نەوید محەممەدزادە.. لە تۆپی پێوە بۆ ناوبانگی سینەمایی
رووداو-سلێمانی
لە 17 ی نیسانی 1986 لە تاران لەدایكبووە، منداڵی دوانزدەیەمی خێزانێكی كوردی رۆژهەڵاتە، لە ساڵی 2003 وە هاتووەتە ناو كاری شانۆ و نواندنەوە. نەوید محەممەدزادە ئێستا ئەكتەرێكی سینەمایی ناسراوە و لە ماوەیەكی كەمدا ناوبانگێكی باشی لە بواری سینەما و شانۆی ئێرانی پەیدا كردووە.
نەوید لە فیلمی (تووڕە نیم) ستایشێكی زۆری كرا، بەجۆرێك زۆربەی رەخنەگران ئەویان بە شایەنی خەڵاتی سیمۆرغی كریستاڵ دەزانی كە بۆ باشترین ئەكتەر بوو لە سی و دووەمین فێستیڤاڵی فیلمی فەجر. ئەو پێشتر دوو جار براوەی ئەو خەڵاتە بووە و هەروەها خەڵاتی باشترین ئەكتەری لە ئاهەنگی حافز پێدراوە.
لە تۆپی پێوە بۆ نواندن
نەوید یاریزانی تۆپی پێ بووە، تەنانەت هەتا ئەو شوێنەش چوو بوو كە ناوی خۆی لە یانەی بەناوبانگی سایپای ئێرانی تۆمار بكات، بەڵام بینینی دوو فیلم بۆ هەمیشە رێچكەی ژیانی گۆڕی.
"لە قۆناغی یەكی ئامادەیی بووم، ئەوكات هەر خەریكی تۆپی پێ بووم. جارێك كوڕی پوورم لە یەك شەودا دوو ڤیدیۆی بۆ لێدام، یەكێكیان فیلمی "قەیسەر" بوو، ئەوەی دیكەیان "سوت دلان"ی عەلی حاتەمی، ئەوەی كاریگەری هەبوو لەسەرم فیلمەكە و نواندنی بێوێنەی بەهرۆز وسووقی بوو".
فیلمەكان زۆر كاریان لێكردبوو، بۆیە رۆژی دواتر نەویدی نەوجەوان چووە دوكانێكی بەكرێدانی فیلم و داوای فیلمی كرد. دووكاندارەكە گوتبووی "فیلمی ئێرانیت نادەمێ، فیلمی بیانی بەرە بە دۆبلاژی فارسی". فیلمەكانیش (روو رووشاو) و (گاد فازەر) بوون، لە هەردووكیاندا ئال پاچینۆ رۆڵی دەبینێ.
نەوید دەیزانی چیدی ناتوانێ پێیەكانم بنێتە سەر گۆڕەپانی یاری تۆپی پێ، بۆیەش دەڵێ: "وازم لە تۆپ هێنا، بەڵام هەتا ئامادەییم تەواو نەكرد، دایك و باوكم نەیانهێشت خولی فێربوونی نواندن ببینم، قوتابخانەم تەواو كرد، چوومە زانكۆ و لە ناوەندی هەفت هونەری كەرەج خولێكی نواندنم بینی".
سەرەتا لە فیلمی "لە نێوان هەورەكان" لە دەرهێنانی روحوڵڵا حیجازی رۆڵێكی كورتی بینی، وەك خۆی دەڵێ "150 هەزار تمەنیش پارەم بۆ ئەو رۆڵە وەرگرت كە زۆر دڵخۆشی كردم". یەكەم نواندنی شانۆیی پرۆفیشناڵی لە شانۆگەری "یەك خولەك بێدەنگی" لە دەرهێنانی ئایدا كەیخایی بوو لە ساڵی 2010، هەرچەند پێش ئەویش ساڵانێك بوو لە فێستیڤاڵە زانكۆییەكاندا بەشداری دەكرد.
