بەغدا بە چوار لیست نزیکەی 560 ملیار دیناری خستووەتە سەر هەژماری حکومەتی هەرێمی کوردستان

 

وەزارەتی دارایی عێراق، نووسراوێکی ئاراستەی یەکەی سیستمی خەرج کردنی وەزارەتەکەی کردووە، تێیدا هاتووە: "بڕی تەنیا (429,252,641,528) دینار(429 ملیار و 252 ملیۆن و 641 هەزار  و 528 دینار) بخرێتە سەر هەژماری حکومەتی هەرێمی کوردستان/ وەزارەتی دارایی و ئابووری، کە لە بانکی ناوەندیی عێراق لقی هەولێر کراوەتەوە بە ژمارە (200115)، ئەوەش بۆ خەرجکردنی شایستەی فەرمانگەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ مانگی شوباتی 2024 لەگەڵ تێبینی ئەوەی ئەو بڕە وەک قەرز لەسەر هەژمارمان تۆمار بکرێت، کە لە بانکی ناوەندیی عێراق بە ژمارە (70015) هەمانە".  

 

سۆران عومەر، ئەندامی لیژنەی ئابووری پەرلەمانی عێراق، رۆژی دووشەممە، 11ی ئاداری 2024 بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: "وەزارەتی دارایی عێراق بە چوار لیست نزیکەی 560 ملیار و 218 ملیۆن دیناری خستووەتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمی کوردستان".

 

سۆران عومەر روونیکردەوە، لیستی یەکەم: خانەنشینی مەدەنی و سەربازی؛ لیستی دووەم: تۆڕی پاراستنی کۆمەڵایەتی و گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی؛ لیستی سێیەم: کەسوکاری شەهیدان و ئەنفالکراون؛ لیستی چوارەم: 37 وەزارەت و دەستە و سەرۆکایەتییەکان و ئەنجوومەنی دادوەرییە.

 

هەروەها راشیگەیاند، وەزارەتی دارایی پارەی ئەو لیستانەی خەرجکردووە، کە حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆی ناردووە، بەڵام لیستی وەزارەتی پێشمەرگە، ناوخۆ، ئاسایش و ئەنجوومەنی ئاسایش، تەنیا بە ژمارە نێردراوە نەک بە زانیاری تەواو، کە بڕەکەی نزیکەی 300 ملیار دینارە، دەبێت هەرێمی کوردستان لە داهاتی نێوخۆ بۆیان دابین بکات.

 

وێڕای خەرجکردنی ئەو  429 ملیار و 252 ملیۆن و 641 هەزار و 528 دینارە، بۆ 37 وەزارەت و دەستە و سەرۆکایەتییەکان و ئەنجوومەنی دادوەریی هەرێمی کوردستان، وەزارەتی دارایی عێراق بە سێ نووسراوی دیکە پارەی خەرج کردووە.

 

بەگوێرەی نووسراوێکی وەزارەتی دارایی عێراق کە ئاراستەی یەکەی سیستمی خەرج کردنی وەزارەتەکەی کردووە، لەوانە 10 ملیار و 967 ملیۆن و 100 هەزار دینار بۆ شایستەی بەڕێوەبەرایەتیی تۆڕی پاراستنی کۆمەڵایەتی، چاودێری و گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی لە کوردستان بۆ مانگی شوباتی 2024.

 

هەروەها لە نووسراوی دیکەی وەزارەتی دارایی عێراق کە ئاراستەی یەکەی سیستمی خەرجکردنی کردووە،  119 ملیار و 139 ملیۆن و 195 هەزار و 614 دینار بۆ شایستەی خانەنشینانی مەدەنی و سەربازی لە هەرێمی کوردستان بۆ مانگی شوباتی 2024 خەرجکراوە.

 

لە دوایین نووسراویشدا 859 ملیۆن و 100 هەزار و 770 دینار خراوەتە هەژماری رەوانی حکومەتی هەرێمی کوردستان/ وەزارەتی دارایی و ئابووری بۆ شایستەی کاروباری شەهیدان و ئەنفالکراوان و گرێبەستەکان لە هەرێمی کوردستان بۆ مانگی شوباتی 2024.

 

وەزارەتی دارایی عێراق، دادگەی باڵای فیدراڵی عێراق ئاگادارکردووەتەوە کە "خەرجکردنی مووچەی مانگی شوباتی هەرێمی کوردستانی دەستپێکردووە، بەوپێیەی میکانزمی جێگرکردنی مووچە پێویستی بە کاتە، بۆیە تەنیا بۆ ئەم مانگە بەم شێوەیە خەرج دەکرێت و مووچەی مانگی ئاداری خەرج ناکەین، تاوەکو پێویستییەکانی جێگیرکردنی مووچە لەلایەن هەرێمەوە تەواو نەکرێت".

