ئێوارەی رۆژی شەممە بە کاتی ئەمریکا و بەرەبەیانی رۆژی یەکشەممە بە کاتی هەرێمی کوردستان، تەقە لە دۆناڵد ترەمپ، بەربژێری پارتی کۆمارییەکان بۆ پۆستی سەرۆکایەتیی ئەمریکا کرا.

جۆ بایدن تەقەکردن لە دۆناڵد ترەمپ سەرکۆنە دەکات و دەڵێت، ئەوەی لە ویلایەتی پێنسلڤانیا روویدا یەکێکە لەو هۆکارانەی بیری هەموو لایەک دەهێنێتەوە کە دەبێت یەکگرتوو بن.

تیمی بانگەشەی هەڵبژاردنی دۆناڵد ترەمپ و لیژنەی نیشتمانیی کۆمارییەکان دەڵێن، کۆنگرەی پارتی کۆماری لە کات و شوێنی خۆیدا بەڕێوەدەچێت.

دۆناڵد ترەمپ سوپاسی هێزە ئەمنییەکانی وڵاتەکەی دەکات لە بەرامبەر پاراستنی ژیانی و نیگەرانیشە لەوەی رووداوی لەو جۆرە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا روودەدات.

.

بەلەمێک لە نۆکەندی ئینگلیز نوقم بوو. پاسەوانی سنوورە ئاوییەکانی فەرەنسا 66 کۆچبەری نێو بەلەمەکەی رزگار کرد و چوار کۆچبەری دیکەش خنکان

سەرۆکوەزیرانی پۆڵەندا خۆشحاڵیی خۆی بەرامبەر ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی فەرەنسا دەربڕی و رایگەیاند، ئەنجامەکە بەدڵی مۆسکۆ نییە.

سەرۆکی پارتی (بەرەی نیشتمانی)ی راستڕۆی تووندڕۆی فەرەنسا دەڵێت، پارتەکەی لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەی وڵاتەکەیدا "دەستکەوتی مێژوویی" بەدەستهێناوە. رەخنەی تووندیشی لە ئیمانوێل ماکرۆن گرت و بەوە تۆمەتباری کرد کە گوایە "فەرەنسای بەرەو ناسەقامگیری و نەبوونی دڵنیایی بردووە".

سەرۆکوەزیرانی فەرەنسا ئامادەیی دەربڕی بۆئەوەی دەستلەکاربکێشێتەوە، بەڵام دەشڵێت، تاوەکو ئەو کاتەی پێویست بێت، ئەرکەکانی رادەپەڕێنێت.

سەرۆکی فەرەنسا چاودێریی ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی وڵاتەکەی دەکات و دوای هەڵسەنگاندنی دۆخەکە بڕیار دەدات.

دووان لە بەرپرسانی هاوپەیمانیی چەپەکان دەڵێن، فەرەنسییەکان متمانەیان بە هاوپەیمانییەکەیان بەخشیوە، بۆیە دەبێت حکومەتی نوێی فەرەنسا پێکبهێنن.

سەرۆکی ئۆکراینا دەڵێت، حکومەتی وڵاتەکەی پلانێک بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕی نێوان کیێڤ و مۆسکۆ ئامادە دەکات و رادەستی هاوبەشەکانی دەکات. گوتەکەی سەرۆکی ئۆکراینا لە کاتێکدایە، راوێژکارانی ئاسایشی دۆناڵد ترەمپ پلانێکیان داوەتە بەربژێرەکەی کۆمارییەکان تایبەت بە کۆتاییهێنان بە جەنگەکە. سەرۆکایەتیی رووسیاش دەڵێت، ئامادەی دانوستاندنن، بەڵام دەبێت ئەو دۆخە لەبەرچاو بگیرێت بەم دواییانە لە ئۆکراینا دروستبووە

قەنتە ئەحمەد، نووسەری بەنێوبانگی ئەمریکی- بەریتانی و شارەزای کاروباری رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رایگەیاند: "لەوانەیە سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی کوردستان، یەکێک لە تەنیا کەسایەتییە بێلایەنەکان بێت لە هەموو ناوچەکەدا کە پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ ئێران، پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ عێراق، پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ تورکیا و پەیوەندییەکی زۆر باشی لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکان هەیە و هیچ بەرژەوەندییەکیشی لەم شەڕەدا نییە. دەکرێت سەرۆک نێچیرڤان ببێتە دانوستاندنکاری سەرەکی و بەدیهێنەری ئاشتی،" لەو شەڕەی ناوچەکەی گرتووەتەوە.

