بەستەڵەک و پەڕەنگ
کەرکووک و قەرس، یەکێکیان گەرمە وەک دڵی دایکانی جەرگسووتاوی کورد و ئەوی دیکەیان سارد و ساواقە وەک دڵی شۆڕشەکانی کورد، کە هەرتم لەلایەن زلهێزەکان و ناپاکی خۆماڵییەوە نائومێد دەکرێ
کەرکووک و قەرس، یەکێکیان گەرمە وەک دڵی دایکانی جەرگسووتاوی کورد و ئەوی دیکەیان سارد و ساواقە وەک دڵی شۆڕشەکانی کورد، کە هەرتم لەلایەن زلهێزەکان و ناپاکی خۆماڵییەوە نائومێد دەکرێ
بۆ ئێمەی کورد زیندانی ئەبوغرێب شوێنێکی تۆقێنەرە، رۆژگارێک ئەبوغرێب دۆزەخی کورد و نەیارەکانی بەعس بوو، دنیاش لە ئاستی ستەمکاری بەعس کڕوکەڕ بوو، کەس بە ھاواری کورد و نەیارەکانی بەعسەوە نەھات، کە چۆن لە ئەبوغرێب و نوگرەسەلمان و زیندانەکانی موسڵ و... ئەشکەنجە دەدران. کەچی دوای ئەو ھەموو ساڵە، بۆتێرۆ لەو زنجیرە تابلۆیەدا ئەبوغرێبی وەک زیندانێک بۆ عەزاب و ئەشکەنجەی بەعسییەکان وێنا کرد.
گۆڕەشار چیرۆكی تاریكخانەیەكە لە زەینی كارەکتەرێکەوە پەخش دەكرێ. هاوشێوەی ئەو تاریکخانەیەی تێیدا دەژی. ئەم رۆمانە دەچێتە خانەی رۆمانی سیاسییەوە و رەوتی گێڕانەوە چیرۆکی ئێرانێکە سیاسەت و ئابووری داڕوخاو ورد و وێرانی کردووە. کارەکتەری سەرەکی گەنجێکی بەدبەختی کوردە، نوێنەری نەتەوەیەکی هیلاک و ماندووە، نەتەوەیەک چەندین سەدەیە هاوار دەکات و کەس بەفریای ناکەوێت
بۆ نموونە لەم رۆژانەدا یادی مامۆستا شێرکۆ بێکەس کرایەوە، ئەوەی بینیمان دوو سێ شیعر و وتارۆکە و پەیکەرێک بوو. ئایا ئەوە مردووپەرستییە؟ بە راست ئەوە ناودەنرێ ئاوڕدانەوە لەو شاعیرەی پتر لە ھەزاران شیعری نووسیوە؟ بۆیە ئەز وای دەبینم کورد نە بەزیندوویی و نە بەمردوویی رێز لە کەسایەتییە داھێنەرەکانی خۆی ناگرێ و ھۆکاری سەرەکیش ناھۆشیاری و نەزانی و دەردی نەخوێندنەوە و خۆ بەکەمزانینە.
کارم بەسەر دەسەڵاتدارانی ئیسرائیل و عەرەبیشەوە نییە، ئەمما شەڕی عەرەب و ئیسرائیل کە دەوڵەتانی زلھێز سپۆنسەریی دەکەن، ماڵوێرانییەکەی بۆ خەڵکی سڤیلە. ئەوەی تێدادەچێ خەڵکە رەشوڕووتەکەیە. چ لە غەززە و چ لە تەلئەڤیڤ.
ئەحمەد کایا لەسەر ئەوەی گوتی گۆرانییەک بە کوردی دەڵێم. کەوتە بەر نەفرەتی تورکان و ئەو ھەڤۆکەی کایا چ عەرەبەدەیەکی دروستکرد!. ئەو پیاوەی تەمەنێک خزمەتی ھونەر و گۆرانی تورکی کرد لەسەر وشەیەک خرایە زیندانەوە و ئاقیبەتیش لە زێدی خۆی نەحەسایەوە و بەرەو ئەورووپا کۆچی کرد و لەنێو خەبسین و ژانی دووریدا سەری نایەوە. یەشار کەمالیش لەسەر بەرھەمەکانی رووبەڕووی گەلێک کۆسپ و گاشە بووەوە و زۆریان جەزرەبەدا.
دوژمنانی کورد حەزناکەن کورد هەناسەش بدات. نەک بنووسێ، بەڵام کورد بە باشی هەناسە دەدات و چاکیش دەنووسێ و بەردەوامە
پڕۆسەی ئەنفال بە فێڵی جاش و بە زۆری بەعسییەکان، پڕۆسەیەک بوو سەدان ھەزار مرۆڤی کوردی بەرەو نوگرەسەلمان برد، برسی کران، عەزاب دران... پاشان زیندەبەچاڵ کران. ئەمما پرۆسەی ئیجە جۆرێکی ترە، گەنجی خێرلەخۆ نەدیوی ئەم کوردستانە بە حوسن و رەزای خۆی و بە پارەی خۆی مەرگێکی تۆقێنەر ھەڵدەبژێرێ. بە لاقی خۆی بەرەو مردن رادەکات. ئەوانەی بە خەیاڵی ژیانێکی خۆشی ئەورووپاوە چەندین ڕۆژ لە یەختێکی کۆن و شڕدا بە برسێتی بە ترس و لەرزەوە چاوەڕێن یەختەشڕە بگاتە ئەوبەری دەریا و ناگات، وا گەیشت، لە ئەورووپایەکی بێ رەحم و سارد و سڕدا چی دەکەیت؟
چەرچڵی سیاسی هەزاران وێنەی لە گووگڵدا هەیە و چەرچڵی رۆماننووس سێ وێنەی هەیە. ئەوانیش بێ كوالێتین. لە گەڕانەكانمدا ویستم رۆمانێكیم بە عەرەبی دەستبكەوێت هەرچەند ناوەكەیم دەنووسی و لە گوگڵ دەگهڕام بیرەوەرییەكانی چەرچڵی سیاسی بۆ دەهێنام
ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی رابردوو ژیان بۆ کورد لە عێراقدا نەک ھەر ناخۆش بوو، پاچەخانەیەکی گەورە بوو، بەتایبەت لە کۆتایی ھەشتاکاندا و دوای پڕۆسەی ئەنفال و کیمیاباران، کورد بە تەواویی جەمسی، چووە قۆناخی سڕبوونەوە، شەرارەی خەم دڵی نەتەوەیەکی گوشی و ھەروا لەژێر لێوەوە زەلیلانە دەردەدڵمان کرد. دیسان دڵتەنگی
جاران؛ کە دەڵێم جاران، باسی زۆر کۆن ناکەم، یادگەتان ناگێڕمەوە بۆ ساڵانی حەفتا و هەشتاکانی سەدەی رابردوو، ئەو ساڵانەی ئەدەبیات و هونەر و زمان و کوردایەتی و کوردبوون لە ئەوجی سەرکەوتندا بوو. باسی ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی رابردوو دەکەم؛ ئەو سەردەمەی ئەگەر کەسێک بیویستایە کۆمێنتێکی ناشیرین بنووسێ، تەنها یەک شوێنی شک دەبرد، دیواری ئاودەستخانەی مزگەوتەکان، ئەویش بە ئاشکرا نا، بە دزی مەلا و مجێوری مزگەوتەوە.