چۆن بە تەندروستی دەنگ دەدەیت؟

رووداو - تەندروستی 

پسپۆڕێکی پزیشکیی خێزانی لە هەولێر چەند رێنوێنییەک پێشنیازدەکات بۆ ئەوەی بە تەندروستییەوە هاونیشتمانییان دەنگبدەن و دەڵێت: پێویستە رەچاوی بەساڵاچووان و خانمانی دووگیان بکرێت، چونکە ئەوانە دوو گرووپی مەترسیدارن بۆ تێکچوونی باری تەندروستی.
 
د. دلین حوسێن ئاکرەیی، پسپۆڕی پزیشکیی خێزانی و بەرپرسی راگەیاندنی کۆمەڵەی پسپۆڕانی پزیشکیی خێزانی بە رووداوی راگەیاند، ''پێش چوونە بنکەکانی دەنگدان بایەخ بە خواردنەوەی ئاو و شلەمەنی بدرێت، تاوەکو جەستە لە وشکبوونەوەی بپارێزرێت'' کە ئەمە سوودیشی دەبێت بۆ باشترخوێندنەوەی پەنجەمۆر.
 
رۆژی هەیینی 18-10-2024 دەنگدانی تایبەت بۆ خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوەچوو و ئەنجامە بەراییەکانیش دەرچوون، بەیانی یەکشەممە 20-10-2024 دەنگدانی گشتی ئەنجامدەدرێت.
 
دەقی وەڵامەکانی د. دلین حوسێن ئاکرەیی، پسپۆڕی پزیشکیی خێزانی لەبارەی دەنگدان بە تەندروستی؛
 
رووداو: کێن ئەوانەی پێویستە بە هەستیارییەوە لەکاتی دەنگدان مامەڵەبکەن و گرووپی مەترسیدارن بۆ کێشەی تەندروستی؟
 
د. دلین ئاکرەیی: چەند گرووپێک هەن کە ئەگەری تێکچوونی دۆخی تەندروستییان هەیە وەکو؛
 
- بەساڵاچووان
- تووشبووانی نەخۆشییە درێژخایەنەکانی وەکو 'بەرزەپەستانی خوێن، شەکرە و رەبۆ'
- تووشبووانی نەخۆشیی شێرپەنجە
- ئەوانەی گورچیلەیان بۆ چاندراوە، چونکە بەرگریی جەستەیان لاوازە
- خانمانی دووگیان
- تووشبووانی رۆماتیزم و نەخۆشیی جومگە و بڕبڕەکانی پشت
- ئەوانەی گەشکەیان هەیە
- ئەوانەشی کە ترس 'فۆبیا'ـیان هەیە لە شوێنی قەرەباڵخ
 
رووداو: ئایا بەساڵاچووان چییان پێبێت لەکاتی سەرەگرتن و پێویستە چۆن مامەڵە بکەن بۆ ئەوەی تووشی کێشەی تەندروستی نەبنەوە؟
 
د. دلین ئاکرەیی: پێویستە هەمیشە بایەخ بە خواردنەوەی ئاو بدەن یاخود شەبەتی سرووشتییان پێبدرێت، هەروەها نابێت راستەوخۆ تیشکی خۆریان بەربکەوێت و خۆیان بپارێزن، ئەوانەشی کە شەکرەیان دادەبەزێت، پێویستە خۆراکێکی شیرین لە گیرفانیان بێت.
 
رووداو: پێش چوونە دەنگدان، پێویستە چۆن ئامادەکاریی جەستەیی بکرێت؟ تاوەکو کەسەکە بەرگەی وەستانی زۆر و نۆرەگرتنەکە بگرێت؟
 
د. دلین ئاکرەیی: دەشێت ئەم رێنوێنییانەی خوارەوە جێبەجێبکرێن؛
 
- خواردنەوەی ئاو و شلەمەنی بۆ رێگری لە وشکبوونەوەی جەستە
- خواردنی میوە
- خواردنی خۆراکە پڕۆتینی و ریشاڵییەکان
 
رووداو: ئایا چ کەسێک پێویستە دەمامک ببەستێت؟
 
د. دلین ئاکرەیی: پێویستە ئەوانەی پەتای وەرزییان هەیە دەمامک ببەستن، هەروەها ئەوانەشی کە بەرگریی جەستەیان لاوازە یان نەخۆشییە درێژخایەنەکانی کۆئەندامی هەناسەدانیان هەیە پێویستە دەمامک ببەستن.
 
رووداو: دوای تەواوبوون لە پڕۆسەی دەنگدان، پێشنیازت چییە بۆ هاونیشتمانییان؟
 
د. دلین ئاکرەیی: شۆردنی دەستەکان پێش و پاش پڕۆسەی دەنگدان گرنگە بۆ رێگریکردن لە تووشبوون بە میکرۆبەکان و هەوکردنە تووندەکان، هەروەها پێویستە بێدەنگی لەنێو بنکەکانی دەنگدان بپارێزرێت و هیچ درووشمێک نەگوترێتەوە، ئەمەش بۆ پاراستنی دەروونی دەنگدەران گرنگە.