چۆن بۆ "تووڕە نیم" هەڵبژێردرا؟
فیلمی "تووڕە نیم" لە دەرهێنانی رەزا دۆرمیشیان و بەرهەمی 2013 یە. فیلمەكە مۆڵەتی نمایشی لە سینەماكانی ئێران لێ سەندراوەتەوە. وەزارەتی "فەرهەنگ و ئیرشادی ئیسلامیی ئێران” دەڵێ فیلمەكە مۆڵەتی بەرهەمهێنانی هەیە، بەڵام لە كاتی بەرهەمهێناندا لەو سیناریۆیە لایانداوە كە پێشكەشیان كردبوو. دۆرمیشیان هەموو شانۆگەرییەكانی نەویدی بینیبوو. دوایین كاریشی كە پێش تووڕە نیم بینیبووی شانۆگەریی "وێران" بوو.
باران كەوسەری كە ساڵانێك بوو لەگەڵ نەوید كاری شانۆییان دەكرد، سیناریۆی فیلمەكەی بینیبوو. نەوید محەممەدزادە لەوبارەوە دەڵێ: "خاتوو باران كەوسەری گوتی سیناریۆیەكم بینیوە كاراكتەرێكی تێدایە رێك تۆی، تۆ دەبێ ئەو رۆڵە بگێڕی، بەڵام نازانم چۆن بە دەرهێنەرەكە بڵێم"، بێخەبەر لەوەی دۆرمشیانیش بیری لە هەمان شت كردبووەوە.
لە یەكەم دانیشتنیاندا، دۆرمیشیان سیناریۆكەی دابووە دەست نەوید، هەر ئەو شەوە تەواوی كردبوو، كاژێر چواری بەیانیش تەلەفۆنی بۆ دەرهێنەرەكە كردبوو. پێكەوە چووبوون بۆ سەروپێ خواردن كە نەوید بە "گرنگترین سەروپێی ژیانی" وەسفی دەكات و دەڵێ "سیناریۆكە وەك شێتی لێكردبووم، رەزا هەر ئەوكات زانی ئەو شێتەی دەستكەوتووە كە بەدوایدا دەگەڕێ، هەردووكمان دەمانزانی تەواو نین و دەبێ پێكەوە كار بكەین".
كارەكتەری سەرەكیی پیاوی فیلمەكە كوڕێكە بەناوی "نەوید" و لە "دەركراوەكان"ی زانكۆیە. سەبارەت بە تێكەڵاویی خۆی و كاراكتەرەكە، نەوید دەڵێ: "رۆڵەكەم زۆر بە دڵ بوو، چونكە هەم ئەو كوردە و هەم خۆم. زۆر كەیفم بەوە هات كە كاراكتەرەكە كوردە، لە شوێنێكی فیلمەكەشدا بە كوردی قسە دەكەم. خۆم راستە لە تاران لەدایكبووم، بەڵام بە ئەسڵ خەڵكی مێهرانم لە پارێزگای ئیلام".
"تووڕە نیم" نەویدی تووڕە كرد
ئەكتەرە كوردەكە دوو شەو پێش كۆتایی سی و دووەمین فیستیڤاڵی فیلمی فەجر دڵنیا كرابووەوە لەوەی خەڵاتی باشترین ئەكتەری پیاو لە رۆڵی سەرەكیدا بۆ ئەو دەبێ. نەوید و رەزا دۆرمیشیان بە فیلمی "تووڕە نیم" بەشداری فیستیڤاڵەكە بوون. ئەوە یەكەم فیلمی نەوید بوو كە رۆڵی سەرەكیی تێدا بگێڕێ و بە "خۆشەویستترین كاری خۆم لە سینەما و لە شانۆش" ناوی دەبات.
بەڵام شەوێك پێش كۆتایی فێستیڤاڵەكە بە گوێیان گەیشتبووەوە كە هیچ كەسێك نابێ بۆ فیلمی "تووڕە نیم" سیمۆرغی كریستاڵی (خەڵاتی فیستیڤاڵەكە) وەربگرێ. نەوید دەڵێ "ئەو قسەیە بڵاوببووەوە".