رێکخراوی خاچی سووری ئیتاڵیا بە رووداوی راگەیاند، 75 کەس لە سەرنشینانی ئەو دوو بەلەمە گیانیان لەدەستداوە یان بێسەروشوێنن کە چەند رۆژێک لەمەوبەر لە دەریای نێوەڕاست تێکشکان. بەگوێرەی بەدواداچوونی تۆڕی میدیایی رووداو، 19 کەس لەوان کوردی دانیشتووی پارێزگای هەولێر و ئیدارەی سەربەخۆی راپەڕین بوون.

تاوەبارانێک شاری مەککەی گرتەوە و ئەوەش پلەی گەرمای بە چەند پلەیەک دابەزاند

سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان جەژنی رەمەزان لە موسڵمانانی جیهان پیرۆز دەکات و نیگەرانە لەو دۆخەی لە چەند وڵات و ناوچەیەک هەیە.

بەرپرسێکی ئێران دەڵێت، واشنتن داوای لە تاران کردووە بنکەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست نەکاتە ئامانج. فەرماندەیەکی هێزی ئاسمانیی ئەمریکاش ئاماژە بەوە دەکات، دەکرێت جارێکی دیکە بنکەکانی سوپای وڵاتەکەی لە هەرێمی کوردستان، رۆژئاوای کوردستان، عێراق و سووریا هێرشیان بکرێتەوە سەر.

کەشناسیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، پێشبینی دەکرێت ئەمشەو بارانبارین بەردەوام بێت و بەفریش لە ناوچە شاخاوییەکان ببارێت. کەشناسێکیش ئاماژە بەوە دەکات، ئەو شەپۆلی بارانبارینەی هەرێمی کوردستانی گرتووەتەوە تاوەکو 26ی مانگ بەردەوام دەبێت، بەڵام چەقی شەپۆلەکە ئەمڕۆ سێشەممە بوو

رێکخراوی شەفافییەتی نێودەوڵەتی راپۆرتی تایبەت بە شەفافییەت و گەندەڵی وڵاتانی بۆ ساڵی 2023 بڵاوکردەوە و تێیدا دەردەکەوێت، 8 وڵاتی ئەوروپی لە ریزبەندی 10 شەفافترین وڵاتانی جیهاندان و کیشوەرەکانی ئاسیا و ئەفریقاش بەشێک لە گەندەڵترین وڵاتەکانیان تێدایە.

وەزیری بەرگریی ئەمریکا دەڵێت، بەردەوامن لە کۆکردنەوەی زانیاری لەبارەی ئەو هێرشەی کرایە سەر بنکەکەی سوپای وڵاتەکەی لە ئوردن؛ ئاماژە بەوەش دەکات، جۆ بایدن هێرشکردنە سەر سوپای ئەمریکا قبووڵ ناکات.

رێکخراوی ئەمنێستی ئینتەرناشناڵ داوا لە یەکینەکانی پاراستنی ژنان- یەپەژە دەکات شوێنی کچە کوردێکی خەڵکی کۆبانێ دەستنیشان بکات کە نزیکەی دە مانگە خێزانەکەی هیچ زانیارییەکیان لەبارەی نییە.

چەند بەرپرسێکی نزیک لە گرووپە چەکدارەکانی عێراق کە ئێران پاڵپشتییان دەکات، ئاماژە بەوە دەکەن، هێرشی سەر بنکە سەربازییەکەی ئوردن بە درۆن و لە لایەن گرووپێکی عێراقییەوە کراوە.

.

سکرتێری گشتیی ناتۆ داوا لە تورکیا و هەنگاریا دەکات ئەندامبوونی سوێد لە هاوپەیمانییە سەربازییەکە پەسند بکەن.

سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا ژمارەیەک گۆڕانکاری لە پۆستە وزارییەکانی کابینەکەی دەکات. لەو چوارچێوەیەدا سوێلا براڤەرمان لە پۆستی وەزارەتی ناوخۆ دوورخرایەوە؛ جەیمس کلێڤەرلی، وەزیری دەرەوە دەبێتە وەزیری ناوخۆ؛ دەیڤید کامیرۆنیش دەبێتە وەزیری دەرەوە.

