغان هەبێت. هەروەها دوای خوێندنەوەی نامەکەی ئۆجەلان ساڵی 2013 لە گۆڕەپانی نەورۆز، درێغییان نەکرد لە بەکارهێنانی بۆمبی ئەتۆمی بۆ روونکردنەوەی ئەو ئازارەی کە نامەکە بۆ گەلی کورد هاتە ئاراوە.

 

ئۆرهان میرئۆغڵو: پێویستە هەڵوێستی کوردان و حکومەت و ئاکتۆری سیاسیی کوردستانی عێراق ئەوە بێت، جەخت لەسەر ئەوە بکەنەوە کە تیرۆر هیچ سوودێکی بۆ کوردان نییە و پشتگیریی پرۆسەکە بکەن. هەروەک بەڕێز مەسعود بارزانی لە کۆڕبەندێکی ئەم دواییەی لە دهۆک ئاماژەی پێدا، پەکەکە بۆ کوردستانی عێراقیش سەرئێشەیە. جگە لەوەش نزیکەی 4 هەزاری هاووڵاتیی تورکیا لە ریزەکانی پەکەکەن بوون، ساڵانێکە جیابوونەتەوە و لەوێ دەژین. دەکرێ ئەوان بگەڕێندرێنەوە و مەخموور چۆڵ بکرێت. ئەمەش بە هاوئاهەنگیی ئەنقەرە و هەولێر دەکرێت. بەڕاستی لە سەردەمێکدا کە جیهان بەرەو جەنگی سێیەم دەڕوات، کاتێک مرۆڤەکان سەیری کێشەکانی نێوان ئەو گەلانە دەکەن کە هەزار ساڵە هاوچارەنووسن، بەڕاستی پەشیمان دەبنەوە و دەڵێن بۆچی ئەو کێشانە چارەسەر ناکرێن و ئەمانە ئەو کێشانەن کە چارەسەر نەکراون؟! کۆماری تورکیا دەوڵەتێکی گەورەیە، دەوڵەتێکە دەتوانێت ئەو کێشانە چارەسەر بکات. هەڵوێستی بەڕێز باخچەلی و ئەو ئەرکەی لە ئەستۆی گرتووە باشتر دەبێت ئەگەر لەم روانگەیەوە لێی بڕواندرێت.