رۆژی دابەشكردنی خەڵاتەكە دۆرمیشیان تەلەفۆنی بۆ نەوید كردبوو، گوتبووی: "دەبێ نامەیەك واژۆ بكەین و پاشگەزبوونەوەی خۆمان رابگەیەنین و بڵێین كە خەڵاتەكانمان ناوێ".
ئەكتەرە كوردەكە لە وەڵامدا گوتبووی: "با خەڵاتەكەم نەدەنێ، بەڵام با بەڵگەشم لێ وەرنەگرن كە هەقەكەم نادەنێ، لە كوێی دونیا شتی وا هەیە تۆ خۆت واژۆی بكەیت كە خەڵاتت ناوێ".
نەوید وەك بڵێی لە تافی نەوجەوانییەوە دەیزانی رۆژێك لە رۆژان سیمۆرغی كریستاڵ وەردەگرێ، 10 ساڵ دواتر هیوای وەدیهاتنی ئەو خەونەی پێدرا، بەڵام دواجار بێهیوا كرا. نەوید لەوبارەوە بە بەرنامەی ئینتەرنێتیی (سی و پێنج) دەڵێ: "لە ساڵی 2003 وە لە پێش ئاوێنە راهێنانم بۆ ئەو كاتە دەكرد كە سیمۆرغی كریستاڵ وەردەگرم. من لە تەمەنی 27 ساڵان پێیانگوتم كە سیمۆرغەكە بە دەنگی 7 داوەر بۆ تۆیە، بەڵام نابێ وەریبگریت، دەبێ واژۆ بكەیت كە خەڵاتەكەت ناوێ".
نەوید خۆی بۆ وەرگرتنی خەڵاتەكە ئامادە كردبوو، چاكەتەكەی ئوتوو كردبوو، بەڵام سێ كاژێر پێش راگەیاندن و دابەشكردنی خەڵاتەكان دڵنیابووەوە كە خەڵاتەكەی نادرێتێ. ئەو رۆژە بە تاڵترین رۆژی ژیانی وەسف دەكات.
تیمی بەرهەمهێنانی فیلمەكە واژۆی پاشگەزبوونەوەیان كردبوو، ئەكتەرە كوردەكە كە نامەكەی واژۆ نەكردووە دەڵێ: "خەڵاتەكەیان هەر نەدەدا بە ئێمە، چ واژۆمان كردبا و چ نەمانكردبا، ئەوان هەر ئەوەندەیان دەویست ویژدانی خۆیان ئاسوودە بكەن، ئەگینا پاشگەزبوونەوە ئەوەیە خۆت پاشگەزبیتەوە، نەك ئەوەی پێت بڵێن بكشێوە. من دەگریام".
دوو ساڵ دوای ئەو رۆژە نەوید خەڵاتی فیستیڤاڵی فەجری بۆ باشترین ئەكتەری تەواوكەر لە فیلمی "ئەبەد و یەك رۆژ" وەرگرت. لە كاتی وەرگرتنی خەڵاتەكە یەكێك لە داوەرەكان پێیگوتبوو "ئیدی قەرزت لەسەرمان نەما". بەڵام نەوید پێیوایە فیستیڤاڵەكە هێشتاش قەرزداری ئەوە "چونكە ئەوە سیمۆرغی ئەبەد و یەك رۆژە، ئەی خەڵاتەكەی من تووڕە نیم كوا؟ ئەمە خەڵاتی فیلمێكی دیكەیە، چ پەیوەندی بە تووڕە نیمەوە هەیە؟"
شەوی دابەشكردنی خەڵاتەكە، نەوید لە شانۆی "شێكلەك"دا رۆڵی گێڕا، خۆی دەڵێ: "شانۆ حاڵم چاك دەكاتەوە". پێشتر وایاندەزانی نەوید خەڵاتی فەجر وەردەگرێ، بۆیەش ئەكتەرێكی دیكەیان بۆ ئەو رۆڵە دانابوو، دواتر كیومەرسی مورادی، دەرهێنەری شانۆگەرییەكە هاتبووە شوێنی، وەك خۆی دەگێڕێتەوە "كیومەرس كاژێر شەش هاتە شوێنم، لە ناو ئوتۆمبێلەكەیدا وەك منداڵێكی ساوا فرمێسكم دەڕشت، بەڵام كە چوومە هۆڵی شانۆ هەموو شتێكم بیرچووەوە، كاتێكیش بینەران چەپڵەیان بۆ لێدام، بیرم چووبووەوە كە دەبووایە ئەو رۆژە لە شوێنێكی دی چەپڵەم بۆ لێبدرێ".
