راوێژکارێکى سوودانى لە دیداری مێری: پێویستە ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت بگەیێنینە حەوت ملیۆن بەرمیل

 

رۆژی 10ـی تشرینى یەکەمى 2023، لە دیدارى مێری لە هەولێرى پایتەختى هەرێمى کوردستان، پانێڵێک بەناوى "ئەولەویەتەکانى وزەى عێراق: نەوت و گاز و وزەى نوێبووەوە" بەڕێوەچوو.

 

لەپانێڵەکەدا پرسەکانی بەرهەمهێنانى نەوت لە عێراق و جیهان، هەناردەکردنەوەی نەوتى هەرێمى کوردستان، بەرهەمهێنانى گازی سرووشتى لە هەرێمى کوردستان تاوتوێکران.

 

 

فەلاح عامرى، راوێژکارى سەرۆکوەزیرانى عێراق لەو پانێڵەدا ئاشکرایکرد، رۆژانە پێویستیان بە بەرهەمهێنانى دوو ملیۆن بەرمیل دیکەی نەوتە، کە بەرهەمهێنانى دواکەوتووە و دەبووایە رۆژانە حەوت بۆ هەشت ملیۆن بەرمیل نەوت بەرهەمبهێنن.

 

ئێستا هەناردەى رۆژانەى نەوتى عێراق نزیکەى سێ ملیۆن و 300 هەزار بەرمیلە، لەکاتێکدا بەگوێرەى یاسای بودجەى گشتى، دەبێت رۆژانە سێ ملیۆن و 500 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە بکرێت بۆ دەستبەرکردنى پارەى بودجەکە، کە زیاتر لە 199 تریلیۆن دینارە.

  

فەلاح عامرى ئاماژەى بەوەدا، ئێستا لەگەڵ هەرێمى کوردستان نزیکەى پێنج ملیۆن بەرمیل نەوت بەرهەمدەهێنن، گوتیشى "هەرێمى کوردستان نەوت بەرهەمدەهێنێت، بەڵام هەناردەى ناکات و بە ویستى خوا لە ماوەى داهاتوودا ئەو کێشەیە چارەسەر دەکرێت." 

 

لە 25ـی ئادارى 2023ـوە هەناردەى نەوتى هەرێمى کوردستان لە رێگەى بەندەرى جەیهانى تورکیاوە راگیراوە، کە زیاتر لە 400 هەزار بەرمیل نەوتى رۆژانە بوو.   

 

راوێژکارەکەى سەرۆکوەزیران رایگەیاند؛ عێراق پەیوەستە بە رێکخراوى ئۆپیکەوە و پشکى بەرهەمهێنانى بۆ دیاریدەکات، گوتى: "لە ساڵى 2016 ئێمە بە هەرێمى کوردستانەوە بەرهەمى نەوتمان نارد بۆ ئۆپێک، کە چوار ملیۆن و 700 هەزار بەرمیل بوو، بەڵام ئێستا لەگەڵ هەرێمى کوردستان، کەمتر لەوە بەرهەمدەهێنین، کە دەمانەوێت شەش یان حەوت ملیۆن بەرمیل بێت."

 

 

بەهۆى جەنگى ئۆکراینا و رووسیا لە ساڵى 2022ـوەوە، خواست لەسەر سەرچاوەکانى وزە بەتایبەت نەوت زیادیکردووە، عێراق وەک یەکێک لە وڵاتانى بەرهەمهێنەرى نەوت خواست لەسەر زیادکردنى بەرهەمەکەیەتى.

 

عەبدوڵڵا قازى، بەڕێوەبەرى جێبەجێکارى کۆمپانیاى کرێسێنت پترۆڵیۆمى ئیماراتى لە پانێڵەکەدا ئاماژەى بەوەدا، ئەمساڵ خواست لەسەر نەوت گەیشتووەتە ترۆپک، کە زیاتر لە 101 ملیۆن بەرمیلە لە رۆژێکدا، چاوەڕوان دەکرێت ساڵى داهاتوو خواست دوو ملیۆن بەرمیلی دیکە زیاد بکات، بۆیە بە گوتەى ئەو، زیادکردنى بەرهەمهێنانى نەوت "گرنگە" بۆ سەقامگیریى ئابوورى.

 

زۆریی خواست لەسەر نەوت و کەمیی بەرهەمهێنان، وایکردووە نرخەکەى لە بازاڕى جیهانیدا جێگیر نەبێت. 

 

عەبدوڵڵا قازى گوتى "نرخى ئێستاى نەوت دادپەروەرانەیە بۆ کڕیار و فرۆشیار، بەڵام ئەگەر وەربەرهێنان نەکرێت لە زیادکردنى بەرهەمهێنانیدا، پێشبینى دەکەم بگەینە ئەو ئاستەى نرخ بەرزدەبێتەوە و کڕیار ناتوانێت بیکرێت، شیاوترین نرخ بۆ بەکارهێنەر و فرۆشتیار ئەوەیە لەنێوان 75 بۆ 95 دۆلاردا بێت و، مەترسیدارە لەوە زیاتر بێت وا دەکات بەکارهێنەر کەمتر بەکارى بهێنێت."

 

تێکڕاى نرخى نەوت لە 10 رۆژى یەکەمى مانگى تشرینى یەکەمدا نزیکەى 84 دۆلار بووە.