Jeanine Hennis-Plasschaert
Jeanine Hennis-Plasschaert, Nûnera Taybet a Sekreterê Giştî yê Netewên Yekbûyî li Iraqê, di merîsama belavkirina Xelata Şîfa Gerdî gotarek pêşkêş kir û got, “Bi rêya vê xelatê çanda rastogyî û zelalkirina aliyê mirovî ya şer û hevsozî her bi zindî dimîne.”
Gotara Jeanine Hennis-Plasschaert wiha ye;
Hevsozî û rastgoyî
Xaniman, Birêzan
“Ji roja ku jidayîkbûme heta niha min ji heq re heq û ji neheq re jî neheq gotiye”
Ji helbesta helbestvan Mehu (1837-1909) “Ew a ku duh rast bû, îro jî rast e û dê her weke rast jî bimîne”
Ji bo min cihê rûmetê ye ku bi vê boneya girîng gotarekê pêşkêş bikim bo ku balê bikişînim ser xebatên gelek girîng ên peyamnêrên li sengerên pêşiyê.
Ya rastî, ragihandina nûçeyan ji sengerên pêşiyê yên şer bo derxistina rastiyan, li ser rûyê erdê gelek girîng e, bo ku hemû aliyên şer han bidin ku rawestin û danîna bingehekê bo paşerojeke baştir. Ji ber ku cîhan pişta xwe bi van rastiyan ve girê dide.
Ji bo ku em xwe bigihînin van rastiyan pêwîstiya me bi rojnamevanên qehreman û wêrek heye ku bêyî rawestan kar dikin.
Derbirîna rastiyan bi serê xwe xwebexşandineke mezin e ku ne merce jî ew kesên rastiyan derbirînin ji aliyê her kesî ve destxweşî lê bê kirin.
Di heyama 10 salên derbasbûyî de, li ser asta cîhanê zêdetir ji hezar rojnamevan hatin kuştin.
Niha jî ku tenê 2 meh ji sala 2020an derbas bûne, 7 haletên kuştina rojnamevanan hat tomarkirin ku ev her berdewam e, lê ev ne cihê qebûlkirinê ye.
Sekreterê Giştî yê Netewên Yekbûyî birêz Antonio Guterres, di daxuyaniya xwe ya di Roja Cîhanî bo nehiştina parêzbendiyê bo tawanên li dijî rojnamevanan de got, “Dema ku rojnamevan tên armancgirtin, tevahiya civakê berdêla wê dide. Xebatên wan û ew ên ku canê xwe dibexşînin, vê yekê tînin bîra me; rastî ti caran û ti caran namire. Her wek pabendbûna me bi mafê azadiya derbirînê.”
Xaniman, birêzan...
Li gor lêkolînên Rêxistina Rojnamevanên Bê Sînor, di sala 2019an de rojnamevanan di bin tirs û zexteke zêde de xebatên xwe birêve birin.
Ev rewş jî karîgeriyê li ser hemû rojnamevanan dike. Taybet jî rojnamevanên jin ku ew jî ji ber xebatên xwe rûbirûyê çendîn binpêkariyên mafên mirov dibin. Lêbelê ji ber ku jin in, binpêkarî piranî bi şêweyê binemaya cinsî, weke tundûtûjiya cinsî, reşkirin û cûdakariyê li cihên kar.
Di qada kar de jî zêdetir mêr rûbirûyê van binpêkariyan dibin. Ji ber ku jin ji ber tirsa tolhildanê, newêrin behsa van binpêkariyan bikin.
Em jî di vê rewşê de, zêdetir pişta xwe bi van kesan ve girê didin ku ji bo gihandina rastiyan bi şêweyekî meydanî jiyana xwe dixin jêr metirsiyê.
Kesayetên weke Şîfa Gerdî nimûne ne bo vê yekê. Ew bi qasî ku pêşeng bû, kesayeteke gelek girîng bû. Ew ji bo ku nûçeyên rast derbarê azadkirina Mûsilê de veguhêze, ofîsa xwe bicî hiştibû. Lê mixabin dema ku hewl dida rûyê qirêj ê terora DAIŞê derxîne ser rûyê erdê, di encama teqînekê de canê xwe ji dest da di encama teqînekê de li nêzikî goreke bikom.
Bi rêya vê xelatê çanda rastogyî û zelalkirina aliyê mirovî ya şer û hevsozî her bi zindî dimîne.
Xelata Şîfa Gerdî îsal bi kesayeteke zîrek tê dayîn ku hest bi cewhera Şîfa Gerdî û peywendiya di navbera rastgoyî û xwe xistina metirsiyê de dike
Arwa Damon keseke bihêz e, û gelek caran yekemîn kes bûye li cihê bûyeran. Lê belê ji hemûyan girîngtirîn ew di raportên xwe de hemû caran bandora şer a li ser jiyana xelkê sivîl dide ber çavan.
Arwa ji sala 2003yê ve, bi rûmalkirina şerê çekdarî li Iraq û çend navçeyên din, çend çîrok bi dest ketine ku pêwîst e cîhan guhdariya wan bike. Minak herî dawiyê jî li herêma Idlib a Sûriyê serdana malbetên ku ji ber şer koçber bûne.
Wê gotinên xwe kir kirdar. Wê ji bo rizgarkirina zarokên bûne mexdûrên şer û guhertina jiyana wan, Rêxistina Tora Cîhanî ya Hevkarî û Hawarçûnê damezrandin.
Cîhan pişt xwe bi rojnamevaneke weke Arwa ve girê dide. Hêvîdar im hevkarên wê weke wê dest ji gihandina rastî ya meydanî bernedin û newestin.
Raportên wê yên bihêz û hevsoz, behsa çîrokên gelek caran kesî behsê nekiriye dike. Ew hêjayî rêzê ye.
Şîrove
Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî
Şîroveyekê binivîse