دوو رۆژ دوای تەواوبوونی فیستیڤاڵی فەجر شتەكان ئاشكرا بوون، ئەكتەرە كوردەكە پێیوایە "ئەگەر زانیبایان دوو رۆژ دواتر هەموو شتەكان ئاشكرا دەبێ، دڵنیام پێیان وانەدەبوو شتەكە ئەوەندە بهێنێ كە ئەو خەڵاتەی بۆ لە ئێمە وەربگرن. خراپترین رستە كە گوێم لێبوو ئەوە بوو ئەمە بۆ سینەما باشە، بەڵام دوای ئەوە چی؟ گوتیان بێدەنگ بن، خەڵاتەكەتان وەرمەگرن، فیلمی تووڕە نیم مافی نمایش وەردەگرێ، بەڵام كوا؟ هیچ رووینەدا، هەر ئەوەندەیە دڵی ئێمە هەتا ئێستاش ژان دەكات".
فیلمی تووڕە نیم باسی كەسێك دەكات كە دەیەوێ خۆی رابهێنێ تووڕە نەبێ، بەڵام هەر ئەو فیلمە و رووداوەكانی فەجر داخێكی قورسیان كردە دڵی نەویدەوە، بۆیەش دەڵێ "سینەمای ئێران لە تەمەنی 27 ساڵیدا كارێكی پێمكرد، هێندەی كەسێكی 40 ساڵە پێگەیشتم. ئەگەر لە كاتی وەرگرتنی خەڵاتی سیمۆرغدا یەك خولەك بێدەنگ دەبم، ئەوە هەڵچوون نییە، بەڵكو ئەوەندەیە من كە ئەگەر دوو ساڵ پێشتر سیمۆرغم وەرگرتبا بڕیار نەبوو هیچ رووبدات، ئێستا ئەگەر (تووڕە نیم) نمایش بكرێ چی رووەدات؟ بە خوا هیچ روونادات".
نەوید خۆی دەنگی بە حەسەن رووحانی، سەرۆككۆماری ئێران داوە، بەڵام پێیوایە ئەگەر رەوتی راگرتنی مۆڵەتی فیلمەكان بەو شێوەیەی ئێستا بەردەوام بێ ئەوە "ئەم حكومەتە لە سەندنەوەی مۆڵەتی فیلمدا دەبێ بە خاوەن ریكۆرد". فیلمی (تووڕە نیم) لەلایەن حكومەتەوە بە "فیلمێكی لایەنگری فیتنە" ناسێنراوە. نەوید پێیوایە (تووڕە نیم) چیرۆكی كەسێكی چەوساوەیە، كاراكتەرەكەشی بەشێكی گرنگە لە كۆمەڵگا، بەشە ئازارچەشتووەكەی ئەم كۆمەڵگایەیە و خەڵك خۆشی دەوێن.
(تووڕە نیم) یەكەمین فیلمی نەوید بوو كە تێیدا رۆڵی سەرەكی هەبێ و لای بینەرانی سینەمای ئێران دەموچاوێكی ناسراو نەبوو، بۆیەش وەك خۆی دەڵێ، دوای تەواوبوونی فیلمەكە بینەران بە: نەویدزادە، مەحموودزادە، بەڕێز تووڕە نیم بانگیان دەكرد، هەتا ئێستاش خەڵك نەویدزادەم پێدەڵێن.
نەوید لەو جۆرە ئەكتەرانەیە كە دەیەوێ فیلمەكەی خۆی لەگەڵ بینەران ببینێ. بۆ فیلمی (تووڕە نیم)یش دەڵێ "من بە گشتی ئاوهام، كاتێك لە فیلمێكدا رۆڵ دەبینم، دەمەوێ یەكسەر بڕۆم لەگەڵ بینەردا بیبینم، جا باش دەرچوو بێ یان خراپ".