وەزارەتی دەرەوەی ئیسرائیل دەڵێت، لە ئەنجامی هێرشەکەی مانگی رابردووی چەکدارانی بزووتنەوەی حەماسدا بۆسەر باشووری ئیسرائیل 1200 کەس کوژراون، نەوەک 1400 کەس.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا دەڵێت، ژمارەیەکی ئێجگار زۆر فەلەستینی لەم جەنگەی ئێستادا کوژراون و داوا لە سوپای ئیسرائیل دەکات رێکاری زیاتر بگرێتە بەر بە مەبەستی کەمکردنەوەی ژمارەی کوژراو و برینداران.

تەندروستیی غەززە دەڵێت، ژمارەی کوژراوانی کەرتی غەززە بەهۆی هێرشەکانی سوپای ئیسرائیلەوە بۆ 11 هەزار و 78 کەس بەرزبووەتەوە و 27 هەزار و 490 کەسی دیکەش برینداربوون. 1400 کەسیش لە ئیسرائیل کوژراون و 7213 کەسی دیکەش برینداربوون.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا دەڵێت، حکومەتی وڵاتەکەی گوشار لەسەر حکومەتی ئیسرائیل دروست دەکات بۆ ئەوەی لە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکەیدا بۆسەر کەرتی ‌غەززە هاووڵاتیانی سڤیل بپارێزێت، رێگە بدات هاوکاری مرۆیی زیاتر بگاتە کەرتی غەززە و کاریش بکات بۆ ئەوەی تووندوتیژییەکان لە کەرتی رۆژئاوا نەمێنن. مەحموود عەباسیش ئاماژە بەوە دەکات، دەسەڵاتی فەلەستینی ئامادەیە کاروباری غەززە بەڕێوەببات، بەڵام مەرجی هەیە.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان و وەزیری بەرگریی فەرەنسا کۆبوونەوە و باسیان لە پەیوەندییەکانی نێوان عێراق و هەرێمی کوردستان لەگەڵ فەرەنسا کرد، بە تایبەتی لە بواری سەربازییەوە.

بەڕێوەبەری نووسینگەی فیدراڵیی لێکۆڵینەوەی ئەمریکا- ئێف بی ئای دەڵێت، دەکرێت هێرشەکەی حەماس بۆسەر ئیسرائیل ببێتە سرووش و هاندەرێک بۆ ئەوەی تووندوتیژی لە ئەمریکا زیاتر بێت؛ ئاماژە بەوەش دەکات، ژمارەیەک گرووپی تووندڕۆ داوای هێرشکردنە سەر ئەمریکی و رۆژئاواییەکان دەکەن.

سەرۆککۆماری تورکیا رەخنەی تووند لە ئیسرائیل دەگرێت و سوپای ئەو وڵاتە بەوە تۆمەتبار دەکات کە تاوانی دژی مرۆڤایەتی لە غەززە ئەنجام دەدات.

کۆنسوڵی تورکیا لە هەرێمی کوردستان سوپاسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەکات لە بەرامبەر ئەو هاوسۆزییەی دوای بوومەلەرزەکەی 6ـی شوباتی ئەم ساڵی باکووری کوردستان و تورکیا بۆ خەڵکی ناوچە زیانلێکەوتووەکان و حکومەتی تورکیا دەریبڕی.

.

بە مووشەک هێرشکرایە سەر بنکەی ئاسمانیی عەین ئەسەد لە پارێزگای ئەنباری رۆژئاوای عێراق و بە گوتەی دوو بەرپرسی ئەمنی، دووان لە مووشەکەکان لە بنکە ئاسمانییەکە کەوتوونەتە خوارەوە.

سوپای ئیسرائیل رەتی دەکاتەوە ئەنجامدەری ئەو هێرشە بووبێت کە بووە هۆی کوژرانی زیاتر لە 500 کەس لە کەرتی غەززە

.

پەرلەمانی تورکیا مانەوەی سەربازانی سوپای وڵاتەکەی لە باشووری کوردستان، رۆژئاوای کوردستان و سووریا بۆ ماوەی دوو ساڵی دیکە درێژکردەوە.