 

وەزارەتی دارایی عێراق بەرپرسیاریەتی یاسایی دەخاتە ئەستۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە راستی و دروستی ئەو داتا و زانیارییانەی کە خستویەتییە بەردەم لایەن و دەستەکانی چاودێریی و یاسایی، بە بەرپرسیاریشی دەزانێت لە خەرجکردنی مووچە بۆ مووچەخۆرانی شایستە و راستەقینە.

 

هەروەها وەزارەتی دارایی عێراق لە نووسراوەکەیدا داوای لە وەزارەتی نەوت و کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت "سۆمۆ" کردووە کە هەڵویستی خۆیانی پێ رابگەیێنن سەبارەت بەوەی تا چەند هەرێمی کوردستان پابەندی مادەکانی 11 و 12ی یاسای بودجە بووە لەبارەی بڕی نەوتی خاوی هەناردەکراو یان ئەوەی مانگانە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەبێ رادەستی بکات، بەوپێیەی ئەمە کارێکە مانگانە دەیگرنەبەر و دەبێت مانگانە لە 25 مانگ وەڵام بدرێنەوە. 

 

وەزارەتی دارایی عێراق داواش دەکات پەلە بکرێت لەوەی وەڵامیان بدەنەوە و هەڵوێستی خۆیان بدەن لەسەر ئەوەی حکومەتی هەرێمی کوردستان مانگانە چەند بڕی نەوتی هەناردەی رادەستکردووە، وەک وەزارەتی دارایی باسی کردووە ئەمە کارێکی مانگانەیە بەبێ داواکردن پێویستە 25ی هەموو مانگێک وەڵامیان بدەنەوە.

 

 

وەزارەتی داد: 4,905,104,150 دینار

وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندن: 3,826,845,000 دینار

وەزارەتی دارایی: 10,848,557,000 دینار

وەزارەتی رۆشنیبری: 4,246,544,000 دینار

وەزارەتی ناوخۆ: 75,360,389,000 دینار

وەزارەتی کشتوکاڵ: 8,566,244,000 دینار

دەزگای مین: 442,532,000 دینار

وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان: 1,880,950,000 دینار

وەزارەتی کاروکاروباری کۆمەڵایەتی: 4,328,246,000 دینار

وەزارەتی بازرگانی: 2,080,515,000 دینار

وەزارەتی تەندروستی: 52,681,507,000 دینار

وەزارەتی کارەبا: 17,373,373,000 دینار

دەستەی دەستپاکی: 356,652,000 دینار

ناوچە کوردستانییەکان: 117,432,000 دینار

دیوانی چاودێری دارایی: 805,726,000 دینار

کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن/ نووسینگەی نیشتمانی: 350,633,000 دینار

کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن/ نووسینگەی هەولێر: 60,166,000 دینار

کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن/ نووسینگەی سلێمانی: 66,259,000 دینار

کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن/ نووسینگەی دهۆک: 64,847,000 دینار

کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن/ نووسینگەی هەڵەبجە: 63,067,000 دینار

سەرۆکایەتیی پەرلەمان: 1,222,328,000 دینار

سەرۆکایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران: 70,959,000 دینار

ئەکادیمیای کوردی: 33,796,000 دینار

هاوئاهەنگی و بەدواداچوون: 53,666,000 دینار

تەکنەلۆژیای زانیاری: 32,788,000 دینار

ئەنجوومەنی راژەی گشتی: 15،803،000 دینار

میدیا و زانیاری: 16,464,000 دینار

پەیوەندییەکانی دەرەوە: 19,245,000 دینار

ئەنجوومەنی باڵای دادوەری: 3,858,757,000 دینار

وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە: 4,014,088,000 دینار

وەزارەتی ئەوقاف: 7,677,504,000 دینار

وەزارەتی شارەوانی: 16,303,020,000 دینار

وەزارەتی پلاندانان: 684,822,000 دینار

وەزارەتی خوێندنی باڵا: 44,576,740,000 دینار

دەستەی ژینگە: 229,102,000 دینار

دەستەی مافی مرۆڤ: 219,314,627 دینار

فەرمانبەرانی گرێبەست: 13,232,959,000دینار

کۆی مووچەی فەرمانبەرانی هەمیشەیی و گرێبەست: 429,252,641,000 دینار