نەوید و فیلمی لانتوری
فیلمی لانتوری بەرهەمی 2016 یە، باس لە گروپێكی تاوانكار دەكات بە هەمان ناو. سەركردەی لانتوری كوڕێكە بەناوی پاشا كە دەكەوێتە داوی خۆشەویستی ئافرەتێك بەناوی مەریەم، بەڵام كاتێك مەریەم دەست بەڕوویەوە دەنێ، تیزاب بە دەموچاویدا دەكات.
نەوید رۆڵەكەی خۆی لە فیلمی لانتوری خۆشدەوێ، هەرچەند پێیوایە كاراكتەرەكەی كە ئەو رۆڵەكەی دەبینێ "بەشێكی ترسناكی كۆمەڵگایە". فیلمەكە لە بنەڕەتدا بۆ ئەوە دروستكراوە ئەو تیزاب رشتن و توندوتیژییە نەمێنێ، حەزیش دەكات لەو فیلمانەدا رۆڵی هەبێ كە باسی "كێشەی كۆمەڵگا دەكەن".
"ئەبەد و یەك رۆژ".. فیلمی ساڵ
ئەبەد و یەك رۆژ فیلمی سەعید روستاییە و لە ساڵی 2016 نمایشكرا، فیلمەكە لە فیستیڤاڵی فەجر 7 خەڵاتی بەدەستهێناوە، لەوانەش خەڵاتی باشترین ئەكتەری پاڵپشت كە نەوید رۆڵەكەی دەبینێ.
وەك نەوید دەڵێ، ئەو و سەعید چەند ساڵێك بوو هاوڕێ بوون و رێچكەی بیركردنەوەیان وەك یەك بووە، بۆیەش "ساڵێك پێش دەستبەكاربوون بە خەڵكم دەگوت سیناریۆیەكی باشی دەرهێنەرێكی باش بەڕێوەیە. ئەو رۆڵەش كە لە فیلمەكەدا هەبوو بۆ من نووسرابوو. دڵنیابووم لەوەی (ئەبەد و یەك رۆژ) ئاوهای لێدێ، تەنانەت دەمزانی فرۆشیشی باش دەبێ".
نەوید ساڵانێك بوو ئاواتی دەخواست كەسانێك بێن گۆڕانێكی ئاگایانە لە سینەما و شانۆدا بكەن، وەكو ئەوەی موحسین نامجوو لە بواری مۆسیقادا كردی. لە دیمانەكەی لەگەڵ (سی و پێنج) جەخت لەوە دەكاتەوە كە بە دەركەوتنی دۆرمیشیان و روستایی "خۆشبەختانە خەریكە ئەوە روودەدات".
(ئەبەد و یەك رۆژ) چیرۆكی خێزانێكە كە نغرۆی كێشەن، لەوانەش هەژاری و بێكاری و كێشەی پەیوەندییە هەرە سروشتییەكانی نێوان ئەندامانی خێزان.
هونەرمەندێكی جێی نەفرەت لە "تووڕەیی و هەرا"دا
لە فیلمی "تووڕەیی و هەرا"دا سەرەتا بڕیار بوو رۆڵی ئەكتەرێكی نەفرەتاوی بگێڕێ، دواتر باسی یاریزان كرابوو، دواجاریش رۆڵەكە گۆرانیبێژ دەرچوو. سەبارەت بە رۆڵەكەی خۆیشی دەڵێ: "زۆر ناڕەحەت دەبم كاتێك دەبینم دوو ئافرەت ببنە قوربانی یەك پیاو، ئەمە شتێكە لە كۆمەڵگای ئێمەدا روویداوە. بۆم گرنگ نییە تاوانبار كێیە، گرنگ ئەوەیە دوو ژن بوونەتە قوربانی یەك پیاو، ئەمە شتێكی تاڵە".