سوپای ئیسرائیل چەند گوللە تۆپ و گوللە هاوەنێکی ئاراستەی چەند ئامانجێکی نێو سووریا کرد و دەڵێت، لەنێو سووریاوە مووشەکی ئاراستە کراون و ئەویش وەڵامی داوەتەوە.

سەرۆکی رووسیا لە کرێملین پێشوازی لە سەرۆکوەزیرانی عێراق کرد، پێکەوە کارکردنی نێوان وڵاتانی ئەندام لە ئۆپێک پڵەسیان بە گرنگ ناوبرد و رایانگەیاند، ئەو پێکەوە کارکردنە وایکردووە سەقامگیری بۆ بازاڕی وزەی جیهان بگەڕێتەوە.

سەرۆکی ئەمریکا بە تووندی سەرکۆنەی هێرشەکەی رۆژی شەممەی بزووتنەوەی حەماسی بۆ سەر ئیسرائیل کرد و رایگەیاند، 14 هاووڵاتیی ئەمریکیش لەنێو کوژراوەکاندان.

نێردەی تایبەتی سکرتێری گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق بە پێویستی دەزانێت لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان یارمەتیدەر بن بۆ ئەوەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە کاتی دیاریکراوی خۆیدا بکرێت.

سوپای ئیسرائیل دەڵێت، لە هێرشەکەی رۆژی شەممەدا بۆ سەر وڵاتەکەی نزیکەی هەزار چەکداری بزووتنەوەی حەماس بەشداربوون. جۆناسان کۆنریکس، گوتەبێژی هێزی بەرگریی ئیسرائیل دەڵێت، بە گوێرەی هەڵسەنگاندنەکەیان نزیکەی هەزار چەکداری بزووتنەوەی حەماس لە هێرشەکەدا بەشدار بوون.

کاژێر 6:30ـی بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە 7-10-2023 بزووتنەوەی حەماسی فەلەستینی هەزاران مووشەکی ئاراستەی ئیسرائیل کرد و دەیان چەکداریشی ناردە شارۆچکەکانی ئیسرائیل نزیک لە سنووری غەززە.

سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت، حکومەتەکەی لە شەڕدایە و ئاماژە بەوەش دەکات، لە شەڕەکەدا سەرکەوتوو دەبێت.

سەرۆکی سووریا رەتی دەکاتەوە شەڕی نێوخۆی وڵاتەکەی کۆتایی هاتبێت و دەشڵێت، جوگرافیای سووریا بە جۆرێکە کە لە مێژوودا زۆرجار رووبەڕووی شەڕ و کاولکاری بووەتەوە.

ئەیلوولی ساڵی 2023 نزیکە لەوەی وەک گەرمترین مانگی ئەیلوول لە فەرەنسا تۆمار بکرێت، ئەوە بە گوێرەی کەشناسی نیشتمانیی فەرەنسا.

کوڕێکی تەمەن 16 ساڵ و هاووڵاتیەک کە لە شەستەکانی تەمەنیدایە لە بەریتانیا دەستگیرکران، ئەوەش بە تۆمەتی ئەوەی دەستیان لە بڕینەوەی رووەکێکدا هەبووە کە زۆرترین وێنە لە نزیکی دەگیرێت.

سەرکردەی 9 وڵاتی سەر دەریای نێوەڕاست و باشووری ئەوروپا داوا لە یەکێتیی ئەوروپا دەکەن هەوڵەکانی چڕ بکاتەوە بە مەبەستی چارەسەرکردنی قەیرانی کۆچبەران.

بارانێکی بەخوڕ بەشی باکووری رۆژهەڵاتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکای گرتوەتەوە و ئەوەش بووەتە هۆی دروستبوونی لافاو لە چەند شوێنێک؛ لافاوەکە بەشێکی رێگەکانی گواستنەوە و فڕۆکەخانەکانی لە شاری نیویۆرک پەکخستووە.

حکومەتی هۆڵەندا رۆژی هەینی، 29-9-2023، بڵاویکردەوە، لە چوارچێوەی ئەرکەکانی هاوپەیمانیی ناتۆدا لە عێراق، نزیکەی 120 سەربازی دیکە و سێ هێلیکۆپتەری جۆری چینووک دەگوازێتەوە عێراق.