نەویدی بەناوبانگ
نەوید لە كۆمەڵگای سینەما و شانۆی ئێراندا ناوبانگێكی باشی هەیە، بەو حاڵەشەوە وەك خۆی دەڵێ "هەتا ئێستاش هەر لەو شوێنە دەژیم كە شەش ساڵ لەمەوبەر لێی دەژیام. ئێستا بە دڵی خۆم دەخۆم و جل دەپۆشم، بۆم گرنگ نییە لە كوێی تاران دەژیم، هەتا ئێستاش ئوتۆمبێلم نییە، پیاسەی خۆم دەكەم، فەلافلی خۆم دەخۆم و كەیفی خۆم دەكەم".
هەڵبژاردنی فیلمەكان گرنگە
بەپێی ئەو ناوبانگەی هەیەتی پێشنیاری فیلمی زۆری بۆ دەكرێ، بەڵام نەوید دەڵێت: "ئەگەر ساڵێك یەك فیلمی باش بكەم، بەسە. چونكە مەرج نییە بۆ سەلماندنی خۆت لە هەموو شوێنێك بیت، من دوای فەجر دەمتوانی لە زۆر فیلمدا رۆڵ ببینم، بەڵام لە ترسی خۆم چووم دوو شانۆی هاوكاتم هەڵبژارد. شانۆ زۆرباشە بۆ ئەوەی خۆت بدۆزیتەوە".
خەڵاتەكانی :
نەوید محەممەد زادە لە سی و دووهەمین فێستیڤاڵی فیلمی فەجر بەبڕیاری لیژنەی داوەران دەستنیشان كرا وەك باشترین ئەكتەر بۆ بردنەوەی خەڵاتی سیمۆرغ ، بەڵام بەهۆی گوشاری كۆمەڵێك لە دەرەوەی سینەما، فیلمی (من تووڕە نیم) كرایە دەرەوەی
فێستیڤاڵەكە و خەڵاتەكە بەخشرا بە رەزا عەتاران، بەپێی وتەكانی نەوید ئەمە تاڵترین ساتەكانی ژیانی هونەریی ئەو بووە.
نەوید بەهۆی رۆڵی لە فیلمی (ئەبەد و یەك ڕۆژ ) لە سی و چوارەمین فێستیڤاڵی فیلمی فەجر وەك باشترین ئەكتەر براوەی خەڵاتی سیمۆرغ بوو. هەروەها لە شازدەهەمین ئاهەنگی "جیهانی وێنە" براوەی خەڵاتی پەیكەری زێڕین بوو بۆ باشترین ئەكتەر.
لەساڵی 2015 براوەی خەڵاتی باشترین ئەكتەر بووە لە ڕۆڵبینینی لە فیلمی "ناهد" لە فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی براتیسلاڤا. بەهۆی رۆڵی لە فیلمی "بەبێ كات، بەبێ واژۆ " خاوەنی خەڵاتی سیمۆرغی كریستاڵ بوو لە سی و پێنجەمین فێستیڤاڵی فیلمی فەجر.
هەروەها براوەی خەڵاتی باشترین ئەكتەر بوو لە فێستیڤاڵی ڤینیس. لە بیستەمین ئاهەنگی سینەمای ئێران، پەیكەری زێڕین و دیبلۆمی شانازی پێبەخشراوە. هەروەها لە فێستیڤاڵی ئاسیا پاسیفیك 2017 خەڵاتی باشترین ئەكتەری پێدرا. لە نۆزدەهەمین فێستیڤاڵی فیلمی براتیسلاڤا لە سلۆڤاكیا خەڵاتی باشترین ئەكتەری پێدرا و خەڵاتەكەشی پێشكەش بە زیانلێكەوتووانی زەمینلەرزەكەی كرماشان كرد.
سەبارەت بە خەڵاتەكانی سیمۆرغ نەوید محەممەد خۆی بە خاوەنی سێ خەڵاتی سیمۆرغ دەزانێت، واتە خۆی بە خاوەنی سیمۆرغ دەزانێت بۆ فیلمی (من تووڕە نیم).