بەگوێرەی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی و ئەلینا رۆمانۆوسکی لەبارەی پەیوەندییەکانی ئەمریکا لەگەڵ عێراق و هەرێمی کوردستان، گفتوگۆی چارەسەرکردنی کێشەکانی هەولێر – بەغدا، بەتایبەتی پرسی بودجە و مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان و دۆخی عێراق و هەرێمی کوردستان، بیروڕایان گۆڕییەوە.

ژمارەی ئەو کەسانەی لە ئەنجامی بوومەلەرزەکەی مەغریب گیانیان لەدەستداوە بۆ 2012 کەس بەرزبووەوە و 2 هەزار و 59 کەسی دیکەش بریندارن.

فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمریکا دەڵێت، سوپای وڵاتەکەی، هێزەکانی دیکەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی دژی داعش و هاوبەشەکانیان لە مانگی ئابدا 36 ئۆپەراسیۆنیان بۆسەر پێگە و ئەندامانی داعش ئەنجامداوە و لەو ئۆپەراسیۆنانەدا 7 چەکداری داعش کوژراون و 25ی دیکە برینداربوون.

هەسەدە قەدەخەی هاتووچۆ لە پارێزگای دێرەزووری سووریا رادەگەیێنێت و دەڵێت، هەنگاوەکەی بە مەبەستی پاراستنی ئارامی و ئاسایش و ماڵ و موڵکی هاووڵاتییانە

تورکیا کێشەی لەگەڵ هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی بەندەری جەیهانەوە نییە، بەڵام بەپێی سەرچاوە تورکییەکان، ئەنقەرە دەیەوێت حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەو قەرەبووە بداتە حکومەتی عێراق کە دادگەی نێوبژیوانی نێودەوڵەتی لە پاریس بڕیاری لەبارەوە داوە. کێشەیەکی دیکەش سکاڵای عێراقە دژی تورکیا سەبارەت بە هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لەماوەی نێوان 2018- 2022.

سوپای ئیسرائیل لە کەمپی جنین لە کەرتی رۆژئاوای فەلەستین دەستی بە کشانەوە کرد

سەرۆکی فەرەنسا دەڵێت، پێویستە پلاتفۆڕمە گەورەکانی سۆشیاڵ میدیا، وەک تیکتۆک و سناپچات لەگەڵ بەرپرسانی فەرەنسا هاوئاهەنگی و پێکەوە کارکردنیان هەبێت بۆ نەهێشتنی ئەو نائارامییەی چەند رۆژێکە شارە جیاوازەکانی فەرەنسای گرتووەتەوە.

دادگەی باڵای هەڵبژاردنی بەرازیل بڕیارێکی دەرکرد کە بە گوێرەی ئەو بڕیارە، سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە تاوەکو ساڵی 2030 ناتوانێت هیچ پۆستێکی حوکمی وەربگرێت.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەردانی ئەڵمانیا دەکات و لەگەڵ راوێژکاری ئەو وڵاتە کۆدەبێتەوە و پێکەوە باس لەو پرسانە دەکەن جێگەی بایەخی هەردوولان. ئەمە بەگوێرەی جێگری گوتەبێژی حکومەتی ئەو وڵاتە.

کەشناسیی ئیسپانیا دەڵێت، بەهاری ئەمساڵ گەرمترین بەهار بووە لەو کاتەوەی پلەی گەرما تۆمار دەکرێت.

لە ئەنجامی پێکدادانی سێ شەمەندەفەر لە هەرێمی ئۆدیشای رۆژهەڵاتی هیندستان زیاتر لە 120 کەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە 850 کەسی دیکەش برینداربوون.

سەرۆککۆماری تورکیا و بەربژێری هاوپەیمانیی جمهوور بۆ ئەو پۆستە دەڵێت، دەنگدان بە خێرایی بەڕێوەدەچێت و لە ماوەیەکی کورتیشدا کۆتایی دێت.

رۆژی هەینییە و لە ئێران پشووە، بەڵام سەرۆککۆماری نوێی ئەو وڵاتە ژمارەیەک کۆبوونەوەی دەبێت، لەوانەش لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان

#SUMMARY#